Pokucie

Mapa Księstwa Mołdawii wraz z Pokuciem za Stefana Wielkiego

Mapa Polski pd-wsch wykonana przez Beauplana na polecenie Władysława IV

Pierwsza wystawa etnograficzna z roku 1880

Pokucie (ukr. Покуття, rum. Pocuţia) – kraina historyczna, leżąca nad górnym Prutem, na terenie dzisiejszej Ukrainy. Południowa część Rusi Czerwonej. Nazwa pochodzi od stolicy regionu – Kut nad Czeremoszem.

Historia

W 1349 roku przyłączone do Królestwa Polskiego przez Kazimierza Wielkiego jako część Księstwa halicko-włodzimierskiego. Przez Władysława Jagiełłę przekazane Piotrowi I po jego hołdzie lennym, jako zastaw za pożyczkę, wziętą na wojnę z krzyżakami. W XVI wieku było terenem spornym Polski i Mołdawii. Spór został ostatecznie rozstrzygnięty, a Pokucie przyłączone do Polski w 1531 roku, po zwycięskiej bitwie hetmana wielkiego koronnego Jana Tarnowskiego pod Obertynem.

W 1772 roku, po I rozbiorze Polski, Pokucie znalazło się pod panowaniem austriackim, po upadku Austro-Węgier w konsekwencji I wojny światowej od 1 listopada 1918 roku w składzie Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej. Zajęte (24–27 V 1919) czasowo przez armię rumuńską, latem 1919 przekazane Wojsku Polskiemu. Przyznane Polsce decyzją Rady Ambasadorów Ententy w marcu 1923. Po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 okupowane przez Armię Czerwoną i anektowane w październiku 1939 przez ZSRR. Od sierpnia 1945 w granicach ZSRR (jako część Ukraińskiej SRR), po 1991 roku część niepodległej Ukrainy.

Karpaty Wschodnie (w tym i Pokucie) w Europie rozsławił m.in. Oskar Kolberg – polski etnograf, folklorysta i kompozytor, który w 1880 roku był współorganizatorem wielkiej wystawy etnograficznej w Kołomyi. Udział w niej wziął sam cesarz Franciszek Józef. Znaczenie Pokucia doceniła i wiedzę o nich udostępniła czytelnikom na zachodzie także angielska pisarka Ménie Muriel Dowie, która w 1890 odbyła podróż na Pokucie i Huculszczyznę, a następnie sporządziła pisemną relację z podróży, która cieszyła się bardzo dużą popularnością i była wielokrotnie wznawiana.

Geografia

Teren Pokucia charakteryzuje się wspólnymi cechami geograficzno-fizycznymi i tworzy kształt trójkąta, którego ramiona boczne tworzy rzeka Czeremosz oraz pasma Gorganów i Czarnohory, a podstawę kotlina z Czarnym Lasem zwana z czasem stanisławowską.

Zobacz też

• Okupacja Pokucia przez Rumunię
• Śniatyn

Linki zewnętrzne

• Rumuńska okupacja Pokucia w 1919 r.
• Pokucie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 550 .
• współczesne zdjęcia z Pokucia