Olbracht Gasztołd: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
EmausBot (dyskusja | edycje)
m r2.6.4) (Robot poprawił en:Albertas Goštautas
Konarski (dyskusja | edycje)
ilustracja
Linia 1: Linia 1:
'''Olbracht Gasztołd''' herbu [[Abdank (herb szlachecki)|Abdank]] ([[1470]] –
'''Olbracht Gasztołd''' herbu [[Abdank (herb szlachecki)|Abdank]] ([[1470]] –
[[1539]]), [[kanclerz wielki litewski]] i [[województwo wileńskie (I Rzeczpospolita)|wojewoda wileński]] od [[1522]], [[województwo trockie|wojewoda trocki]] od [[1519]], [[województwo połockie|wojewoda połocki]] od [[1514]], [[województwo nowogródzkie (I Rzeczpospolita)|wojewoda nowogródzki]] od [[1508]], [[podczaszy wielki litewski]] od [[1505]], namiestnik [[Nowogródek|nowogródzki]] od [[1503]], [[starosta]] [[Bielsk Podlaski|bielski]] i [[Mozyrz|mozyrski]] od [[1513]], [[hrabia]] i [[graf (tytuł szlachecki)|graf]] [[Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego|Świętego Cesarstwa Rzymskiego]].
[[1539]]), [[kanclerz wielki litewski]] i [[województwo wileńskie (I Rzeczpospolita)|wojewoda wileński]] od [[1522]], [[województwo trockie|wojewoda trocki]] od [[1519]], [[województwo połockie|wojewoda połocki]] od [[1514]], [[województwo nowogródzkie (I Rzeczpospolita)|wojewoda nowogródzki]] od [[1508]], [[podczaszy wielki litewski]] od [[1505]], namiestnik [[Nowogródek|nowogródzki]] od [[1503]], [[starosta]] [[Bielsk Podlaski|bielski]] i [[Mozyrz|mozyrski]] od [[1513]], [[hrabia]] i [[graf (tytuł szlachecki)|graf]] [[Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego|Świętego Cesarstwa Rzymskiego]].
[[Plik:Albert Gaštold. Альбэрт Гаштольд (1925).jpg|thumb|Fotografia z 1925 r. nagrobka Gasztołda ze zbiorów Uniwersytetu Jagiellońskiego]].

Syn [[Marcin Gasztołd|Marcina]], ojciec [[Stanisław Gasztołd|Stanisława]]. Około [[1492]] wstąpił na [[Uniwersytet Jagielloński|Akademię Krakowską]]. Został dworzaninem króla [[Aleksander Jagiellończyk|Aleksandra Jagiellończyka]], który wysłał go z misją dyplomatyczną do [[Władcy Niemiec|cesarza]]. Brał udział w walkach z [[Tatarzy|Tatarami]]. W czasie [[wojna litewsko-moskiewska (1507-1508)|III wojny litewsko-moskiewskiej]] dowodził w [[1507]] obroną [[Smoleńsk]]a. W [[1508]] brał udział w [[bitwa pod Orszą (1508)|bitwie pod Orszą]]. Wówczas też został wplątany w spisek [[Michał Gliński|Michała Glińskiego]] i uwięziony. Wyszedł na wolność w [[1510]] i oczyścił się z zarzutów [[18 maja]] [[1511]] na [[sejm walny|sejmie]] w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]].
Syn [[Marcin Gasztołd|Marcina]], ojciec [[Stanisław Gasztołd|Stanisława]]. Około [[1492]] wstąpił na [[Uniwersytet Jagielloński|Akademię Krakowską]]. Został dworzaninem króla [[Aleksander Jagiellończyk|Aleksandra Jagiellończyka]], który wysłał go z misją dyplomatyczną do [[Władcy Niemiec|cesarza]]. Brał udział w walkach z [[Tatarzy|Tatarami]]. W czasie [[wojna litewsko-moskiewska (1507-1508)|III wojny litewsko-moskiewskiej]] dowodził w [[1507]] obroną [[Smoleńsk]]a. W [[1508]] brał udział w [[bitwa pod Orszą (1508)|bitwie pod Orszą]]. Wówczas też został wplątany w spisek [[Michał Gliński|Michała Glińskiego]] i uwięziony. Wyszedł na wolność w [[1510]] i oczyścił się z zarzutów [[18 maja]] [[1511]] na [[sejm walny|sejmie]] w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]].



Wersja z 13:07, 22 lut 2012

Olbracht Gasztołd herbu Abdank (14701539), kanclerz wielki litewski i wojewoda wileński od 1522, wojewoda trocki od 1519, wojewoda połocki od 1514, wojewoda nowogródzki od 1508, podczaszy wielki litewski od 1505, namiestnik nowogródzki od 1503, starosta bielski i mozyrski od 1513, hrabia i graf Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Fotografia z 1925 r. nagrobka Gasztołda ze zbiorów Uniwersytetu Jagiellońskiego

.

Syn Marcina, ojciec Stanisława. Około 1492 wstąpił na Akademię Krakowską. Został dworzaninem króla Aleksandra Jagiellończyka, który wysłał go z misją dyplomatyczną do cesarza. Brał udział w walkach z Tatarami. W czasie III wojny litewsko-moskiewskiej dowodził w 1507 obroną Smoleńska. W 1508 brał udział w bitwie pod Orszą. Wówczas też został wplątany w spisek Michała Glińskiego i uwięziony. Wyszedł na wolność w 1510 i oczyścił się z zarzutów 18 maja 1511 na sejmie w Piotrkowie.

W czasie wojny litewsko-moskiewskiej 1512-1522 29 lipca 1518 wraz z rotą Jana Boratyńskiego rozbił wojska rosyjskie w bitwie pod Połockiem. Świetne zwycięstwo już u współczesnych obrosło legendą, która głosiła, że w czasie walk pojawił się na niebie święty Kazimierz i pokazał on wojskom polsko-litewskim dogodną przeprawę przez Dźwinę. Sytuację komplikował fakt, że równolegle z wojną moskiewską Gasztołd prowadził swoją prywatną wojnę z kanclerzem i wojewodą wileńskim Mikołajem Radziwiłłem. Obie strony grabiły swoje dobra i paliły zamki prywatne (Zamek w Tykocinie w 1519 r.), co spowodowało nawet włączenie się w spór króla Zygmunta I Starego jako rozjemcy. Był zwolennikiem separatyzmu Litwy, dlatego popierał w 1522 plan królowej Bony ogłoszenia Zygmunta Augusta następcą tronu na Litwie.

Był najbogatszym człowiekiem na Litwie. Jego dobra liczyły setki wsi i miast. W czasie popisu w 1528 własnym sumptem wystawił 466 konnych i 3728 służby. W 1529 papież Klemens VII nadał mu tytuł hrabiowski. W 1530 cesarz Karol V Habsburg zaliczył go w poczet grafów cesarstwa jako grafa z Murowanych Gieranion.

W 1529 brał czynny udział w opracowaniu I Statutu Litewskiego. Zagrożony przez działania Bony, która rozpoczęła odbieranie królewszczyzn nielegalnie posiadanych przez magnatów litewskich, dla odwrócenia uwagi dworu od spraw gospodarczych Litwy doprowadził do wybuchu II wojny polsko-rosyjskiej.