Wiktor Leszkowicz
podpułkownik | |
Data i miejsce urodzenia |
17 października 1918 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
19 sierpnia 2017 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1940-1955 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa |
Późniejsza praca |
oficer aparatu bezpieczeństwa |
Odznaczenia | |
Wiktor Leszkowicz (ur. 17 października 1918 w Żyźniewie, zm. 19 sierpnia 2017 w Warszawie[1]) – żołnierz Armii Czerwonej i Ludowego Wojska Polskiego, uczestnik II wojny światowej, oficer aparatu bezpieczeństwa PRL.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W latach 1935–1937 pracował jako robotnik rolny w majątku Karolin należącym do Karola Niezabytowskiego. Od maja 1937 do października 1939 przebywał na Łotwie, gdzie pracował w gospodarstwie rolnym w miejscowości Żalmerze (Landona).
Od kwietnia 1940 do maja 1943 był w Armii Czerwonej. Od kwietnia 1940 do 22 czerwca 1941 był elewem szkoły podoficerskiej 112 pułku piechoty w Połtawie. Następnie od 22 czerwca 1941 do października 1941 brał udział w walkach w 112 pułku piechoty 132 Dywizji Piechoty. Od października 1941 do listopada 1942 służył w 772 OSB (gdzie był dowódcą sformowanego plutonu do specjalnych zleceń), a od 3 listopada do marca 1943 w 97 Zmechanizowanej Brygadzie 64 Armii. Brał udział w walkach pod Charkowem i bitwie o Stalingrad. Od maja 1943 w Wojsku Polskim. Uczestniczył w bitwie pod Lenino i o Warszawę.
W okresie od kwietnia 1944 do sierpnia 1944 kursant Specjalnej Szkoły Politycznej NKWD w Kujbyszewie (Kujbyszewiacy). Uchwałą Prezydium KRN z 17 września 1946 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[2]; otrzymał także Srebrny Krzyż Zasługi[3]. Wicedyrektor Departamentu Śledczego MBP od 15 listopada 1951 do 8 kwietnia 1954, naczelnik Wydziału III Departamentu Śledczego MBP. Po przeprowadzonej w sierpniu 1953 r. przez prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej kontroli w więzieniu I w Warszawie ukarany naganą i wstrzymaniem awansu wojskowego na okres roku za dopuszczenie do znęcania się nad jednym z więźniów śledczych. 30 czerwca 1955 zwolniony ze służby w związku z przejściem do innej pracy. Skierowany przez KC PZPR na zastępcę dyrektora ds. administracyjno-finansowych w Centralnym Biurze Konstrukcyjnym w Telekomunikacji w Warszawie[4].
Członek PPR i PZPR. Studia wyższe ukończył w 1967 roku.
W 2007 Wiktor Leszkowicz został oskarżony o bezprawne pozbawienie wolności w czasie stalinowskim Józefa Stemlera, członka władz Polski Podziemnej. Za czyn ten grozi kara pozbawienia wolności do lat 10[5]. W pierwszym wyroku w tej sprawie Wojskowy Sąd Garnizonowy w Warszawie uniewinnił W. Leszkowicza od stawianego mu zarzutu, wyrok ten jednak został uchylony przez sąd drugiej instancji. Następnie sprawę przekazano do rozpoznania w pierwszej instancji przez Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie. Sąd ten, w wyroku z 9 marca 2012 r., uznał Wiktora Leszkowicza za winnego przekroczenia uprawnień oraz niedopełnienia obowiązków, a nadto pomocnictwa do przestępnego pozbawienia wolności Józefa Stemlera. Kary oskarżonemu nie wymierzono. Stosując ustawę o amnestii z 7 grudnia 1989 r., sąd umorzył postępowanie[6]. Wyrok ten jednak także został uchylony przez sąd wyższej instancji, a sprawa wróciła do Wojskowego Sądu Okręgowego w Warszawie do ponownego rozpoznania. Proces przeciągał się. Przeszkodą w jego sprawnym przebiegu był zły stan zdrowia oskarżonego.
8 lutego 2013 r. Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Warszawie złożyła do Sądu Warszawa – Śródmieście kolejny akt oskarżenia przeciwko Leszkowiczowi[7][8]. Prokurator IPN oskarżył go o przestępstwa wobec wielu niesłusznie aresztowanych Polaków.
Został pochowany na warszawskim cmentarzu Północnym.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Uchwała Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia – Monitor Polski [online], monitorpolski.gov.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ M.P.1945.44.109 – prawo.pl [online], www.prawo.pl [dostęp 2018-02-05] .
- ↑ Katalog pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy organów bezpieczeństwa państwa [online], bip.ipn.gov.pl [dostęp 2013-04-13] .
- ↑ Ruszył proces dwóch stalinowskich śledczych i sędziego onet.pl
- ↑ Sąd uznał winę dwóch śledczych ze sprawy J. Stemlera – wyborcza.pl
- ↑ Akt oskarżenia przeciwko byłemu Wicedyrektorowi Departamentu Śledczego MBP w Warszawie [online], ipn.gov.pl, 12 lutego 2013 [dostęp 2013-02-12] .
- ↑ IPN oskarżył b. wiceszefa departamentu śledczego MBP – Historia – rp.pl
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Polacy w Armii Radzieckiej i Ich Udział w Wielkiej Wojnie Narodowo-Wyzwoleńczej 1941-1945 (materiały sesji popularno-naukowej – 2 lutego 1984 r.), red. Wiktor Leszkowicz, Ignacy Sitnicki, Związek Bojowników o Wolność i Demokrację – Warszawskie Środowisko Polaków Byłych Żołnierzy Armii Radzieckiej, Warszawa 1984
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Tadeusz Płużański, Zastępca Różańskiego za kraty [online], asme.pl [dostęp 2013-02-12] [zarchiwizowane z adresu 2012-05-11] .
- Absolwenci i słuchacze szkoły NKWD w Kujbyszewie
- Członkowie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Funkcjonariusze Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego
- Pochowani na cmentarzu komunalnym Północnym w Warszawie
- Polacy i obywatele polscy wcieleni do Armii Czerwonej 1939–1945
- Wicedyrektorzy departamentów MBP
- Funkcjonariusze stalinowskiego aparatu represji w Polsce (1944–1956)
- Politycy PPR
- Uczestnicy bitwy pod Lenino (1943)
- Urodzeni w 1918
- Zmarli w 2017