Podział administracyjny Wolnego Miasta Gdańska
Wolne Miasto Gdańsk
 Ustrój i polityka Wolnego Miasta Gdańska Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Finanse
Samorząd terytorialny
Wybory
Polityka zagraniczna
|
Powiat Danziger Höhe
Powiat Danziger Niederung
Powiat Danziger Höhe Powiat Danziger Niederung
Powiat Danziger Niederung
Powiat Großes Werder
Wolne Miasto Gdańsk, zgodnie z art. 67 i 68 Konstytucji WMG, dzieliło się na powiaty miejskie (niem. Stadtkreise), wiejskie (Landkreise) i gminy (Gemeinden)[1][2]. Powiatów było 5 (2 miejskie i 3 ziemskie), a gmin 267[a] (w tym 2 miejskie). Utworzono je z przyłączonych w całości lub w większości dawnych powiatów pruskich: Danziger Höhe i Danziger Niederung, a także niewielkich fragmentów powiatów: Berent (kościerskiego), Dirschau (tczewskiego), Elbing (elbląskiego), Karthaus (kartuskiego), Marienburg (malborskiego) i Neustadt (wejherowskiego)[3][4].
Lista powiatów i gmin Wolnego Miasta Gdańska[edytuj | edytuj kod]
Powiaty miejskie[edytuj | edytuj kod]
Powiaty ziemskie[edytuj | edytuj kod]
- Danziger Höhe (Gdańskie Wyżyny)
- Danziger Niederung (Gdańskie Niziny)
- Großes Werder (Wielkie Żuławy)
Gminy[edytuj | edytuj kod]
| Powiat Danziger Höhe[5][6] | |
|---|---|
| Nazwa oficjalna | Nazwa polska |
| Babenthal | Babidół |
| Barenhütte | Borowina |
| Bölkau | Bielkowo |
| Borgfeld | Borkowo |
| Bösendorf | Zła Wieś |
| Braunsdorf | Błotnia |
| Buschkau | Buszkowy |
| Ellerbruch | Olszanka |
| Gischkau | Juszkowo |
| Glasberg | Szklana Góra |
| Goldkrug | Złota Karczma |
| Golmkau | Gołąbkowo |
| Goschin | Goszyn |
| Grenzacker | Bliziny |
| Grenzdorf | Graniczna Wieś |
| Groß Paglau | Pawłowo |
| Groß Trampken | Trąbki Wielkie |
| Guteherberge | Lipce |
| Hohenstein | Pszczółki |
| Jenkau | Jankowo Gdańskie |
| Jetau | Jagatowo |
| Kahlbude | Kolbudy |
| Katzke | Kaczki |
| Kelpin | Kiełpino Górne |
| Kladau | Kłodawa |
| Klanau | Klonowo Górne i Dolne |
| Klein-Kelpin | Kiełpinek |
| Klein-Trampken | Trąbki Małe |
| Klempin | Klępiny |
| Kleschkau | Kleszczewko |
| Kleschkau-Rosenberg | Kleszczewko-Różyny |
| Kohling | Kolnik |
| Kowall | Kowale |
| Lamenstein | Ełganowo |
| Langenau | Łęgowo |
| Lappin | Łapino |
| Löblau | Lublewo Gdańskie |
| Maidahnen | Majdany |
| Mariensee | Przywidz |
| Marschau | Marszewo |
| Meisterswalde | Mierzeszyn |
| Müggau | Migowo |
| Neuendorf | Nowa Wieś Przywidzka |
| Nieder Sommerkau | Ząbrsko Dolne |
| Nobel | Niegowo |
| Oberhölle | Piekło Górne |
| Oberhütte | Huta Górna |
| Oberkahlbude | Kolbudy Górne |
| Ober Sommerkau | Ząbrsko Górne |
| Ochsenkopf | Częstocin |
| Oliva-Forst | Obręb Leśny Oliwa |
| Ostroschken | Ostróżki |
| Ottomin | Otomin |
| Pietzkendorf | Piecki |
| Pomlau | Pomlewo |
| Postelau | Postołowo |
| Prangenau | Pręgowo |
| Praust | Pruszcz Gdański |
| Rambeltsch | Rębielcz |
| Rosenberg | Różyny |
| Saalau | Żuława |
| Saskoschin | Zaskoczyn |
| Schaplitz | Czapielsk |
| Scharfenort | Ostróżek |
| Scharshütte | Gromadzin |
| Schönbeck | Miłowo |
| Schönfeld | Łostowice |
| Schönwarling | Skowarcz |
| Schüddelkau | Szadółki |
| Schwarzenfelde | Czerniec |
| Schwarzhütte | Czarna Huta |
| Schwintsch | Świńcz |
| Sobbowitz | Sobowidz |
| Stangenwalde | Jodłowno |
| Straschin-Prangschin | Prędzieszyn |
| Strauchhütte | Kierzkowo |
| Strippau | Trzepowo |
| Suckschin | Żukczyn |
| Tiefenthal | Roztoka |
| Trockenhütte | Sucha Huta |
| Uhlkau | Ulkowy |
| Wartsch | Warcz |
| Wiesenthal | Drzewina |
| Wonneberg | Ujeścisko |
| Zipplau | Cieplewo |
