Zbigniew Wyskiel

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zbigniew Wyskiel
Ilustracja
podporucznik rezerwy piechoty podporucznik rezerwy piechoty
Data i miejsce urodzenia

11 listopada 1912
Zagórz

Data i miejsce śmierci

9 kwietnia 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

lata 30.-1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

5 Pułk Strzelców Podhalańskich

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa (Kampania wrześniowa)

Multimedia w Wikimedia Commons

Zbigniew Edward Karol Wyskiel (ur. 11 listopada 1912 w Zagórzu, zm. 9 kwietnia 1940 w Katyniu) – prawnik, podporucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie na Mauzoleum w Sanoku
Kamień pamiątkowy przy Dębie Pamięci honorującym Zbigniewa Wyskiela w Zagórzu

Urodził się 11 listopada 1912 w Zagórzu[1]. Był synem Edwarda i Zofii z domu Słowikowskiej (zm. 1973). Wyskielowie mieszkali w Zagórzu od pokoleń. Dziadek Zbigniewa był budowniczym na kolei, ojciec kierownikiem poczty. Ojciec Edward (ur. 1883[2]) był działaczem Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Zagórzu[3][4], podczas I wojny światowej dowódca patroli w C. K. Armii[5]. Zbigniew Wyskiel ukończył szkołę powszechną im. św. Kazimierza w Zagórzu.

30 maja 1932 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Mieczysław Granatowski, Franciszek Malik i Ludwik Warchał – wszyscy również późniejsi żołnierze Wojska Polskiego, w tym dwaj ostatni to ofiary zbrodni katyńskiej)[1][6]. W 1939 ukończył prawo na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Jako student mieszkał przy ulicy Miłkowskiego 1 we Lwowie.

Po maturze ukończył również Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty. 1 stycznia 1935 został awansowany do stopnia podporucznika. Został przydzielony do Pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu.

W sierpniu 1939, wobec zagrożenia konfliktem, został zmobilizowany, a po wybuchu II wojny światowej, kampanii wrześniowej i agresji ZSRR na Polskę został aresztowany przez Sowietów na terenach wschodnich II Rzeczypospolitej. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku. W tym czasie nadesłał do bliskich dwa listy, datowane na 29 listopada 1939 i 21 stycznia 1940; ponadto o pobycie Zbigniewa Wyskiela wspomniał w swoich zapiskach jego kolega, inny jeniec, ppor. Zbigniew Przystasz, którego pamiętnik obozowy ocalał, według którego Wyskiej przebywał w kozielskim obozie jeszcze 8 kwietnia 1940[7][8]. Na wiosnę 1940 został zabrany do Katynia i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Jest pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.

Ekshumacja[edytuj | edytuj kod]

Już w 1943 roku w czasie ekshumacji części mogił w Katyniu udało się ustalić jego tożsamość na podstawie zachowanych przy nim dokumentów: książeczki wojskowej, oficerskiej oraz dwóch fotografii[9]. Władze niemieckie oznaczyły ciało ppor. Wyskiela numerem AM 1491, oznaczającą lokalizację zwłok w zbiorowej mogile[10][11].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 nazwisko Zbigniewa Wyskiela zostało wymienione w apelu poległych w obronie Ojczyzny w latach 1939-1945[12] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum[13].

W 1962 Zbigniew Wyskiel został upamiętniony wśród innych osób wymienionych na jednej z tablic Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej na obecnym Cmentarzu Centralnym w Sanoku.

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia porucznika[14]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[15].

27 kwietnia 2010 w Zagórzu z inicjatywy ks. Eugeniusza Dryniaka odbyła się uroczystość zasadzenia dębów pamięci koło Krzyża Milenijnego na wzgórzu nad miastem. W ten sposób uhonorowano trzech zagórzan zamordowanych na Wschodzie; byli to: płk Wawrzyniec Łobaczewski, ppor. Jerzy Franciszek Albert oraz ppor. Zbigniew Wyskiel[16][17].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b XLV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1931/32. Sanok: 1932, s. 25.
  2. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1901/1902 (zespół 7, sygn. 29). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 559.
  3. ↑ Kronika. Sokolnia w Zagórzu. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 131 z 1 lipca 1906. 
  4. ↑ Sprawy Towarzystw sokolich. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””. Nr 9, s. 36, 1918. 
  5. ↑ Policzmy się. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””. Nr 4, s. 16, Kwiecień 1918. 
  6. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-05-31].
  7. ↑ Pamiętniki znalezione w Katyniu. Warszawa: Editions Spotkania, 1990, s. 251, 252, 265. ISBN 2-86914-050-9.
  8. ↑ Andrzej Brygidyn: Sanocka Lista Katyńska. Jeńcy Kozielska, Ostaszkowa, Starobielska oraz innych obozów i więzień Polski kresowej pomordowani w Rosji Sowieckiej. Sanok: 2000, s. 17, 72.
  9. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 182. ISBN 83-7001-294-9.
  10. ↑ Jerzy Tarnawski, Zagórska lista katyńska w: Verbum, Miesięcznik parafii Wniebowzięcia NMP w Zagórzu, nr 11(43) z 2007 s.7
  11. ↑ Katyń według źródeł niemieckich - 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2014-02-23].
  12. ↑ Józef Stachowicz: Diariusz zjazdu. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 69.
  13. ↑ Zjazd w fotografii. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 231.
  14. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  15. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2018-09-19].
  16. ↑ Katyńskie dęby w: Verbum, Miesięcznik parafii Wniebowzięcia NMP w Zagórzu, nr 5(75) z 2010 s.4
  17. ↑ KATYŃ… OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA. W Zagórzu zostaną posadzone Dęby Pamięci. podkarpacie24.pl, 14 kwietnia 2010. [dostęp 2014-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 stycznia 2014)].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zbigniew_Wyskiel&oldid=71953547”