Zdzisław Szydłowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zdzisław Szydłowski
Ilustracja
kpt. dr Zdzisław Szydłowski (przed 1929)
pułkownik piechoty pułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia

21 września 1900
Lwów

Data i miejsce śmierci

3 lub 5 października 1973
Toronto

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Wojsko Polskie we Francji
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

69 Pułk Piechoty,
CWSGiS,
CIWF,
22 Pułk Piechoty,
12 Dywizja Piechoty,
2 Pułk Grenadierów Wielkopolskich,
1 Samodzielna Brygada Spadochronowa,
Spadochronowa Szkoła Podchorążych,
9 Batalion Strzelców Flandryjskich,
3 Brygada Strzelców

Stanowiska

dowódca pułku,
dowódca brygady

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa),
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa (Kampania wrześniowa, kampania francuska, front zachodni: bitwa o Mont Ormel)

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Krzyż Walecznych (od 1941, czterokrotnie) Medal Wojska Złoty Krzyż Zasługi Medal Niepodległości Oficer Orderu Leopolda (Belgia) Krzyż Wojenny z brązową palmą (Belgia) (1940-1945) Order Wybitnej Służby (Wielka Brytania) Członek Orderu Oranje-Nassau (Holandia)
Multimedia w Wikimedia Commons

Zdzisław Mateusz Lubicz-Szydłowski (ur. 21 września 1900 we Lwowie, zm. 3 lub 5 października 1973 w Toronto) – oficer piechoty Wojska Polskiego II RP, pułkownik Polskich Sił Zbrojnych.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 21 września 1900 we Lwowie[1]. W 1917 zdał egzamin dojrzałości i podjął studia na Uniwersytecie Poznańskim, które przerwał[1].

U kresu I wojny światowej jako harcerz działał w Polskiej Organizacji Wojskowej we Lwowie[2]. W listopadzie 1918 uczestniczył w obronie Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej, a w 1920 w wojnie polsko-bolszewickiej[1]. Został awansowany na stopień porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[3][4]. W 1923, 1924 był oficerem 69 pułku piechoty w Gnieźnie[5]. 1 lutego 1924 został przydzielony do Centralnej Wojskowej Szkoły Gimnastyki i Sportów w Poznaniu, na stanowisko adiutanta[6]. Następnie pełnił funkcję oficera ordynansowego[7][8], instruktorem, wykładowcą, dowódcą kompanii podoficerskiej, kierownikiem laboratorium[9]. Pracował jako instruktor wojskowy, w 1925 przez okres półroczny odbywał praktykę w Siłach Zbrojnych Belgii[1]. Równolegle w latach 20. kontynuował studia, ukończył je, od 1924 do 1928 pracował jako asystent na Wydziale Biologii, a w 1928 uzyskał stopień doktora filozofii w zakresie nauk fizycznych[8][1]. Został awansowany na stopień kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928[10][11]. Został oficerem powołanego pod koniec 1929 Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, w którym był kierownikiem pracowni fizjologicznej[12]. 30 października 1930 wieczorem przybył do gabinetu innego oficera wykładowcy CIWF, kpt. dr. Alojzego Pawełka, a po sprzeczce zastrzelił go strzałami z broni palnej[12]. Po zatrzymaniu został osadzony w Wojskowym Więzieniu Śledczym przy ul. Dzikiej[12]. Według doniesień prasowych między oboma oficerami istniała wieloletnia niechęć, a w grudniu 1929 doszło między nimi do pojedynku[12]. W 1932 był oficerem 22 pułku piechoty w Krakowie[13].

Po wybuchu II wojny światowej 1939 w okresie kampanii wrześniowej był oficerem 12 Dywizji Piechoty[1]. Przedostał się na Zachód i wstąpił do Wojska Polskiego we Francji. Brał udział w kampanii francuskiej w stopniu majora na stanowisku dowódcy 1 batalionu 2 pułku grenadierów wielkopolskich[1]. W 1941 był aresztowany przez Niemców[1]. Po odzyskaniu wolności działał w konspiracji we Francji, po czym w 1942 udał się do Wielkiej Brytanii, zostając oficerem Polskich Sił Zbrojnych[1]. W marcu 1943 w stopniu podpułkownika został dowódcą I batalionu 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej[14]. W tym czasie z ramienia dowódcy 1 SBS objął dozór nad Spadochronową Szkołą Podchorążych w Szkocji. Od 21 listopada 1943 do 15 stycznia 1945 dowodził 9 batalionem strzelców flandryjskich, który w sierpniu 1944 przeszedł na wybrzeże Francji[15]. W tym czasie wraz jednostką brał udział m.in. walkach skutkujących wyzwoleniem miasta Axel od 16 września 1944 do 19 września 1944[1][16][17]. U kresu wojny i po jej zakończeniu od 19 stycznia 1945 do 25 czerwca 1947 był zastępcą dowódcy 3 Brygada Strzelców[18], a następnie już w stopniu pułkownika tej jednostki od 26 kwietnia do 10 czerwca 1947[19].

