Smaltyn
 Smaltyn z Hiszpanii | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Inne nazwy |
smaltyt |
|---|---|
| Skład chemiczny |
arsenek kobaltu i niklu ((Co, Ni)As3-2) |
| Twardość w skali Mohsa |
5–6 |
| Przełam |
szorstki |
| Łupliwość |
niewyraźna |
| Pokrój kryształu |
izometryczny, zbity, ziarnisty |
| Właściwości mechaniczne |
kruchy |
| Gęstość minerału |
5,7–6,8 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
cynowobiały, czarny, szary, stalowy, naloty |
| Rysa |
czarna |
| Połysk |
metaliczny |
| Inne |
nieprzezroczysty |
Smaltyn (lub smaltyt) – minerał z gromady arsenków; należy do minerałów rzadkich. Nazwa pochodzi od smalty, niebieskiego barwnika otrzymywanego z tego minerału.
Właściwości[edytuj | edytuj kod]
- Wzór chemiczny: (Co, Ni)As3-2 arsenek kobaltu i niklu
- Pokrój: izometryczny, zbity, ziarnisty
- Barwa: cynowobiała, czarna, szara, stalowa, naloty
- Twardość w skali Mohsa: 5–6
- Rysa: czarna
- Połysk: metaliczny
- Łupliwość: niewyraźna
- Gęstość: 5,7–6,8
- Przełam: szorstki
Tworzy zazwyczaj drobne kryształy w postaci sześcianu, ośmiościanu, lub dwunastościanu, często wykazujące charakterystyczne prążkowanie. Jest kruchy, nieprzezroczysty. Wietrzejąc pokrywa się zwykle ciemnoszarym, matowym nalotem, a czasami purpurowoczerwonym kwiatem kobaltowym (erytryn) lub zielonym kwiatem niklowym (annabergit). Jest ogniwem pośrednim pomiędzy chloantytem a skutterudytem. Niekiedy zawiera żelazo lub bizmut.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Stanowi minerał utworów hydrotermalnych. Najczęściej występuje w żyłach kruszców: srebra, niklu, kobaltu, bizmutu i uranu.
Miejsca występowania: Kanada – Cobalt, Ontario, Maroko – Bou Azzer, Irhtem, Zimbabwe, Demokratyczna Republika Konga – Katanga, Shaba, Niemcy – Annaberg, Scheeberg, Saksonia, Harz, Włochy – okolice Turynu, Sardynia, Elba, Norwegia – Skutterud, Hiszpania – Huelva
W Polsce – monoklina przedsudecka, Góry Izerskie, Góry Złote, rejon Lubina.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- Stanowi podrzędną rudę kobaltu i niklu.
- Bywa stosowany do wyrobu niebieskiego barwnika.
- Interesuje kolekcjonerów. Najpiękniejsze kryształy (ponad 2 cm) pochodzą z Maroka, Niemiec i Norwegii.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów. Katowice: Videograf II, 2003. ISBN 83-7183-174-9.