Jaskółka czerwonomorska
| Petrochelidon perdita[1] | |||
| (Fry & D. A. Smith, 1985) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
jaskółka czerwonomorska | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 brak danych
| |||
Jaskółka czerwonomorska[3] (Petrochelidon perdita) – gatunek małego ptaka z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae), znany z jednego okazu – martwego ptaka znalezionego w Port Sudan nad Morzem Czerwonym.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Holotyp, a zarazem jedyny znany okaz, to ptak znaleziony martwy 9 maja 1984 obok latarni morskiej w Port Sudan (Sanganeb Light House) znajdującej się na koralowej wysepce. Po dwóch dniach silnych, północnych wiatrów D. A. Smith szukał w zakamarkach latarni pochowanych drobnych ptaków. Znalazł truchło jaskółki nieznanego gatunku po rozpoczęciu rozkładu – pióra stawały się już luźno osadzone. Ptak prawdopodobnie uderzył w któryś z elementów laterny i spadł 40 m. Początkowo autor uznał go za przedstawiciela podgatunku jaskółki towarzyskiej (Petrochelidon spilodera) lub przedstawiciela gatunku tworzącego nadgatunek z wymienionym. Ze względu na różnice w upierzeniu holotyp został zaklasyfikowany jako reprezentujący nowy gatunek. Autorzy opisu nadali mu nazwę Hirundo perdita[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza go w rodzaju Petrochelidon[5]; klasyfikacja niejasna[6].
Holotyp, jedynie skrzydła i ogon, przekazano do Muzeum Historii Naturalnej w Londynie, gdzie otrzymał numer 1984.5.1[4].
Opis holotypu[edytuj | edytuj kod]
Czoło, kantarek, wierzch głowy, kark, boki szyi i grzbietu porastają pióra ciemnobrązowe lub czarnobrązowe, opalizujące metalicznie, ciemnoniebiesko. Połysk zdaje się być najmocniejszy na grzbiecie (być może w wyniku kąta padania światła na zdjęciu). Nasada niższej części szyi i grzbiet białe lub brudnobiałe. Barkówki, lotki III rzędu i sterówki ciemnobrązowe, z niebieskim połyskiem (z wyjątkiem wewnętrznych chorągiewek sterówek). Kuper ciemnoszary, pióra z białymi nasadami i krawędziami. Pokrywy nadogonowe ciemnobrązowe, połyskliwe, jedno pióro w dobrym stanie miało niebieskawy połysk. Pokrywy nadogonowe leżące bardziej z boku wyróżniają się zniszczonymi, białymi krawędziami, podobne jak na piórach kupra. Skrzydła ciemnobrązowe lub czarniawobrązowe. Końcówki wewnętrznych pokryw skrzydłowych większych i zewnętrznych pokryw skrzydłowych mniejszych są nieco jaśniejsze, co nadaje okolicy nadgarstka lekko cętkowany wygląd. Jedna z wewnętrznych pokryw skrzydłowych ma intensywny, niebieski połysk. Na brodzie słabo widoczna plamka o wymiarach około 3–4 (wysokość) na 9 mm (szerokość) z kilkoma płowymi piórkami u nasady. Gardło i górna część piersi niebieskoczarne, większość piór ma delikatne jasnoszare lub niebieskoszare krawędzie. Najniżej osadzone pióra w górnej części piersi cechują szerokie płowe i płowoszare krawędzie. Niższa część piersi i brzuch czysto białe, wyraźnie oddzielone od górnej części piersi około milimetrową, płową linią. Okolice kloaki szare z pomarańczowym nalotem. Bliższe brzuchowi pokrywy podogonowe jasne, płowoszare, dalsze od brzucha i te leżące po bokach czarne, połyskliwe lub niebieskoczarne z jasnoszarymi, płowopomarańczowymi lub płowoszarymi końcówkami szerokimi na około 6 mm. Pokrywy podskrzydłowe w większości białe. Najbliższe zgięciu skrzydła pióra pod skrzydłem pomarańczowe, bardzo jasne. Lotki i sterówki od spodu zdają się być ciemne, szarobrązowe, z szarym lub srebrzystym połyskiem. Dziób, nogi i pazury czarne[4].
Długość skrzydła: 114 i 115 mm. Formuła skrzydłowa: p9>p8>p7>p6>p5>p4>p3>p2>p1>p10. Lotka p10 jest krótsza od p9 o 78 mm. Środkowe sterówki mają długość 57 mm, a zewnętrzne – 59 mm. Ogon prostokątny (nie wcięty)[4].
Status[edytuj | edytuj kod]
Jaskółka czerwonomorska ma według IUCN status „niedostateczne dane” (DD, Data Deficient). Możliwe, że występuje na górzystych obszarach u wybrzeża Morza Czerwonego w Sudanie lub Erytrei (przed odkryciem holotypu widziano dwie jaskółki o jasnych kuprach lecące w kierunku Dżeddy). Nieokreślone jaskółki widziano w okolicy jeziora Langano (ok. 20 ptaków) i w Parku Narodowym Auasz (ok. 3–8 ptaków) w Etiopii. Mogły to być jaskółki czerwonomorskie lub, co jest bardziej prawdopodobne, ptaki reprezentujące nieopisany dotąd takson[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Petrochelidon perdita, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Petrochelidon perdita, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Hirundininae Rafinesque, 1815 - jaskółki (wersja: 2020-09-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-02].
- ↑ a b c d C. H. Fry & D A. Smith. A new swallow from the Red Sea. „Ibis”. 127, s. 1–6, 1985. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1985.tb05032.x.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Swallows. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-02]. (ang.).
- ↑ Turner, A. & Sharpe, C.J.: Red Sea Swallow (Petrochelidon perdita). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (3 lipca 2016)].
- ↑ Red Sea Swallow Hirundo perdita. BirdLife International. [dostęp 2016-07-03].