Stanisław Gaweł

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Gaweł
kanonik
Kraj działania

II Rzeczpospolita

Data i miejsce urodzenia

18 listopada 1883
Sanok

Data i miejsce śmierci

4 września 1951
Mikołów

Proboszcz parafii w Dobromilu
Okres sprawowania

1932–1943

Administrator parafii w Albigowej
Okres sprawowania

1943–1950

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

16 czerwca 1907

Stanisław Gaweł
proboszcz rezerwy proboszcz rezerwy
Data i miejsce urodzenia

18 listopada 1883
Sanok

Data śmierci

4 września 1951

Przebieg służby
Lata służby

1911–1922

Siły zbrojne

C. K. Obrona Krajowa
Wojsko Polskie

Jednostki

4 Armia

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Zasługi dla Duchownych Wojskowych Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913

Stanisław Gaweł[a] (ur. 18 listopada 1883 w Sanoku, zm. 4 września 1951 w Mikołowie) – polski duchowny rzymskokatolicki, proboszcz rezerwy Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Stanisław Gaweł urodził się 18 listopada 1883 w Sanoku[1][2][3][4]. Był synem adwokata dr. Jana Gawła (zm. 1913[5])[6] i Marii Magdaleny z domu Bilińskiej 1848-1935[7], córka Ludwika i Sabiny z domu Pieniążek)[1][8][9]. Jego rodzeństwem byli: Emil (1876-1921, adwokat)[10], Bronisław (ur. 1879, zm. prawd. 1939, nauczyciel[11])[12], Józef (jeden z bliźniąt, ur. i zm. 30 marca 1882[13][8]), Władysław Zygmunt (drugi z bliźniąt, ur. 30 marca 1882[14], zm. 14 maja 1882[15]), Marian (1889-1937, oficer)[12], Leonard (1893-1954[16][17][9]).

Od 1893 uczył się w C. K. Gimnazjum w Sanoku, gdzie w 1898 ukończył V klasę[18][19]. W 1901 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Nowodworskiego (św. Anny) w Krakowie[20][4]. Od 1901 do 1903 był studentem prawa i filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim[4].

Jako alumn IV roku Seminarium Duchownego w Przemyślu 16 czerwca 1907 otrzymał sakrament święceń kapłańskich (wyświęcony wtedy został także m.in. ks. Władysław Lutecki)[21][1][4]. Jako wikariusz w połowie 1907 został skierowany do Zaleszan[22][4]. Na początku 1909 został przeniesiony z Zaleszan do Jarosławia[23] i posługiwał tam do 1911[4].

Ze stanowiska wikarego w Jarosławiu latem 1911 został mianowany kuratorem polowym C. K. Armii w Rzeszowie[24][4]. W austro-węgierskiej wojskowej służbie duszpasterskiej pozostawał do 1918[4]. Jako kapłan diecezjalny został mianowany kuratorem polowym w okręgu Przemyśl z dniem 1 września 1911[25] i pozostawał w tej funkcji[26][27]. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 został zesłany przez Rosjan na wschód i przebywał w mieście Atbasar[28]. W ewidencji austro-węgierskiej do 1918 figurował na stanowisku kurata polowego 2 klasy w służbie duszpasterskiej (Militärseelsorge) w Przemyślu[29][30].

Po zakończeniu wojny i odzyskaniu przez Polskę niepodległości, jako były oficer wojskowy armii austriackiej w 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego i zatwierdzony w stopniu majora kapelana[31][4]. Od tego czasu służył jako kapelan WP[4]. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej pełnił funkcję dziekana 4 Armii[32][33]. Jako dziekan Wojska Polskiego w pierwszej połowie 1920 otrzymał wyróżnienie Expositorium Canonicale[34]. Jako proboszcz Wojska Polskiego we Lwowie w dniach 10–11 maja 1922 w Przemyślu zdał egzamin konkursowy na proboszczów[35]. Tuż po tym w stopniu proboszcza WP został zwolniony z czynnej służby wojskowej i przeniesiony do rezerwy[36][4]. Potem jako były oficer zawodowy był zweryfikowany w stopniu proboszcza rezerwy duchowieństwa wojskowego wyznania katolickiego ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[37][38]. Według stanu z 1934 był sklasyfikowany na pierwszym miejscu listy kapłanow katolickich rezerwy (1. lokata wśród najwyższych stopniem proboszczów)[3].

Pod koniec 1922 został przeznaczony na posadę wikarego do Rozembarku[39][4]. Z tej funkcji na początku 1923 został mianowany ekspozytem w Nisku[40] i pozostawał tamże w tym charakterze do 1931[4]. Po skończonym urlopie wiosną 1931 został mianowany wikarym w Jarosławiu[41] i był nim do 1932[4]. W 1932 był wikarym w Tyczynie i z tej funkcji 17 października 1932 otrzymał instytucję kanoniczną na probostwo w Dobromilu przy tamtejszym kościele Przemienienia Pańskiego[42][4]. Na tym stanowisku posługiwał w latach 30.[43][44]. Przed 1932 otrzymał tytuł kanonika[45][46]. W latach 30. był działaczem delegatury w Jarosławiu Ligi Morskiej i Kolonialnej[47].

Po wybuchu II wojny światowej z 1939 i wkroczeniu sowietów do Przemyśla (28 września 1939) zamieszkiwał wraz z innymi duchownymi w tamtejszym pałacu biskupim[48]. Do 1943 pozostawał pozostawał proboszczem w Dobromilu w okresie trwającej okupacji niemieckiej[4]. Do jesieni 1942 działał w delegaturze Polskiego Komitetu Opiekuńczego w Bukowsku nieopodal rodzinnego Sanoka (z dalszej działalności wykluczyła go choroba)[49][50]. Od 1945 do kwietnia 1950 pełnił funkcję administratora parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Albigowej[4][51].