| Powiat Danziger Niederung[5][7] | |
|---|---|
| Nazwa oficjalna | Nazwa polska |
| Bodenwinkel | Kąty Rybackie |
| Bohnsack | Sobieszewo |
| Bohnsackerweide | Sobieszewska Pastwa |
| Breitfelde | Szerzawa |
| Einlage | Przegalina |
| Fischerbabke | Rybina |
| Freienhuben | Izbiska |
| Gemlitz | Giemlice |
| Glabitsch | Głobica |
| Gottswalde | Koszwały |
| Grebinerfeld | Grabowe Pole |
| Groschkenkampe | Groszkowo |
| Groß Plehnendorf | Płonia Wielka |
| Groß Zünder | Cedry Wielkie |
| Güttland | Koźliny |
| Haus und Laschkenkampe | Łaska Kępa |
| Herren und Mönchengrebin | Grabiny-Zameczek i Grabiny Duchowne |
| Herzberg | Miłocin |
| Hochzeit | Wiślina |
| Junkeracker | Junoszyno |
| Junkertroyl | Chorążówka |
| Käsemark | Kiezmark |
| Klein Plehnendorf | Płonia Mała |
| Klein Zünder | Cedry Małe |
| Knüppelkrug | Odrzygość |
| Krampitz | Krępiec |
| Kriefkohl | Krzywe Koło |
| Landau | Lędowo |
| Langfelde | Długie Pole |
| Letzkau | Leszkowy |
| Letzkauerweide | Leszkowy Wybudowanie |
| Müggenhahl | Rokitnica |
| Nassenhuben | Mokry Dwór |
| Neuendorf | Przejazdowo-Dobrowo |
| Neunhuben | Dziewięć Włók |
| Neupfundkrug | Ostatni Grosz |
| Nickelswalde | Mikoszewo |
| Osterwick | Ostrowite |
| Östlich Neufähr | Górki Wschodnie |
| Pasewark | Jantar |
| Poppau | Popowo |
| Prinzlaff | Przemysław |
| Quadendorf | Przejazdowo |
| Reichenberg | Bogatka |
| Rostau | Roszkowo |
| Scharfenberg | Bystra |
| Schlewenhorst | Świbno |
| Schmerblock | Błotnik |
| Schnakenburg | Komary |
| Schönau | Stanisławowo |
| Schönbaum | Drewnica |
| Schönbaumerweide | Drewniczka |
| Schönrohr | Trzcinisko |
| Schusterkrug | Szewce Gdańskie |
| Sperlingsdorf | Wróblewo |
| Steegen | Stegna |
| Steegenerwerder | Stegienka |
| Steegen Forst | Stegna-Las |
| Stüblau | Steblewo |
| Stutthof | Sztutowo |
| Trutenau | Trutnowy |
| Vogelsang | Skowronki |
| Weichselufer Linkes | Lewy Brzeg Wisły |
| Weichselufer Rechtes | Prawy Brzeg WIsły |
| Weßlinken | Wiślinka |
| Wordel | Orle |
| Wossitz | Osice |
| Wotzlaff | Wocławy |
| Zugdam | Suchy Dąb |
| Powiat Großes Werder[5][8] | |
|---|---|
| Nazwa oficjalna | Nazwa polska |
| Altebabke | Stare Babki |
| Altenau | Starynia |
| Altendorf | Starza |
| Altmünsterberg | Stara Kościelnica |
| Altweichsel | Stara Wisła |
| Barendt | Boręty |
| Barenhof | Niedźwiedzica |
| Bärwalde | Niedźwiedziówka |
| Beiershorst | Wybicko |
| Biesterfelde | Bystrze |
| Blumstein | Kamienice |
| Brodsack | Chlebówka |
| Bröske | Brzózki |
| Brunau | Bronowo |
| Damerau | Dąbrowa |
| Dammfelde | Grobelno |
| Eichwalde | Dębina |
| Einlage | Jazowa |
| Fürstenau | Kmiecin |
| Fürstenwerder | Żuławki |
| Gnojau | Gnojewo |
| Grenzdorf A | Osłonka |
| Grenzdorf B | Płonina |
| Groß Lesewitz | Lasowice Wielkie |
| Groß Lichtenau | Lichnowy |
| Groß Mausdorf | Myszewo |
| Groß Montau | Mątowy Wielkie |
| Halbstadt | Półmieście |
| Herrenhagen | Pielica |
| Heubuden | Stogi |
| Holm | Chełmek |
| Horsterbusch | Wierciny |
| Irrgang | Martąg |
| Jankendorf | Jankowo Żuławskie |
| Jungfer | Marzęcino |
| Kalteherberge | Świerznica |
| Kalthof | Kałdowo |
| Kaminke | Kamionka |
| Keitlau | Swaryszewo |
| Klein Lesewitz | Lasowice Małe |
| Klein Lichtenau | Lichnówki |
| Klein Mausdorf | Myszewko |
| Klein Mausdorferweiden | Łączki Myszewskie |
| Klein Montau | Mątowy Małe |
| Krebsfelde | Rakowiska |
| Küchwerder | Wiśniewka Gdańska |
| Kunzendorf | Kończewice |
| Ladekopp | Lubieszewo |
| Lakendorf | Solnica |
| Leske | Laski |
| Ließau | Lisewo Malborskie |
| Lindenau | Lipinka |
