Szymański (organmistrzowie)
Szymański – polska rodzina organmistrzów.
Józef Szymański (1828–1892[1]), uczeń Mateusza Mielczarskiego[2], działał w latach 1840–1900. Około roku 1869 mieszkał w Częstochowie[3]. Założył firmę pod nazwą „J. Szymański i syn”, budującą i remontującą organy piszczałkowe głównie w rejonie Warszawy, wspólnie z synem – Janem Szymańskim. Ze względu na jednakowe inicjały nie zawsze można rozróżnić, które instrumenty są dziełem ojca, które syna, a które wspólne. Drugi syn Józefa – Antoni Szymański, od ok. 1900 prowadził firmę pod nazwą „Fabryka Organów Kościelnych Antoni Szymański dawniej Józef Szymański i syn w Warszawie”, przy ulicy Chłodnej 34. Numeracja instrumentów Szymańskich jest kontynuowana od ojca do synów, z zachowaniem kolejności opusów[4].
Dzieła[edytuj | edytuj kod]
Niektóre organy piszczałkowe zbudowane lub wyremontowane przez firmę Szymańskich:
| Rok | Miejscowość | Budynek | Twórca | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| 1840 | Tarczyn | ? | Józef | [4] |
| 1844 | Maków | ? | Józef | [4] |
| 1854 | Rembertów | ? | Józef | [4] |
| 1867 | Bełchów | ? | Józef | [4] |
| 1868 | Wilanów | ? | Józef | [4] |
| 1869 | Denków | Kościół św. Stanisława | Józef | 10 głosów, jeden manuał + pedał, traktura mechaniczna, wiatrownice klapowo-zasuwowe, dmuchawa elektryczna, jeden miech[3] |
| 1871 | Pawłów | Kościół św. Jana Chrzciciela | Józef | 4 głosy. Niezachowane – zastąpione w 1947 organami Stanisława Jagodzińskiego z Garbatki k. Radomia[5] |
| 1873–1875 | Częstochowa | Kaplica MB na Jasnej Górze | Józef | [4] |
| 1878 | Piotrków Trybunalski | ? | Antoni | [4] |
| 1882 | Włocławek | Kościół św. Jana Chrzciciela | Józef | [4] |
| 1882 | Bejsce | Kościół św. Mikołaja | Józef i Jan | 9 głosów, jeden manuał + pedał, traktura mechaniczna, wiatrownice stożkowe, dmuchawa elektryczna, jeden miech[6] |
| 1884 | Słaboszów | Kościół św. Mikołaja | Józef i Syn | 10 głosów, tympan, jeden manuał + pedał traktura mechaniczna, wiatrownice stożkowe, dmuchawa elektryczna, jeden miech[4][7] |
| 1888 | Kargów | Kościół Matki Bożej Częstochowskiej | Józef | 6 głosów, jeden manuał, traktura mechaniczna, wiatrownica stożkowa, jeden manuał, jeden miech o napędzie nożnym[8] |
| 1888 | Chotel Czerwony | Kościół św. Bartłomieja Apostoła | Józef i Jan | 6 głosów, tympan, jeden manuał, traktura mechaniczna, wiatrownice stożkowe, dmuchawa elektryczna, jeden miech[9] |
| 1889 | Izdebno Kościelne | ? | Józef | [4] |
| 1890 | Janina | Kościół św. Wojciecha | Józef i Jan | 6 głosów, tympan, jeden manuał + pedał, traktura mechaniczna, wiatrownice stożkowe, dmuchawa elektryczna, jeden miech[10] |
| 1892 | Biała Rawska | ? | Józef | [4] |
| 1892 | Gieczno | ? | Józef | [4] |
| 1893 | Chynów | ? | Józef | [4] |
| 1894 | Żelechów | ? | Jan | [4] |
| 1894 | Długa Kościelna | ? | Jan | [4] |
| 1895 | Gończyce | ? | Jan | [4] |
| 1895 | Oszczów | ? | Jan | [4] |
| 1896 | Kutno | ? | Jan | Opus 134-17[4] |
