Marymont: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: poprawki
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Historia: drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 5: Linia 5:


== Historia ==
== Historia ==
Nazwa Marymont pochodzi z francuskiego Marie Mont (wym. mari mą) czyli Góry Marii. Na tym wzniesieniu w latach 1691-1696 architekt [[Tylman z Gameren]], z inicjatywy [[Jan III Sobieski|Jana III Sobieskiego]], wybudował budowlę nazwaną ''Marie Mont'' (góra Marii), wkrótce spolszczono na ''Marymont''. Ten niewielki pałac, był rozciągającą się na wysokiej skarpie wiślanej, piętrową, centralnie położoną na planie kwadratu budowlą, nakrytą dachem namiotowym z ozdobną banią. Pałac marymoncki, służący prywatnej stronie życia rodziny królewskiej, pełnił zarazem funkcję pawilonu myśliwskiego Jana III Sobieskiego. W 1727 roku rezydencję odkupił od Sobieskich [[August II Mocny]], który dokonał jej gruntownej przebudowy zakładając na Marymoncie zwierzyniec. Zarówno August II, jak i jego syn [[August III Sas|August III]] spędzali tu czas traktując Marymont jako pałac myśliwski w czasie organizowanych polowań w Lesie Bielańskim i w Puszczy Kampinoskiej.
Nazwa Marymont pochodzi z francuskiego Marie Mont (wym. mari mą) czyli Góry Marii. Na tym wzniesieniu król [[Jan III Sobieski]] zbudował w XVII w. letnią rezydencję dla swej ukochanej żony [[Maria Kazimiera d’Arquien|Marysieńki]]. Później pałacyk pełnił funkcję willi myśliwskiej królów [[August II Mocny|Augusta II]], [[August III Sas|Augusta III]] i [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta Poniatowskiego]]. W 1816 r. w oparciu o pałacyk powstał [[Instytut Agronomiczny]], przemianowany wkrótce na Instytut Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa - pierwowzór współczesnej [[Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie|Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego]] znajdującej się obecnie na terenie warszawskiej dzielnicy [[Ursynów]]. Dziś na fundamentach pałacyku stoi katolicki kościół pod wezwaniem [[kościół Matki Bożej Królowej Polski w Warszawie|Matki Bożej Królowej Polski]], będący pod opieką [[Marianie|Zgromadzenia Księży Marianów]]. U jego podnóża rozciąga się najstarszy w Warszawie [[Park Kaskada]], będący uporządkowanymi pozostałościami parku przypałacowego.

W 1816 r. w oparciu o pałacyk powstał [[Instytut Agronomiczny]], przemianowany wkrótce na Instytut Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa - pierwowzór współczesnej [[Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie|Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego]] znajdującej się obecnie na terenie warszawskiej dzielnicy [[Ursynów]]. Po Powstaniu Styczniowym w latach 1863-1864 nowo powstałe budynki Instytutu Agronomicznego oraz pałac zostały oddane wojsku rosyjskiemu na koszary konnicy, w ,,pałacu Marysieńki” urządzono magazyn wojskowy, a w dokumentach z tego okresu odnajdujemy opisy celowych zniszczeń architektury i zieleni<ref>http://mgap2016.archeolodzy.org/2016_MGAP.pdf</ref>. Dziś na fundamentach pałacyku stoi katolicki kościół pod wezwaniem [[kościół Matki Bożej Królowej Polski w Warszawie|Matki Bożej Królowej Polski]], będący pod opieką [[Marianie|Zgromadzenia Księży Marianów]]. U jego podnóża rozciąga się najstarszy w Warszawie [[Park Kaskada]], będący uporządkowanymi pozostałościami parku przypałacowego.


