Powstanie majowe ludu czeskiego
| II wojna światowa | |||
| Czas |
1–11 maja 1945 | ||
|---|---|---|---|
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
zryw narodowy Czechów przeciwko okupantom w obliczu zbliżających się wojsk radzieckich | ||
| Wynik |
wyzwolenie ziem czeskich spod okupacji niemieckiej | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Powstanie majowe ludu czeskiego (czes. Květnové povstání českého lidu) – powstanie, które wybuchło 1 maja 1945 na terenie utworzonego i okupowanego przez III Rzeszę od 16 marca 1939 Protektoratu Czech i Moraw. Celem zbrojnego wystąpienia Czechów w ostatnich dniach II wojny światowej w Europie było:
- wyzwolenie ziem czeskich spod okupacji niemieckiej,
- przejęcie ważnych placówek i infrastruktury,
- rozbrojenie wycofujących się wojsk niemieckich,
- zapobiegnięcie grabieniu i niszczeniu przez Niemców mienia.
Koordynowaniem powstania zajmował się czeski ruch oporu pod dowództwem generała Františka Slunečki[1].
Ważniejsze bitwy powstania[edytuj | edytuj kod]
- 1 maja wybuchło powstanie w Przerowie szybko stłumione przez Niemców[2].
- 4 maja wybuchło powstanie w Kladnie zakończone 8 maja wycofaniem się Niemców z miasta. 11 maja do Kladna wkroczyła Armia Czerwona[3].
- 5 maja wybuchło powstanie w Holicach zakończone 6 maja taktycznym zwycięstwem Niemców, ale ich strategiczną porażką. 10 maja do Holic wkroczyła Armia Czerwona[4].
- 5 maja wybuchło powstanie w Pilźnie zakończone 6 maja wkroczeniem do miasta jednostek 3 Armii amerykańskiej (12 Grupa Armii) dowodzonej przez generała George'a Pattona[5].
- 5 maja wybuchło powstanie w Pradze zakończone 8 maja podpisaniem „Protokołu o sposobie przeprowadzenia kapitulacji niemieckich sił zbrojnych w Pradze”. Niemcy wycofali się z miasta, do którego 9 maja wkroczył 1 Front Ukraiński marszałka Iwana Koniewa[6].
Podsumowanie[edytuj | edytuj kod]
W powstaniu wzięło udział 130 tysięcy Czechów (zginęło około 11 tysięcy). Walki z Niemcami trwały w 37 miastach oraz 240 wsiach i osadach do 11 maja 1945. Powstanie przyczyniło się do przyspieszenia zakończenia walk na terytorium Protektoratu i uchronienia wielu czeskich miast (w tym Pragi) przed zniszczeniem[7].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tomáš Jakl: Czeskie powstanie narodowe w 1945 roku
- ↑ Přerovské povstání 1. 5. 1945 (cz.)
- ↑ Konec války v Kladně (cz.)
- ↑ Odboj a povstání v Holicích r. 1945 (cz.)
- ↑ Plzeň 1945 (cz.)
- ↑ Andrzej Krawczyk: Gra o Pragę, czyli dziwne powstanie. „Tajemnice końca wojny”, Polityka, Warszawa 2005. ISSN 1730-0525
- ↑ Portal Czechy24.com.pl – 66 rocznica Powstania Praskiego. [dostęp 2014-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-17)].