Tuligłowy (województwo podkarpackie)

Tuligłowy

wieś
Kościół parafialny
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	jarosławski
Gmina	Rokietnica
Liczba ludności (2011)	714
Strefa numeracyjna	16
Kod pocztowy	37-562
Tablice rejestracyjne	RJA
SIMC	0610320
Położenie na mapie gminy Rokietnica Tuligłowy
Położenie na mapie Polski Tuligłowy
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Tuligłowy
Położenie na mapie powiatu jarosławskiego Tuligłowy
49°53′30″N 22°36′01″E

Tuligłowy, mapa wojskowa z roku 1772

Borusz, grodzisko

Tuligłowy – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jarosławskim, w gminie Rokietnica. Położona na północnym skraju Pogórza Dynowskiego w odległości 19 km na południe od Jarosławia.

Wieś szlachecka, własność Stanisława Derszniaka, położona była w 1589 roku w ziemi przemyskiej województwa ruskiego. W II Rzeczypospolitej znajdowała się w powiecie jarosławskim województwa lwowskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Części wsi

Integralne części wsi Tuligłowy

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0610336	Dolna Część	część wsi
0610342	Górna Część	część wsi
0610359	Małe Tuligłowy	część wsi
0610365	Parcelacja Tuligłowska	część wsi
0610371	Pod Lasem	część wsi

Historia

Rejon Tuligłów zamieszkany był już w okresie średniowiecza. W źródłach pisanych wieś pojawia się w początkach XIV w. Pierwszy drewniany kościół zbudował właściciel, Mikołaj Mzurowski w 1393 r., a w 1396 r. erygowana była parafia. Według tradycji, w przybyli tutaj uchodzący przed Tatarami mieszkańcy Kudryniec na Podolu. W tym zacisznym miejscu udało im się wreszcie „przytulić głowy”. Najcenniejszym przedmiotem, jaki przynieśli ze sobą był obraz Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia, pochodzący z kudrynieckiego zamku. Na wzgórzu, 2 km na południe od wsi zlokalizowane jest wczesnośredniowieczne grodzisko „Borusz” z IV w. n.e., jedno z lepiej zachowanych założeń obronnych. Na wierzchowinie oraz na zboczach wzniesienia zachował się czytelny układ wałów i fos obronnych, obejmujących gród i podgrodzie. Podczas prowadzonych prac archeologicznych odnaleziono tu resztki chat oraz liczne elementy wyposażenia. Według legend jest to wzgórze czarownic, na którym spoczywają uśpione wiedźmy z dawnych czasów.

W dolnej, wschodniej części wsi zachowały się obwarowania obronne z XVII w. Nie znaleziono żadnych przekazów w źródłach, jakie było przeznaczenie obiektu i kto go zbudował. Jedna z teorii głosi, że warownię i drewniany dwór obronny zbudowali Krasiccy po najeździe tatarskim w 1624 r. Według miejscowej legendy było to miejsce schronienia chłopów na czas wojen. Ponoć chronili się tam przed Tatarami i Szwedami chłopi wraz z bydłem oraz panowie z pobliskiego folwarku. Zachowane do dziś wały mają wysokość do 4 m a bastiony do 7 m. Wały otaczały niegdyś kwadratowy majdan o boku 75 m. 6-metrowa przerwa w kurtynie północnej wskazuje na istnienie w tym miejscu bramy wjazdowej.

Kościół

Pośrodku wsi, na zboczu doliny znajduje się kościół parafialny pw. św. Mikołaja Biskupa i zespół poklasztorny, zbudowane w latach 1768–1770. W ołtarzu głównym kościoła umieszczony jest słynący łaskami obraz M.B. Niepokalanego Poczęcia. Obraz o cechach bizantyńskich namalowany jest na desce lipowej i pochodzi z końca XV w. Obraz koronowany został w 1909 a Tuligłowy należą do licznie odwiedzanych sanktuariów maryjnych w Polsce. Parafia w Tuligłowach jest prowadzona przez księży Michalitów.

Osoby związane z miejscowością

• Bronisław Błocki (ur. 1857 w Tuligłowach, zm. w 1919 we Lwowie) – polski botanik, profesor Wyższej Szkoły lasowej we Lwowie.
• Janina Fetlińska (1952–2010) – senator VI i VII kadencji

Linki zewnętrzne

• Tuligłowy 3.) T., wś, pow. jarosławski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 615 .
• Sanktuarium Niepokalanej Matki Dobrej Nadziei w Tuligłowach
• Zamek w Tuligłowach