Wikipedysta:Gedeon07/brudnopis2

1

http://iamthewitness.com/doc/Bunche.Report.on.Zionist.Terrorism.in.the.Near.East.htm

Bitwa o monaster św. Symeona

Wojna domowa w Mandacie Palestyny
{{{opis grafiki}}}
Czas	{{{czas}}}
Miejsce	Katamon, Jerozolima
Terytorium	Mandat Palestyny
Wynik	Sukces żydowskiego ataku
Strony konfliktu
Żydzi Arabowie
Dowódcy
Icchak Sadeh Icchak Rabin Josef Tabenkin Ibrahim Abu Daja Abu Ata
Siły
Hagana: 250 Armia Świętej Wojny: 200 Arabska Armia Wyzwoleńcza: ~50
Straty
21 zabitych, 83 rannych 84 zabitych, 150 rannych
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}

{{Wojna infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | commons = | czas = | współrzędne = | opis grafiki = Nieznane pola: "data" oraz "opis".

Bitwa o monaster św. Symeona została stoczona podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny. Walki były toczone o monaster św. Symeona, który zajmował strategiczną pozycję umożliwiającą kontrolowanie dzielnicy Katamon w południowej części Jerozolimy. W ramach operacji Jewusi w dniach 27 kwietnia - 2 maja 1948 roku siły żydowskiej Hagany podjęły próbę zajęcia tej dzielnicy i odblokowania enklawy żydowskiego osiedla Mekor Chaim. Atak przerodził się w długotrwałe walki o monaster św. Szymona, które zakończyły się sukcesem strony żydowskiej.

Tło wydarzeń

Prawosławny monaster św. Symeona jest położony na niewielkim wzniesieniu na południowo zachodnich obrzeżach dzielnicy Katamon w Zachodniej Jerozolimie. Kompleks klasztorny składał się z trzech kamiennych budynków - domu patriarchy, schroniska dla pielgrzymów i samego klasztoru z dzwonnicą. Przyjęta 29 listopada 1947 roku Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 zakładała, że na terenie byłego Mandatu Palestyny miały powstać dwa państwa (żydowskie i arabskie) oraz mała międzynarodowa strefa obejmująca Jerozolimę i Betlejem. Strefa międzynarodowa miała pozostawać poza granicami obu państw i być zarządzana przez Narody Zjednoczone, które stawały się gwarantem bezpieczeństwa wszystkich świętych miejsc chrześcijaństwa, islamu i judaizmu w obu miastach. Społeczność żydowska zaakceptowała plan podziału Palestyny, jednak Arabowie odrzucili go i dzień później doprowadzili do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny. Od samego początku, walki o Jerozolimę stanowiły najważniejszą część wojny. Siły arabskie zablokowały linie zaopatrzeniowe prowadzące z nadmorskiej równiny Szaron do Jerozolimy, ale także odcięły żydowskie enklawy położone wokół miasta. W południowej części Jerozolimy znajdowała się izolowane żydowskie osiedle Mekor Chaim, a bardziej na południe od miasta był blok osiedli Gusz Ecjon. Dowództwo żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagany zdecydowanie odrzuciło propozycje ewakuowania tych enklaw i rozpoczęło przygotowania do udzielenia im pomocy.

