Sawanka białogardła
| Sylvietta philippae[1] | |
| J. G. Williams, 1955 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
sawanka białogardła |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 brak danych
| |
Sawanka białogardła (Sylvietta philippae) – gatunek małego ptaka z rodziny krótkosterek (Macrosphenidae). Występuje w części Somalii oraz przyległych do niej regionach Etiopii. Ma status niedostateczne dane (DD, Data Deficient).
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Sawanka białogardła została po raz pierwszy opisana przez Geoffreya Archera na podstawie okazu pozyskanego w lutym[3] 1918. Opis nigdy się jednak nie ukazał, choć w Muzeum Brytyjskim nieokreślona osoba rozpoznała w owym okazie nowy gatunek. Według Archera należał on do rodzaju Eremomela[4]. Po raz pierwszy formalnie gatunek opisał John G. Williams w 1955 na łamach „The Ibis”. Holotyp pochodził z Somali Włoskiego, dzisiejszej południowej części Somalii (podano koordynaty: 6°50′N 47°25′E/6,833333 47,416667)[5], był to dorosły samiec pozyskany 8 marca 1954. Został przekazany do Muzeum Historii Naturalnej w Londynie (ówcześnie Muzeum Brytyjskiego)[6]. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Sylvietta philippae. Epitetem gatunkowym upamiętnił swoją żonę[5], Philippę Elizabeth Williams[7], i wyraził uznanie dla jej wyrozumiałości wobec jego nieobecności spowodowanych wyprawami badawczymi[5]. Nazwa ta jest obecnie (2020) podtrzymywana przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny. Nie wyróżnia on podgatunków[8], podobnie jak autorzy HBW[7].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi około 8 cm, masa ciała – 9–10 g[7]. Sawanki białogardłe mają bardzo krótkie ogony i stosunkowo krótkie dzioby jak na przedstawicieli swojego rodzaju[9]. Wierzch ciała szary. Widoczna wąska biała brew[10], przód głowy nieco ciemniejszy[4]. Spód ciała jasnożółty, pierś i boki ciała nieco bardziej popielate. Broda i gardło białawe[10]. Nogi czerwonobrązowe[4].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Zasięg występowania sawanek białogardłych obejmuje północno-zachodnią, środkową i południowo-zachodnią Somalię (od Burco i Dhabar Dalool na południe do okolic Waajid i Luuq) oraz przyległe tereny południowej i południowo-wschodniej Etiopii[7]. BirdLife International szacuje zasięg występowania na 395 tys. km²[9].
W 2015 znano cztery siedliska w Somalilandzie, w których występują sawanki białogardłe[11]. Niewielka liczba stwierdzeń w XX wieku nie zgadza się ze współczesnymi obserwacjami, prawdopodobnie nie jest to w tym regionie gatunek rzadki, a jedynie niedostatecznie zbadany[12]. W 2006 znany zasięg tego gatunku w Etiopii[9], gdzie po raz pierwszy stwierdzono sawanki białogardłe w 1971[13], obejmował tereny położone najwyżej 80 km od somalijskiej granicy[9]. Nie był wystarczająco dobrze badany ze względu na niewielką liczbę odwiedzających kraj ornitologów oraz trwające konflikty, między innymi w regionie Ogaden[4].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Środowiskiem życia sawanek białogardłych są zarośla akacji (Acacia) i balsamowców (Commiphora) na terenach pustynnych, głównie o podłożu skalistym lub na czerwonych piaszczystych glebach. Występują głównie do 300 m n.p.m., lecz odnotowywane były do 900 m n.p.m.[7] (lub, według innych źródeł, 950 m n.p.m.[10]).
Sawanki białogardłe żywią się chrząszczami i innymi owadami, w tym niewielkimi gąsienicami. Żerują zwykle w niewielkich grupach, często w towarzystwie innych małych wróblowych. W poszukiwaniu pokarmu przeszukują gałęzie, liście i kwiaty. Lęgi odbywają się w maju i czerwcu. Poza tym brak informacji[7].
Status i zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
IUCN nadaje sawance białogardłej status niedostateczne dane (DD, Data Deficient) nieprzerwanie od 2000 roku (stan w 2020). Wcześniej, w 1994 i 1988 uznana została za gatunek bliski zagrożenia wyginięciem (NT, Near Threatened). BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za prawdopodobnie stabilny ze względu na brak widocznych zagrożeń[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sylvietta philippae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Sylvietta philippae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ „The Oologists' Record”, 35, luty 1964, s. 19.
- ↑ a b c d J.S. Ash, The Somali Short-billed Crombec Sylvietta philippae in Somalia and Ethiopia, „Bulletin of the British Ornithologists' Club”, 102, 1982, s. 89-92.
- ↑ a b c John G. Williams, A new species of Sylvietta from Italian Somaliland, „Ibis”, 97, 1955, s. 582–583, DOI: 10.1111/j.1474-919X.1955.tb04985.x.
- ↑ R.L.M. Warren & C.J.O. Harrison.: Type-specimens of birds in the British Museum (Natural History). T. 2. Passerines. Londyn: 1971, s. 433.
- ↑ a b c d e f Pearson, D. & Sharpe, C.J.: Philippa's Crombec (Sylvietta philippae). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020.
- ↑ Frank Gill & David Donsker (red.): Cupwings, crombecs, bush warblers, Streaked Scrub Warbler, yellow flycatchers, hylias. IOC World Bird List (v9.2), 22 czerwca 2019. [dostęp 2020-01-08].
- ↑ a b c d e Philippa's Crombec Sylvietta philippae. BirdLife International. [dostęp 2020-01-08].
- ↑ a b c Nigel Redman, Terry Stevenson & John Fanshawe: Birds of the Horn of Africa: Ethiopia, Eritrea, Djibouti, Somalia and Socotra. Bloomsburry Publishing, 2010, s. 334. ISBN 978-1-4081-3576-1.
- ↑ Michael S.L. Mills & Callan Cohen, Birds of Somalia, „Scopus”, 34, 2015, s. 37.
- ↑ Cohen C. i inni, Photospot: Endemic and special birds of Somaliland, „Bulletin of the African Bird Club”, 1, 18, 2011, s. 90.
- ↑ John Ash, John Atkins: Birds of Ethiopia and Eritrea: An Atlas of Distribution. Bloomsbury Publishing, 2010, s. 288. ISBN 978-1-4081-3308-8.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia sawanki białogardłej. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).