W 1828 r. w Marymoncie powstały zakłady lniane, które później przeniesiono do [[Żyrardów|Żyrardowa]]. Również okres budowy [[Twierdza Warszawa|Twierdzy Warszawa]] odcisnął się na wyglądzie Marymontu, a zwłaszcza zakaz wznoszenia budynków murowanych na esplanadzie fortów i umocnień Twierdzy. Na Marymoncie ulokowali Rosjanie m.in. magazyny (na tyłach dawnego pałacu) oraz dzieło flankujące pośrednie Buraków - [[fort]] ziemny. Znajdowała się tu także [[prochownia]].
W 1828 r. w Marymoncie powstały zakłady lniane, które później przeniesiono do [[Żyrardów|Żyrardowa]]. Również okres budowy [[Twierdza Warszawa|Twierdzy Warszawa]] odcisnął się na wyglądzie Marymontu, a zwłaszcza zakaz wznoszenia budynków murowanych na esplanadzie fortów i umocnień Twierdzy. Na Marymoncie ulokowali Rosjanie m.in. magazyny (na tyłach dawnego pałacu) oraz dzieło flankujące pośrednie Buraków - [[fort]] ziemny. Znajdowała się tu także [[prochownia]].


8 kwietnia 1916 [[Generalne Gubernatorstwo Warszawskie|generał-gubernator]] [[Hans Hartwig von Beseler]] wydał rozporządzenie włączające do Warszawy (od 1 kwietnia 1916) m.in. Marymont, położony w w tamtym czasie w [[Gmina Młociny|gminie Młociny]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Nietyksza | imię = Maria | tytuł = Zmiany w układzie przestrzennym Warszawy [w:] Irena Pietrza-Pawłowska (red.) Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918 r. | wydawca = Wydawnictwo Książka i Wiedza | miejsce = Warszawa | data = 43 | strony = 1973 | nazwisko2 = Pruss | imię2 = Witold}}</ref>.
W dniu 8 kwietnia 1916 [[Generalne Gubernatorstwo Warszawskie|generał-gubernator]] [[Hans Hartwig von Beseler]] wydał rozporządzenie włączające do Warszawy (od 1 kwietnia 1916) m.in. Marymont, położony w w tamtym czasie w [[Gmina Młociny|gminie Młociny]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Nietyksza | imię = Maria | tytuł = Zmiany w układzie przestrzennym Warszawy [w:] Irena Pietrza-Pawłowska (red.) Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918 r. | wydawca = Wydawnictwo Książka i Wiedza | miejsce = Warszawa | data = 43 | strony = 1973 | nazwisko2 = Pruss | imię2 = Witold}}</ref>.


W okresie międzywojennym Marymont z Warszawą połączyła zelektryfikowana linia [[tramwaj]]owa, choć tramwajem trakcji konnej można było tu dojechać już od końca XIX wieku. W czasie [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] powstańcy na Marymoncie zostali pokonani [[Kalendarium powstania warszawskiego – 14 września|14 września]]. Niemcy [[Pacyfikacja Marymontu|zamordowali wówczas]] około 500 mieszkańców Marymontu<ref>Adam Borkiewicz, ''Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej'', Instytut wydawniczy PAX, Warszawa 1969 r., str. 411-419.</ref>. W okresie powojennym na Marymoncie powstał dworzec [[Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej|PKS]] Warszawa Marymont, zlikwidowany w latach 90. XX wieku.
W okresie międzywojennym Marymont z Warszawą połączyła zelektryfikowana linia [[tramwaj]]owa, choć tramwajem trakcji konnej można było tu dojechać już od końca XIX wieku. W czasie [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] powstańcy na Marymoncie zostali pokonani [[Kalendarium powstania warszawskiego – 14 września|14 września]]. Niemcy [[Pacyfikacja Marymontu|zamordowali wówczas]] około 500 mieszkańców Marymontu<ref>Adam Borkiewicz, ''Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej'', Instytut wydawniczy PAX, Warszawa 1969 r., str. 411-419.</ref>. W okresie powojennym na Marymoncie powstał dworzec [[Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej|PKS]] Warszawa Marymont, zlikwidowany w latach 90. XX wieku.

Wersja z 17:39, 17 sty 2017

Marymont na tle dzielnicy Bielany i Żoliborz
Kościół parafialny MB Królowej Polski na Marymoncie
Widok pałacyku Sobieskich zw. Marymontem, sztych G. Bodenera na podstawie rysunku J.S. Mocka z 1730 r.

Marymont – nazwa zespołu osiedli w południowo-wschodniej części warszawskich Bielan i północnej Żoliborza, złożona z osiedli Marymont-Ruda, Marymont-Kaskada i Marymont-Potok. Niegdyś była to miejscowość w pobliżu Warszawy.