Dzielnica Katamon była przed wojną zamieszkała głównie przez zamożnych chrześcijańskich Arabów, którzy w tej okolicy budowali swoje prywatne wille. Analizując linie podziału przebiegające przez miasto, dostrzeżono niezwykle ważną strategicznie pozycję, jaką zajmowała ta arabska dzielnica. Wciskała się ona między dwa żydowskie osiedla Kirjat Szmuel (na północy) i Mekor Chaim (na południu). Po stronie zachodniej było położone żydowskie osiedle Rassco. W ten sposób Katamon mogło stanowić przyczółek, z którego siły arabskie mogły przeciąć żydowską Zachodnią Jerozolimę na dwie części. Nad zachodnią częścią dzielnicy górował prawosławny monaster św. Szymona, z którego arabscy snajperzy regularnie ostrzeliwali Żydów w okolicy. Z samej dzielnicy, już na początku wojny domowej, uciekli prawie wszyscy Żydzi. Członkowie Hagany, usiłując ograniczyć możliwość ostrzału arabskich snajperów, wysadzili osiem opuszczonych domów położonych na obrzeżach dzielnicy. Ten akt terroru i powtarzająca się co noc strzelanina, spowodowały, że większość bogatych Arabów również uciekła z Katamon. W dniu 6 stycznia 1948 roku żydowski oddział przeprowadził zamach na Hotel Semiramis, w którym mieściło się dowództwo arabskiej milicji Najjada. W konsekwencji, siły Armii Świętej Wojny i Arabskiej Armii Wyzwoleńczej wzmocniły obronę całej dzielnicy, pogłębiając w ten sposób trudności w utrzymywaniu żydowskiej komunikacji z enklawą osiedli Gusz Ecjon. W następstwie operacji Nachszon (5-12 kwietnia 1948) i operacji Harel (16-20 kwietnia 1948) strona żydowska zabezpieczyła na pewien czas Jerozolimę w najbardziej potrzebne towary. Jednak najważniejszym efektem tych operacji było przerzucenie do miasta elitarnej uderzeniowej Brygady „Harel”. Kolejne działania postanowiono przenieść właśnie w obszar Jerozolimy. W pierwszej fazie operacji Jewusi przeprowadzono uderzenie na północ od miasta - zakończona niepowodzeniem bitwa o Nabi Samuil okazała się jedną z najcięższych porażek Palmach podczas wojny. Jednak najpoważniejszą jej konsekwencją było osłabienie morale żołnierzy Brygady „Harel”. Druga faza operacji koncentrowała się na arabskiej dzielnicy Szajch Dżarrah, z której żołnierze żydowscy również musieli wycofać się. Przed żydowskim dowództwem pozostawała jeszcze otwarta opcja przeprowadzenia trzeciej fazy operacji, której celem było zdobycie dzielnicy Katamon na południu miasta. Inicjatorem okazali się Brytyjczycy, którzy 25 kwietnia 1948 opuścili obóz wojskowy El-Almin, z którego można było kontrolować strategiczną drogę prowadzącą na południe do Betlejem i bloku żydowskich osiedli Gusz Ecjon. Obóz ten zajęły siły arabskie, zyskując dogodną pozycję wyjściową do ataków na południowe i zachodnie dzielnice Jerozolimy. Z tego powodu dowództwo Hagany podjęło decyzję o przeprowadzeniu trzeciej fazy operacji Jewusi.

Układ sił

Strona arabska

W dzielnicy Katamon znajdowały się duże siły Armii Świętej Wojny, w tym grupa ochotników z Hebronu. Dysponowali oni kilkoma lekkimi pojazdami opancerzonymi, zdobytymi na konwoju Nebi Daniel. Obok nich przebywał oddział irackich ochotników Arabskiej Armii Wyzwoleńczej. W dzielnicy znajdował się także oddział jordańskiego Legionu Arabskiego, który strzegł bezpieczeństwa konsulatu Królestwa Iraku (żołnierze ci nie wzięli udziału w walkach).

Strona żydowska

Do przeprowadzenia natarcia na dzielnicę Katamon wyznaczono Brygadę Harel, której dowódcą był Icchak Rabin. Przyjmował ona rozkazy i odpowiadał wyłącznie przed dowództwem Palmach. Główne natarcie miał przeprowadzić 4 Batalion „Burglars”, pod dowództwem Josefa Tabenkina. 5 Batalion „Szaar HaGai” pod dowództwem Menachema Rusk otrzymał zadania wsparcia. Mniejszą pomocniczą rolę miał odegrać 61 Batalion „Moria” z Brygady „Ecjoni”.