| Lupushorst | Lubstowo |
| Marienau | Marynowy |
| Mielenz | Miłoradz |
| Mierau | Mirowo |
| Neudorf | Nowinki |
| Neukirch | Nowa Cerkiew |
| Neulanghorst | Orliniec |
| Neumünsterberg | Nowa Kościelnica |
| Neunhuben | Czesławiec |
| Neustädterwald | Gozdawa |
| Neuteich[b] | Nowy Staw |
| Neuteicherhinterfeld | Kącik |
| Neuteicherwalde | Stawidła |
| Neuteichsdorf | Stawiec |
| Niedau | Nidowo |
| Orloff | Orłowo |
| Orlofferfelde | Orłowskie Pole |
| Palschau | Palczewo |
| Parschau | Parszewo |
| Petershagen | Żelichowo |
| Pieckel | Piekło |
| Pietzkendorf | Piecewo |
| Platenhof | Cyganka |
| Pletzendorf | Płotnik |
| Pordenau | Pordenowo |
| Prangenau | Pręgowo Żuławskie |
| Rehwalde | Gaik |
| Reimerswalde | Leśnowo |
| Reinland | Starocin |
| Rosenort | Suchowo |
| Rückenau | Rychnowo Żuławskie |
| Schadwalde | Szawałd |
| Scharpau | Szkarpawa |
| Schlangenhaken | Wężowiec |
| Schleusendamm | Wężownica |
| Schönau | Kraśniewo |
| Schöneberg | Ostaszewo |
| Schönhorst | Gniazdowo |
| Schönsee | Jeziernik |
| Simonsdorf | Szymankowo |
| Stadtfelde | Cisy |
| Stobbendorf | Stobiec |
| Stuba | Stobna |
| Tannsee | Świerki |
| Tiege | Tuja |
| Tiegenhagen | Tujce |
| Tiegenhof[b] | Nowy Dwór Gdański |
| Tiegenort | Tujsk |
| Tiegerfelde | Tujskie Pole |
| Tragheim | Tragamin |
| Tralau | Tralewo |
| Trampenau | Trępnowy |
| Trappenfelde | Tropiszewo |
| Vierzehnhuben | Zadwórze |
| Vogtei | Włodarka |
| Walldorf | Powalina |
| Warnau | Kościeleczki |
| Wernersdorf | Pogorzała Wieś |
| Wiedau | Widowo Żuławskie |
| Zeyer | Kępki |
| Zeyersvorderkampen | Kępiny Małe |
Po 1939 wszystkie gminy znalazły się w nowo utworzonym okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie, a po 1945 – w granicach Polski.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Spotyka się różne liczby gmin WMG, np. 248 (suma z linków: [1],[2] i [3] ), czy 251 (Historia Pomorza. Tom V (1918-1939). Województwo pomorskie i Wolne Miasto Gdańsk, red. S. Wierzchowski, P. Olstowski, Toruń 2015, str. 348-349), w artykule podano ich największą liczbę (ze źródła: [4]).
- ↑ a b Gmina miejska
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Rospond: Słownik nazw geograficznych Polski zachodniej i północnej. Według uchwał Komisji Ustalania Nazw Miejscowych pod przewodnictwem Stanisława Srokowskiego. Cz. 1: polsko-niemiecka, cz. 2: niemiecko-polska. Polskie Towarzystwo Geograficzne, Wrocław – Warszawa 1951.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Art. 67 i 68 Konstytucji WMG [online], danzig-online.pl [dostęp 2021-03-12] [zarchiwizowane z adresu 2007-05-03].
- ↑ Art. 67 i 68 Konstytucji WMG [online], web.archive.org, 1 lutego 2012 [dostęp 2021-03-12] [zarchiwizowane z adresu 2012-02-01] (niem.).
- ↑ Der Versailler Vertrag (III.Teil) [online], versailler-vertrag.de [dostęp 2021-03-12].
- ↑ Traktat pokoju między mocarstwami sprzymierzonemi i skojarzonemi i Niemcami, podpisany w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 roku/3 [online], pl.wikisource.org [dostęp 2021-03-12] (pol.).
- ↑ a b c Lista gmin WMG (niem.) [online], web.archive.org, 15 września 2016 [dostęp 2021-03-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-15].
- ↑ Gemeindeverzeichnis Kreis Danziger Höhe [Stand: 31. 8. 1939] [online], territorial.de [dostęp 2021-03-19].
- ↑ Gemeindeverzeichnis Landkreis Danziger Niederung [Stand: 31. 8. 1939] [online], territorial.de [dostęp 2021-03-19].
- ↑ Gemeindeverzeichnis Kreis Großes Werder [Stand: 31. 8. 1939] [online], territorial.de [dostęp 2021-03-19].