Historia

Nazwa Marymont pochodzi z francuskiego Marie Mont (wym. mari mą) czyli Góry Marii. Na tym wzniesieniu w latach 1691-1696 architekt Tylman z Gameren, z inicjatywy Jana III Sobieskiego, wybudował budowlę nazwaną Marie Mont (góra Marii), wkrótce spolszczono na Marymont. Ten niewielki pałac, był rozciągającą się na wysokiej skarpie wiślanej, piętrową, centralnie położoną na planie kwadratu budowlą, nakrytą dachem namiotowym z ozdobną banią. Pałac marymoncki, służący prywatnej stronie życia rodziny królewskiej, pełnił zarazem funkcję pawilonu myśliwskiego Jana III Sobieskiego. W 1727 roku rezydencję odkupił od Sobieskich August II Mocny, który dokonał jej gruntownej przebudowy zakładając na Marymoncie zwierzyniec. Zarówno August II, jak i jego syn August III spędzali tu czas traktując Marymont jako pałac myśliwski w czasie organizowanych polowań w Lesie Bielańskim i w Puszczy Kampinoskiej.

W 1816 r. w oparciu o pałacyk powstał Instytut Agronomiczny, przemianowany wkrótce na Instytut Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa - pierwowzór współczesnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego znajdującej się obecnie na terenie warszawskiej dzielnicy Ursynów. Po Powstaniu Styczniowym w latach 1863-1864 nowo powstałe budynki Instytutu Agronomicznego oraz pałac zostały oddane wojsku rosyjskiemu na koszary konnicy, w ,,pałacu Marysieńki” urządzono magazyn wojskowy, a w dokumentach z tego okresu odnajdujemy opisy celowych zniszczeń architektury i zieleni[1]. Dziś na fundamentach pałacyku stoi katolicki kościół pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski, będący pod opieką Zgromadzenia Księży Marianów. U jego podnóża rozciąga się najstarszy w Warszawie Park Kaskada, będący uporządkowanymi pozostałościami parku przypałacowego.

W 1828 r. w Marymoncie powstały zakłady lniane, które później przeniesiono do Żyrardowa. Również okres budowy Twierdzy Warszawa odcisnął się na wyglądzie Marymontu, a zwłaszcza zakaz wznoszenia budynków murowanych na esplanadzie fortów i umocnień Twierdzy. Na Marymoncie ulokowali Rosjanie m.in. magazyny (na tyłach dawnego pałacu) oraz dzieło flankujące pośrednie Buraków - fort ziemny. Znajdowała się tu także prochownia.

W dniu 8 kwietnia 1916 generał-gubernator Hans Hartwig von Beseler wydał rozporządzenie włączające do Warszawy (od 1 kwietnia 1916) m.in. Marymont, położony w w tamtym czasie w gminie Młociny[2].

W okresie międzywojennym Marymont z Warszawą połączyła zelektryfikowana linia tramwajowa, choć tramwajem trakcji konnej można było tu dojechać już od końca XIX wieku. W czasie powstania warszawskiego powstańcy na Marymoncie zostali pokonani 14 września. Niemcy zamordowali wówczas około 500 mieszkańców Marymontu[3]. W okresie powojennym na Marymoncie powstał dworzec PKS Warszawa Marymont, zlikwidowany w latach 90. XX wieku.

Od 1973 na Marymoncie budowano pierwsze bloki mieszkalne według projektu Zdzisława Łuszczyńskiego. Kolejne przeobrażenia to odcięcie Marymontu od Wisły przez Wisłostradę i przecięcie tego obszaru na pół Trasą Armii Krajowej. W 2006 oddano do użytku stację metra Marymont, a w 2008 otwarto kolejną stację metra A20 Słodowiec niedaleko od dawnego dworca PKS.

Ważniejsze obiekty

  1. http://mgap2016.archeolodzy.org/2016_MGAP.pdf
  2. Maria Nietyksza, Witold Pruss: Zmiany w układzie przestrzennym Warszawy [w:] Irena Pietrza-Pawłowska (red.) Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918 r.. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 43, s. 1973.
  3. Adam Borkiewicz, Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej, Instytut wydawniczy PAX, Warszawa 1969 r., str. 411-419.

Bibliografia