Na emeryturze zamieszkiwał w Zielonce[4]. Zmarł 4 września 1951 w Mikołowie na Śląsku[1][4].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Stanislaus Gaweł”.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 39 (poz. 4).
  2. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1894/1895 (zespół 7, sygn. 18). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 64.
  3. ↑ a b Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 401.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Tomaka 2006 ↓, s. 42.
  5. ↑ Kronika. Z kroniki żałobnej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 42, s. 3, 12 października 1913. 
  6. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 359, 362, 380, 381.
  7. ↑ Nekrolog. „Ilustrowany Kurier Codzienny”. Nr 205, s. 6, 26 lipca 1935. 
  8. ↑ a b Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 53 (poz. 83).
  9. ↑ a b Jan Gaweł. gosiewski.eu. [dostęp 2019-03-11].
  10. ↑ Dziennik Urzędowy. Rozmaite obwieszczenia. „Gazeta Lwowska”. Nr 119, s. 8, 27 maja 1909. 
  11. ↑ Bronisław Gaweł. gedanopedia.pl. [dostęp 2017-10-03].
  12. ↑ a b Ś. p. major Marian Gaweł. „Codzienna Gazeta Handlowa”. Nr 267, s. 8, 21–22 listopada 1937. 
  13. ↑ Księga chrztów 1870–1882. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 159 (poz. 47).
  14. ↑ Księga chrztów 1870–1882. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 161 (poz. 69).
  15. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 55 (poz. 110).
  16. ↑ Księga chrztów 1892–1898. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 42 (poz. 162).
  17. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 155 (poz. 238).
  18. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1894. Sanok: Fundusz Naukowy, 1894, s. 63.
  19. ↑ XVII. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1898. Sanok: Fundusz Naukowy, 1898, s. 38.
  20. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum Nowodworskiego, czyli Św. Anny w Krakowie za rok szkolny 1901. Kraków: 1901, s. 78.
  21. ↑ Wiadomości i ogłoszenia urzędowe. 2. Święcenia kapłańskie. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 5, s. 196, maj 1907. 
  22. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 7 i 8, s. 295, lipiec i sierpień 1907. 
  23. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 3, s. 171, marzec 1909. 
  24. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 9, s. 542, wrzesień 1911. 
  25. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1912. Wiedeń: 1911, s. 1244.
  26. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1913. Wiedeń: 1912, s. 1312.
  27. ↑ a b Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1914. Wiedeń: 1914, s. 1131.
  28. ↑ Zofia Waszkiewicz: Duszpasterstwo w siłach zbrojnych II Rzeczypospolitej. 2000, s. 19.
  29. ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 983.
  30. ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1160.
  31. ↑ Wykaz oficerów, którzy nadesłali swe karty kwalifikacyjne, do Wydziału prac przygotowawczych, dla Komisji Weryfikacyjnej przy Departamencie Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1920, s. 30.
  32. ↑ Patryk Pleskot: Księża z Katynia. Kraków: Znak Horyzont, 2020.
  33. ↑ Dymitr Zagacki: Dwoch księży, dwie świątynie. polesie.org, 2017-05-11. [dostęp 2021-10-10].
  34. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 3-6, s. 77, marzec-czerwiec 1920. 
  35. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. Egzamin konkursowy. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 7/8, s. 138, lipiec/sierpień 1922. 
  36. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. Uwolnieni. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 7/8, s. 138, lipiec/sierpień 1922. 
  37. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1429.
  38. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1300.
  39. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 1-2, s. 63, styczeń/luty 1923. 
  40. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 3/4, s. 83, marzec/kwiecień 1923. 
  41. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 5 i 6, s. 209, maj i czerwiec 1931. 
  42. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 10/11, s. 384, październik/listopad 1932. 
  43. ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1937. Przemyśl. s. 46.
  44. ↑ Piękna uroczystość. „Ziemia Przemyska”. Nr 19-21, s. 4, 2–15 maja 1938. 
  45. ↑ Kronika. „Tygodnik Jarosławski”. Nr 3, s. 2, 17 stycznia 1932. 
  46. ↑ Jerzy Gapys. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego, 2010, s. 128.
  47. ↑ Protokoł Zjazdu Okręgowego Delegatury L. M. i K. w Jarosławiu odbytego w dniu 30 kwietnia 1935 r. w Sali Towarzyskiej Kasyna Garnizonowego w Jarosławiu. „Pionier Morski i Kolonjalny”. Nr 5-6, s. 6, 1935. 
  48. ↑ Tomaka 2006 ↓, s. 39.
  49. ↑ Jerzy Gapys: Polskie rzymskokatolickie duchowieństwo diecezjalne w Radzie Głównej Opiekuńczej 1939-1945. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego, 2010, s. 41, 128.
  50. ↑ Prace historyczno-archiwalne, Tomy 15-18. s. 88.
  51. ↑ Tadeusz Ulman: Zarys dziejów wsi Albigowa (1384–1990). jerzyulman.ccjidp.eu. s. 21. [dostęp 2016-03-25].
  52. ↑ Auszug aus dem Verordnungsblatte Nr. 178 für das k. u. k. Heer vom 7. Oktober 1918. „Feldblatt”. Nr 1440, s. 3, 10 października 1918. (niem.). 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Gaweł&oldid=71921360”