Potłumek zielonawy

Potłumek zielonawy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	mchy
Klasa	prątniki
Rząd	płoniwowce
Rodzina	płoniwowate
Rodzaj	potłumek
Gatunek	potłumek zielonawy
	Nazwa systematyczna
	Weissia controversa Hedw.; Sp. Musc. Frond. 67 1801.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Potłumek zielonawy (Weissia controversa Hedw.) – gatunek mchu należący do rodziny płoniwowatych (Pottiaceae Schimp.). Mech niewielkich rozmiarów, szeroko rozpowszechniony na świecie.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej (Grenlandia, Kanada, Stany Zjednoczone, Meksyk), na Karaibach, Ameryce Centralnej, Ameryce Południowej, Europie, Azji, Afryce, Australii i wyspach Pacyfiku^[4]. W Polsce podawany m.in. z obszaru województwa śląskiego^[5] i pasma Gorców^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Gametofit: Tworzy gęste darnie, jasnozielone do żółtawozielonych. Łodyżki stojące, pojedyncze lub nieregularnie rozgałęzione, wysokości od 4–6 do 10 mm. Listki wąsko lancetowate, często stłoczone na końcach łodyżek, poskręcane w stanie suchym, rozpostarte gdy wilgotne. Powyżej podstawy listka brzegi blaszki silnie podwinięte. Żebro dość grube^[7].
Sporofit: Seta o długości od 3^[4]–5^[7] do 8 mm. Puszka zarodni podłużnie jajowata do cylindrycznej, wieczko opadające. Perystom o 16 zębach szczątkowych do lancetowatych, sporadycznie niewystępujących^[4].

Listki
Puszki, z wieczkiem (lewa), z widocznym perystomem (prawa)
Zarodniki

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Puszki dojrzewają w przeciągu roku, w zależności od obszaru występowania rośliny. Rośnie na glebie, skałach, terenach ruderalnych, zachwaszczonych, poboczach dróg i polach o kwaśnym lub wapiennym podłożu.^[4]

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Synonimy^[3]: Dicranum xanthodon Hedw., Grimmia crispa Roth ex P. Gaertn., B. Mey. & Schreb., Gymnostomum rauanum Austin, Hymenostomum mexicanum Cardot, Mollia longiseta (Lesq. & James) C. Mohr, Mollia viridula Lindb., Rechingerella macedonica J. Froehl., Trichostomum sciophilum Müll. Hal., Weissia andrewsii E.B. Bartram, Weissia brandegei Austin, Weissia curvicaulis Brid., Weissia cyrnaea Brid., Weissia flavipes Hook. f. & Wilson, Weissia longidentata R.S. Williams, Weissia longiseta Lesq. & James, Weissia microtheca Thér., Weissia mutabilis Brid., Weissia obscura Röhl., Weissia rauei Austin, Weissia sinensis Thér., Weissia sulcata Thér., Weissia wolffii Lesq. & James.

Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

W skali Polski i Europy gatunek nie jest zagrożony. Został wpisany na czerwoną listę mszaków województwa śląskiego z kategorią zagrożenia LC (najmniejszej troski, stan na 2011 r.), w Czechach także nadano mu kategorię LC (2005 r.)^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-02-25] (ang.).
↑ ^a ^b Weissia controversa. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Weissia controversa. [w:] Bryophyte Flora of North America Vol. 1 [on-line]. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
↑ ^a ^b Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-02-25].
↑ Adam Stebel, Paweł Czarnota. Wykaz mchów pasma Gorców w polskich Karpatach Zachodnich. List of mosses of the Gorce range in the Polish Western Carpathians. „Ochrona Beskidów Zachodnich”. 4, s. 7–25, 2012.
↑ ^a ^b Weissia controversa. [w:] Moss Flora of China V. 2 [on-line]. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[goffinet-2] B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-02-25] (ang.).

[tpl-3] Weissia controversa. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).

[efloras-4] Weissia controversa. [w:] Bryophyte Flora of North America Vol. 1 [on-line]. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).

[redslask-5] Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-02-25].

[stebel-6] Adam Stebel, Paweł Czarnota. Wykaz mchów pasma Gorców w polskich Karpatach Zachodnich. List of mosses of the Gorce range in the Polish Western Carpathians. „Ochrona Beskidów Zachodnich”. 4, s. 7–25, 2012.

[efloras-china-7] Weissia controversa. [w:] Moss Flora of China V. 2 [on-line]. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]