Postanowieniem Rady Miasta Axel z września 1945 otrzymał honorowe obywatelstwo tego miasta (zarazem pierwsze w historii)[1][16]. Na jego cześć nazwano Plac Szydłowskiego (hol. Szydlowskiplein) w centrum Axel, gdzie ustanowiono pomnik wraz z płaskorzeźbę przedstawiającą podobiznę pułkownika[16][17].

Pod koniec 1949 pułkownik wyjechał do Kanady[1]. Zmarł 3[15] lub 5 października 1973 w Toronto[1][15]. Został pochowany w tym mieście[1].

Od 1921 był żonaty z Anną ze Ścibor-Rylskich (ur. 1900–1946), z którą miał dwoje dzieci: córkę Barbarę (ur. 1922) i syna Krzysztofa (ur. 1928)[1]. Żona zginęła w wypadku drogowym w trakcie wyjazdu na Zachód do męża, została pochowana na cmentarzu w Axel-Walstraat[1][16].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Tomasz Z. Sawicki: Płk Zdzisław Mateusz Lubicz – Szydłowski: Polski bohater Królestwa Niderlandów, nota biograficzna. pl.communications-unlimited.nl. [dostęp 2018-10-10].
  2. ↑ Tadeusz Szumowski: Harcerze w obronie Lwowa – pałac Sapiehów. W: Obrona Lwowa. 1–22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918–1920. Relacje uczestników. Jarosław Waniorek (red.). Warszawa: 1993, s. 170–207. ISBN 83-85218-56-4.
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 442.
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 384.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 323.
  6. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 14 lutego 1924 roku, s. 66.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 286, 1376.
  8. ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 141.
  9. ↑ Pawełek 1929 ↓, s. 16, 17, 24, 71, 81.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 226.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 67.
  12. ↑ a b c d Zabójstwo w Instytucie wychowania fizycznego. „Kurier Warszawski”. Nr 300, s. 15, 1 listopada 1930. 
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 550.
  14. ↑ Piotr Witkowski: Polskie jednostki powietrznodesantowe na zachodzie. Wyd. pierwsze. Warszawa: Bellona SA, 2009. ISBN 978-83-11-11640-5. (pol.).
  15. ↑ a b c d e Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 25, s. 111, grudzień 1973. Koło Lwowian w Londynie. 
  16. ↑ a b c d e Jaap Geensen: Axel 1944 – 2014. Pamiętamy. holandiabeztajemnic.pl. [dostęp 2018-10-10].
  17. ↑ a b Odnowienie historycznego centrum Axel z polską historią w tle. fakty.nl, 2015-09-19. [dostęp 2018-10-10].
  18. ↑ Juliusz S. Tym, 3 Brygada Strzelców 1. Dywizji Pancernej 1943–1947. Polskie oddziały pancerne na zachodzie, 2015, s. 45.
  19. ↑ Tadeusz A. Wysocki, 1 Polska Dywizja Pancerna 1939–1947. Geneza i dzieje, 1994, s. 267.
  20. ↑ Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 516.
  21. ↑ Grudziński. Lista 1990 ↓, s. 261.
  22. ↑ Grudziński. Lista 1990 ↓, s. 283.
  23. ↑ Lubicz-Szydlowski, Zdzislaw Mateusz - TracesOfWar.com [online], www.tracesofwar.com [dostęp 2022-02-05].
  24. ↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  25. ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  26. ↑ Grudziński. Lista 1990 ↓, s. 288.
  27. ↑ Grudziński. Lista 1990 ↓, s. 290.
  28. ↑ Grudziński. Lista 1990 ↓, s. 291.
  29. ↑ Pawełek 1929 ↓, s. 91.
  30. ↑ Pawełek 1929 ↓, s. 92.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zdzisław_Szydłowski&oldid=73307567”