Stanisław Franciszek Kwilecki

Stanisław Franciszek Kwilecki

Hrabia
Rodzina	Kwileckich
Data i miejsce urodzenia	10 października 1896 Grodziec
Data i miejsce śmierci	10 listopada 1939 Konin
Ojciec	Kazimierz Kwilecki
Matka	Maria Karska
Żona	Józefa Tarasiewicz (1921–1932) Eliza Maria Felicja Broel-Plater (1935–1939)
Dzieci	Julita Kazimiera Anna Gabriela Maria Stanisława Dolores
Rodzeństwo	Mieczysław Seweryn Kwilecki

Stanisław Franciszek Kwilecki

porucznik
Data urodzenia	1896
Przebieg służby
Lata służby	1918–1939
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Formacja	Armia Wielkopolska
Jednostki	Pułk Strzelców Konnych Straży Poznańskiej 12 Pułk Ułanów Wielkopolskich 16 Pułk Ułanów Wielkopolskich
Stanowiska	porucznik rezerwy oficer ewidencyjny adiutant generała Stanisława Szeptyckiego dowódca 5 Kompanii Przysposobienia Wojskowego
Główne wojny i bitwy	powstanie wielkopolskie wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa
Odznaczenia

Stanisław Franciszek Kwilecki herbu Byliny (ur. 10 października 1896 w Grodźcu, zm. 10 listopada 1939 w Koninie) – polski szlachcic, hrabia, ziemianin, ostatni właściciel majątku Grodziec, powstaniec wielkopolski, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, żołnierz Pułku Strzelców Konnych Straży Poznańskiej i 12 Pułku Ułanów Wielkopolskich, porucznik rezerwy 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich, dowódca 5 Kompanii Przysposobienia Wojskowego, działacz społeczny, prezes Związku Ziemian powiatu konińskiego, prezes lokalnego Związku Oficerów Rezerwy, Koła Rezerwistów, przewodniczący Związku Hodowców Koni, działacz Powiatowego Komitetu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Obronnego, członek Związku Polskich Kawalerów Maltańskich, ofiara zbrodni niemieckich.

Życiorys

Młodość

Dzieciństwo spędził w pałacu w Grodźcu. Do 1907 roku pobierał nauki w rodzinnym domu, a następnie do 1909 roku kształcił się w prowadzonej przez zakonników szkole w Maredsous w Belgii. Przez kolejny rok uczył się w domu, a od 1910 roku uczęszczał do Zakładu Naukowo-Wychowawczego OO. Jezuitów w Bąkowicach pod Chyrowem. W latach 1911–1915 pobierał nauki w III Gimnazjum w Krakowie (w późniejszym czasie noszące imię króla Jana III Sobieskiego). Następnie, z powodu I Wojny Światowej, ponownie uczył się w domu. W 1917 roku w Ośmioklasowej Wyższej Szkole Realnej z Oddziałami Handlowymi Teofila Sadkowskiego w Warszawie otrzymał świadectwo ukończenia kursu siedmioklasowej szkoły handlowej. W latach 1917–1918 Kwilecki przebywał na praktyce rolnej na terenie dawnego Królestwa Polskiego, a w późniejszym czasie w jednym z majątków ziemiańskich w Wielkopolsce. Dzięki intensywnej edukacji opanował trzy języki obce: francuski, rosyjski i niemiecki.

Powstanie wielkopolskie i wojna polsko-bolszewicka

27 grudnia 1918 roku wstąpił do Pułku Strzelców Konnych Straży Poznańskiej (późniejszego 15 Pułku Ułanów Wielkopolskich), następnie służył w 12 Pułku Ułanów Wielkopolskich, skąd został skierowany do szkoły kawaleryjskiej w Starej Wsi, a później do szkoły podchorążych w Warszawie. Po jej ukończeniu został przydzielony do 2 Pułku Ułanów Wielkopolskich, który w późniejszym czasie przemianowano na 16 Pułk Ułanów Wielkopolskich, i 29 grudnia 1919 roku otrzymał stopień podporucznika. W szeregach tego Pułku walczył od marca do lipca 1920 roku na froncie polsko-bolszewickim. Został ranny pod Białą Cerkwią i od 20 lipca do 10 sierpnia 1920 roku przebywał w szpitalu w Bydgoszczy. Po wyjściu ze szpitala nie powrócił już na front. Skierowano go do szwadronu zapasowego z zadaniem szkolenia wcielanych poborowych. Od 1 maja 1921 roku był adiutantem generała Stanisława Szeptyckiego.

Czynną służbę wojskową zakończył w maju 1922 roku na stanowisku oficera ewidencyjnego i w stopniu podporucznika przeniesiony do rezerwy. Zachował jednak związki z dawnym Pułkiem, w którym w następnych latach, odbywał trzykrotnie przepisowe sześciotygodniowe ćwiczenia rezerwy. W 1928 roku mianowano go dowódcą 5 Kompanii Przysposobienia Wojskowego.

