Zdzisław Rajchel

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zdzisław Rajchel
Ilustracja
Zdzisław Rajchel (1931)
podporucznik podporucznik
Data i miejsce urodzenia

21 września 1910
Rymanów

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1931–1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

24 Pułk Artylerii Lekkiej

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Późniejsza praca

urzędnik Ministerstwa Spraw Wojskowych

Odznaczenia
Państwowa Odznaka Sportowa
Multimedia w Wikimedia Commons

Zdzisław Mateusz Rajchel (ur. 21 września 1910 w Rymanowie, zm. wiosna 1940 w Katyniu) – urzędnik Ministerstwa Spraw Wojskowych, podporucznik rezerwy uzbrojenia Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Kamień przy Dębie Pamięci honorującym Zdzisława Rajchla w Sanoku
Upamiętnienie na Mauzoleum w Sanoku

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się jako syn Ignacego (kontroler urzędu pocztowego[1]) i Marianny z domu Kilar. W 1931 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Juliusz Katz-Suchy, Stanisław Kawski, Zbigniew Przystasz)[2][3]. Działał w Polskim Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”[4].

Był zatrudniony na stanowisku sekretarza w Urzędzie Miejskim w Sanoku. W mieście zamieszkiwał przy ulicy Juliusza Słowackiego 53.

Od 12 sierpnia 1931 do 30 czerwca 1932 odbył kurs Wołyńską Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii (Kurs VI, wynik dostateczny, lokata 55 na 69) we Włodzimierzu Wołyńskim i otrzymał stopień kaprala podchorążego. Został przydzielony do 24 pułku artylerii lekkiej w Jarosławiu, gdzie odbywał praktykę i ćwiczenia wojskowe w 1933 i 1934. Został mianowany do stopnia podporucznika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935. W 1937 został przeniesiony z korpusu oficerów artylerii do korpusu oficerów uzbrojenia z przydziałem do Biura Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych. Do czerwca 1938 odbył kurs 6-tygodniowy kurs oficerów rezerwy Szkole Uzbrojenia w Warszawie. Zdobył wówczas Państwową Odznakę Sportową.

Po wybuchu II wojny światowej, kampanii wrześniowej i agresji ZSRR na Polskę na terenach wschodnich II Rzeczypospolitej został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku (wraz z nim byli osadzeni m.in. dwaj inni pochodzący z Sanoka żołnierze: gimnazjalny kolega Zbigniew Przystasz, który wspominał o nim w ocalonym pamiętniku pisanym w obozie, m.in. o tym iż pod koniec stycznia 1940 nieco chorował[5][6][7] oraz Zygmunt Bezucha, o którym Przystasz w pamiętniku zanotował, iż został odtransportowany 4 kwietnia 1940 w jednym z pierwszych transportów wywózkowych, a także Zbigniew Wyskiel)[8]. W kwietniu 1940 (najprawdopodobniej dnia 17 lub 19) został zabrany do Katynia i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Jest pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu, gdzie w 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców pod numerem 3751[9] (przy zwłokach zostały odnalezione: nieśmiertelnik-znak rozpoznawczy z odciskiem Sanok, koperta, legitymacja urzędnika państwowego, połówka legitymacji odznaki Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii, wizytówki, koperta listowa)[10][11].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 jego nazwisko zostało wymienione w apelu poległych w obronie Ojczyzny w latach 1939-1945[12] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum[13].

W 1962 Zdzisław Rajchel został upamiętniony wśród innych osób wymienionych na jednej z tablic Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej na obecnym Cmentarzu Centralnym w Sanoku.

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło awansował go pośmiertnie do stopnia porucznika[14]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[15].

18 kwietnia 2009, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w tzw. Alei Katyńskiej na Cmentarzu Centralnym w Sanoku zostało zasadzonych 21 Dębów Pamięci[16][17][18], w tym upamiętniający Zdzisława Rajchla (zasadzenia dokonał Wojciech Wydrzyński, prezes Towarzystwa Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej)[19][20]. 14 kwietnia 2012 Dąb Pamięci honorujący Zdzisława Rajchla został zasadzony przy cmentarzu rzymskokatolickim parafii św. Wawrzyńca w rodzinnym Rymanowie[21][22][23].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog główny, rok 1921/22 (zespół 7, sygn. 82). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 121.
  2. ↑ XLIV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1930/31. Sanok: 1931, s. 21.
  3. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2014-04-23].
  4. ↑ Dzieje „Sokoła” w Rymanowie (część III). naszrymanow1.awardspace.com. [dostęp 2014-03-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 marca 2014)].
  5. ↑ Pamiętniki znalezione w Katyniu. Warszawa: Editions Spotkania, 1990, s. 254, 255, 257, 263, 265. ISBN 2-86914-050-9.
  6. ↑ Zbigniew Przystasz. Spuścizna z Katynia. Odpis notatek. „Rocznik Sanocki”. VIII, s. 28-29, 31, 39, 2001. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  7. ↑ Andrzej Brygidyn: Sanocka Lista Katyńska. Jeńcy Kozielska, Ostaszkowa, Starobielska oraz innych obozów i więzień Polski kresowej pomordowani w Rosji Sowieckiej. Sanok: 2000, s. 73-74.
  8. ↑ Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 12. ISBN 83-909787-0-9.
  9. ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2014-02-23].
  10. ↑ Dalsza lista zidentyfikowanych oficerów polskich. „Dziennik Radomski”, s. 2, Nr 177 z 30 lipca 1943. 
  11. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 137. ISBN 83-7001-294-9.
  12. ↑ Józef Stachowicz: Diariusz zjazdu. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 68.
  13. ↑ Zjazd w fotografii. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 231.
  14. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  15. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].
  16. ↑ Krystyna Chowaniec, Patron sanockiego harcerstwa – ksiądz harcmistrz Zdzisław Peszkowski, Rocznik Sanocki Tom X – Rok 2011, Sanok 2011, s. 17.
  17. ↑ Krystyna Chowaniec. Uroczystości dnia Katyńskiego w Sanoku. „Góra Przemienienia”, s. 4-13, Nr 17 (299) z 26 kwietnia 2009. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. 
  18. ↑ Marian Struś. Sanok nie zapomni. „Tygodnik Sanocki”, s. 1, 6, Nr 17 (911) z 24 kwietnia 2009. 
  19. ↑ Uroczystości Dnia Katyńskiego w Sanoku. ko.rzeszow.pl. [dostęp 2014-02-23].
  20. ↑ Krystyna Chowaniec: Dęby Pamięci. Sanok: Komenda Hufca ZHP Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego, 2010, s. 52. ISBN 978-83-931109-3-3.
  21. ↑ Uroczystości Katyńskie. rymanow.pl, 6 marca 2014. [dostęp 2014-04-19].
  22. ↑ Pamiętamy o ofiarach tragedii katyńskiej. lorymanow.pl, 29 kwietnia 2013. [dostęp 2014-04-19].
  23. ↑ 72. rocznica Katynia. Uroczysta Msza święta oraz posadzenie dębów katyńskich i odsłonięcie pamiątkowej tablicy 14.04.2012r.. rymanow.przemyska.pl. [dostęp 2014-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 września 2012)].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zdzisław_Rajchel&oldid=71905109”