Władysław Dehnel (1912–1986)

Władysław Dehnel

Skoczylas

Kapitan
Data i miejsce urodzenia	12 sierpnia 1912 Kraków, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	29 czerwca 1986 Antwerpia, Belgia
Przebieg służby
Lata służby	1939–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa Polskie Siły Zbrojne
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, Kampania wrześniowa, Armia Krajowa, Powstanie warszawskie
Odznaczenia

Grób Władysława Józefa Dehnela na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Władysław Józef Dehnel ps. Agrafka, Feliksiak, Kowalski, Marczewski, Skoczylas, Zabłocki (ur. 12 sierpnia 1912 w Krakowie, zm. 29 czerwca 1986 w Antwerpii) – polski harcerz, oficer Armii Krajowej, uczestnik powstania warszawskiego. Po wojnie działacz emigracyjnej Polskiej Partii Socjalistycznej

Życiorys

Syn Władysława Dehnela, członka Organizacji Bojowej PPS pseudonim „Agrafka” oraz Heleny z domu Wyszyńskiej. Od 1917 roku wychowywał się we Lwowie. Od 1922 roku uczył się w gimnazjach we Lwowie, Rohatynie, Przemyślanach, a od 1928 roku w Warszawie, gdzie w 1931 roku uzyskał świadectwo dojrzałości. Od października 1931 roku studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim, jednak z powodu śmierci ojca i trudnych warunków materialnych musiał przerwać studia w 1933 roku. Od 1923 roku był członkiem ZHP, wchodząc od 1931 jako harcmistrz w skład Kręgu Instruktorów im. Mieczysława Bema (KIMB).

Od września 1933 do września 1934 roku był słuchaczem Dywizyjnego Kursu Podchorążych Piechoty 18 DP przy 71 pułku piechoty w Zambrowie, który ukończył z pierwszą lokatą. Ponownie podjął studia, których jednak nie ukończył utrzymując się z prac dorywczych. Był m.in. urzędnikiem Funduszu Pracy. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 i 384. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty.

Od lipca do sierpnia 1939 roku uczestniczył w kursie dla adiutantów batalionów w Ośrodku Wyszkolenia Rezerw Piechoty w Różanie, skąd został skierowany do 33 pułku piechoty. W szeregach tego pułku uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 roku.

Od października 1939 roku uczestniczył w konspiracji. Do początku 1941 roku był komendantem Chorągwi Warszawskiej Szarych Szeregów. Wiosną 1941 roku przeniesiony do rezerwy w związku z dekonspiracją. Od marca 1942 roku był adiutantem dowódcy Obwodu Żoliborz Armii Krajowej. Jednocześnie pracował w Wydziale Informacji Biura Informacji i Propagandy KG AK, w którym od czerwca 1943 roku był szefem referatu. W 1942 roku awansowany na porucznika.

W czasie powstania warszawskiego był adiutantem dowódcy obwodu ppłk. Mieczysława Niedzielskiego „Żywiciel”, zaś od 20 września 1944 roku był oficerem operacyjnym 8 Dywizji Piechoty AK im. Romualda Traugutta. 27 września awansowany na stopień kapitana. Po kapitulacji przebywał w obozach jenieckich: Altengrabow Stalag XI A, Sandbostel Oflag X A. Znalazł się w grupie 29 oficerów (m.in. płk Mieczysława Niedzielskiego „Żywiciel”, płk. Karola Ziemskiego „Wachnowskiego”) oskarżonych o zamiar opanowania obozu. Przekazany Gestapo, skazany 4 kwietnia 1945 na śmierć został osadzony w obozie koncentracyjnym Neuengamme. Życie całej grupie oficerów uratowała interwencja hrabiego Folke Bernadotte u Heinricha Himmlera. Został wysłany do oflagu w Lubece, gdzie 2 maja 1945 roku został uwolniony przez wojska brytyjskie.

Od maja 1945 roku był zastępcą dowódcy batalionu ppłk Niedzielskiego w Lubece, w lipcu 1945 roku został przydzielony do Obozu Zbornego nr 1 w Paryżu, a następnie Obozu Zbornego nr 3 w Lille. Pozostał na emigracji w Belgii.

Pracował w Sekcji Robotników Cudzoziemskich związków zawodowych zbliżonych do Belgijskiej Partii Socjalistycznej. Działał również w PPS na terenie Belgii, od 1948 roku wchodził w skład Rady Centralnej PPS na emigracji.

Za udział w powstaniu odznaczony został 30 września 1944 roku Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari

Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kw. 15A-5-13/14).

Bibliografia

• Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik Biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1944, Tom 3. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1991.brak strony w książce
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.