Okres międzywojenny

Po I wojnie światowej wrócił do powiatu konińskiego. Ojciec zlecił mu zarządzanie dwoma folwarkami: Góry i Ościsław koło Ślesina. Po pewnym czasie zamieszkał na polskim Wybrzeżu. Zajmował się wówczas zaopatrywaniem statków w żywność, przypływających do portu w Gdyni. Po śmierci ojca objął w posiadanie majątek Grodziec, liczący wówczas 3000 hektarów. Dążył do rozwoju gospodarczego odziedziczonych ziem. Rozwinął między innymi hodowlę ryb w stawach na terenie majątku.

Działał w wielu miejscowych organizacjach rolniczych. Był prezesem powiatowego Związku Ziemian, przewodniczącym Związku Hodowców Koni, prezesem słupeckiego Związku Oficerów Rezerwy i Koła Rezerwistów. Pełnił funkcję członka Związku Polskich Kawalerów Maltańskich. Jeździł z odczytami na temat obronności kraju i zagrożenia ze strony Niemców (występował przeciwko ukrytym wyjazdom młodych Niemców do Rzeszy na szkolenia wojskowe). Pracował w zarządzie parafialnym przy zbieraniu i rozdzielaniu darów dla najuboższych. Wspierał, zwłaszcza finansowo, budowę szkół w Grodźcu i Królikowie oraz Fundusz Obrony Narodowej. Prawdopodobnie to on założył straż pożarną w Grodźcu. Z chęcią użyczał swojego samochodu, gdy trzeba było kogoś przewieść do szpitala. Pomagał również w załatwieniu różnych spraw urzędowych. Tuż przed wybuchem II wojny światowej ponoć planował wprowadzić premie dla pracowników majątku oraz utworzyć dla nich dom kultury – z radiem, czasopismami, organizowanymi pogadankami i wykładami.

II wojna światowa i śmierć

W ostatnich dniach sierpnia 1939 roku Kwilecki został zmobilizowany i przydzielony do komisji poboru koni dla wojska, która mieściła się w Kazimierzu Biskupim. Po kilku dniach wyruszył na wschód, ale po ustaniu działań wojennych i spotkaniu z ciężarną żoną, zdecydował się na powrót do Grodźca. Aresztowany przez gestapo 25 października pod zarzutem posiadania broni myśliwskiej i umieszczony w konińskim więzieniu na ulicy Wodnej. Po dwóch dniach zwolniono go za wstawiennictwem gestapowca, z którym znał się sprzed wojny. Nie opuścił Grodźca, pomimo grożącemu mu nadal niebezpieczeństwa, argumentując to troską o mieszkańców wsi. 30 października Niemcy aresztowali go ponownie. Został zamordowany strzałem w tył głowy 10 listopada 1939 roku w masowej egzekucji na cmentarzu żydowskim w Koninie.

Jego grób znajduje się na cmentarzu w Grodźcu.

Odznaczenia

• Krzyż Walecznych
• Medal „Polska Swemu Obrońcy”
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921

Życie rodzinne

8 września 1921 roku w Bydgoszczy wziął ślub z Józefą Tarasiewicz herbu Krzywda (1899–1932), którą poznał przebywając w szpitalu w Bydgoszczy (Kazimierz i Maria Kwileccy nie zaakceptowali żony syna). W 1935 roku ożenił się z Elizą Marią Felicją Broel-Plater herbu własnego (1901–1999). Jego druga żona rozbudowała i zreformowała, prowadzoną wcześniej przez jej teściową, ochronkę, której pracownice wykonywały dodatkowo zabiegi pielęgniarskie. Sprowadziła też instruktorki kroju i szycia dla kobiet oraz dziewcząt, a dodatkowo wygłaszała pogadanki o pracach kobiecych. Wspomagała przytułki dla bezdomnych. Ponadto wygłaszała pogadanki o pracach kobiecych. Była członkinią Stowarzyszenia Młodzieży Wiejskiej Żeńskiej oraz Koła Młodych Ziemianek, którego była przewodniczącą na obszar konecko-opoczyński. Kwilecki miał z nią trzy córki: Julitę Kazimierę (ur. 1936), Annę Gabrielę Marię (ur. 1939) i Stanisławę Dolores (ur. 1940).

Upamiętnienie

10 listopada 2022 roku tuż przy Parku Chopina w Koninie odsłonięto tablicę z imionami i nazwiskami ofiar, które zginęły w egzekucji 10 listopada 1939 roku. Na tablicy znajduje się również imię i nazwisko Stanisława Kwileckiego.

Zobacz też

• ród herbowy
• heraldyka
• lista polskich herbów szlacheckich