| 1897 | Oleszno | Kościół Wniebowzięcia NMP | Jan | 10 głosów, jeden manuał + pedał, traktura mechaniczna, wiatrownice stożkowe, dmuchawa elektryczna, jeden miech[11] |
| 1899 | Klementowice | ? | Antoni | [4] |
| 1899 | Kryłów | ? | Jan | [4] |
| 1899 | Czarnocin | Kościół Wniebowzięcia NMP | Antoni | 8 głosów (w jeden dodany podczas restauracji w 1930), jeden manuał + pedał, traktura mechaniczna (przy pedale pneumatyczna), wiatrownice stożkowe, dmuchawa elektryczna, jeden miech[12] |
| ok. 1900 | Boglewice | ? | Józef | [4] |
| ok. 1900 | Stara Rawa | ? | Józef | [4] |
| ok. 1900 | Rokitno | ? | Józef | [4] |
| ok. 1900 | Tarchomin | ? | Józef | [4] |
| ok. 1900 | Gorzków | Kościół św. Małgorzaty | Józef i Jan | 7 głosów, jeden manuał, traktura mechaniczna, wiatrownice stożkowe, dmuchawa elektryczna, jeden miech[13] |
| 1900 | Mierzwin | Kościół świętych Piotra i Pawła | Jan | Opus 13447. 5 głosów, jeden manuał, traktura mechaniczna, wiatrownice stożkowe, dmuchawa elektryczna, jeden miech[1][14] |
| 1901 | Dzierążnia | Kościół św. Marii Magdaleny | Jan i Antoni | 7 głosów, jeden manuał, traktura mechaniczna, wiatrownice stożkowe, dmuchawa elektryczna, jeden miech. Prospekt zbudowany ok. 1875 przez miejscowego rzeźbiarza Stanisława Anielskiego[15] |
| 1901 | Książ Mały | Kościół Narodzenia NMP | Jan i Antoni | 7 głosów, jeden manuał, traktura mechaniczna, wiatrownice stożkowe, dmuchawa elektryczna, jeden miech[16] |
| 1909 | Warszawa | Klasztor Wizytek | Antoni | Wymiana traktury mechanicznej na pneumatyczną[4] |
| 1909 | Kielce | Kaplica szpitalna św. Aleksandra | Antoni | Opus 128-52. 6 głosów, jeden manuał, traktura mechaniczna, wiatrownice stożkowe, jeden miech o napędzie ręcznym[17] |
| 1911 | Słomczyn | ? | Antoni | Opus 128-63[4] |
| ? | Zabłudów | ? | Antoni | Przebudowa. Opus 268[4] |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rosiński 1992 ↓, s. 406.
- ↑ Erdman 1989 ↓, s. 23.
- ↑ a b Rosiński 1992 ↓, s. 226.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab Gołos 1972 ↓, s. 287.
- ↑ Rosiński 1992 ↓, s. 230.
- ↑ Rosiński 1992 ↓, s. 63.
- ↑ Rosiński 1992 ↓, s. 272.
- ↑ Rosiński 1992 ↓, s. 124.
- ↑ Rosiński 1992 ↓, s. 85.
- ↑ Rosiński 1992 ↓, s. 108.
- ↑ Rosiński 1992 ↓, s. 219.
- ↑ Rosiński 1992 ↓, s. 92.
- ↑ Rosiński 1992 ↓, s. 103.
- ↑ Rosiński 1992 ↓, s. 186.
- ↑ Rosiński 1992 ↓, s. 99.
- ↑ Rosiński 1992 ↓, s. 160.
- ↑ Rosiński 1992 ↓, s. 139.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Erdman: Organy: poradnik dla użytkowników. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989. ISBN 83-85015-93-0.
- Jerzy Gołos, Smulikowska Ewa: Polskie organy i muzyka organowa. Tadeusz Maciejewski (red.), Zofia Olszewska (red.), Eugeniusz Lebelt (okł.). Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1972. OCLC 830245324.
- Piotr Rosiński: Zabytkowe organy w województwie kieleckim. Warszawa, Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10378-7. OCLC 830057305.