Przebieg bitwy

Natarcie rozpoczęło się w nocy z 26 na 27 kwietnia 1948 roku. 4 Batalion opuścił dzielnicę Neve Szaanan i zszedł do Doliny Krzyża, gdzie siły rozdzieliły się. Oddział dowodzony przez Uzi Narkissa zajęła pozycje wyczekujące, w gotowości do wkroczenia i zajęcia dzielnicy Katamon. Natomiast oddział pod dowództwem Motke Ben-Porata skierował się na południe, w stronę monasteru św. Symeona. Ich ruch został jednak wykryty, i gdy weszli na wierzchołek wzgórza na którym wybudowano monaster, przywitał ich ogień karabinów maszynowych. Arabskie stanowiska ogniowe nie zostały wcześniej zidentyfikowane, wskutek czego odpowiedź moździerzy okazała się nieskuteczna - pociski nie trafiały w arabskie pozycje obronne. Dowódcy obawiali się powtórzenia sytuacji z bitwy o Nabi Samuil (23 kwietnia) i po napotkaniu na pierwsze oznaki oporu, wycofali się. To pierwsze niepowodzenie miało zły wpływ na morale żydowskich żołnierzy, jak i negatywnie wpłynęło na mieszkańców Zachodniej Jerozolimy.

Drugi atak przeprowadzono w nocy z 29 na 30 kwietnia 1948 roku. Wieczorem 29 kwietnia, 4 Batalion opuścił Neve Szaanan i zszedł do Doliny Krzyża. Tym razem większość sił od razu skierowała się w stronę strategicznego monasteru św. Symeona. O godz. 20:00 wieczorem padły pierwsze strzały - celny ogień moździerzowy wyeliminował arabskie karabiny maszynowe, które nadal pozostawały na swoich miejscach po pierwszym ataku. Równocześnie Kompania A dowodzona przez Uri Ben Ari i Kompania C dowodzona przez Motke Ben-Porata, rozpoczęły oczyszczanie domów znajdujących się po zachodniej stronie monasteru. Jeden z rzuconych granatów trafił w beczki z ropą naftową, które po eksplozji zapaliły się. Ogień tego przypadkowego pożaru rozświetlił pozycje irackich ochotników w sąsiednich domach. Żołnierze żydowscy ogniem karabinów i moździerzy systematycznie wyeliminowali przeciwników. O godz. 2:10 żołnierze Kompanii A weszli na teren monasteru, który był już opuszczony przez Arabów. Wewnątrz kompleksu klasztornego znaleziono jedynie kilka zakonnic. Przeszukiwanie monasteru zakończono o godz. 2:30, zajmując pozycje obronne we wszystkich trzech budynkach. Przez kolejne dwie godziny panowała cisza, a następnie rozpoczął się arabski kontratak. Siły arabskie przeprowadziły siedem kolejno następujących po sobie kontrataków. Nacierano od południowego wschodu przez przyklasztorne sady, oraz przez teren zabudowany od zachodu. Wykorzystano przy tym kilka pojazdów pancernych, pod których osłoną nacierający docierali bezpośrednio w sąsiedztwo monasteru i walczyli na krótką odległość. Determinacja i odwaga atakujących były zaskoczeniem dla sił żydowskich. Kontrataki zostały odparte głównie dzięki rzucanym z dachów granatom. Rankiem okazało się, że oddział szturmowy został całkowicie okrążony na terenie monasteru. Podczas nocnych walk Żydzi stracili 2 zabitych i 30 rannych, których po opatrzeniu zebrano w monasterze. Następnej nocy Arabowie ponowili ataki, zwiększając straty żydowskie do 10 zabitych i 80 rannych. Ich amunicja była na wyczerpaniu.

Trudna sytuacja, duża liczba rannych, oraz brak amunicji i zaopatrzenia, spowodowały, że podjęto decyzję o wycofaniu się. Dla żołnierzy było jasne, że nie są w stanie ewakuować pod ogniem wszystkich rannych. Spodziewano się przy tym, że po zdobyciu monaseru Arabowie zamordują wszystkich jeńców i rannych. Postanowiono więc wysadzić monaster w momencie, gdy będą do niego wchodzić arabscy żołnierze. Tymczasem 5 Batalion „Szaar HaGai” podjął próbę przebicia się do oblężonych z bronią, amunicją i materiałami medycznymi. W ciężkich walkach stracił 4 zabitych i wielu rannych, jednak 16 żołnierzy zdołało przebić się do monasteru. Do obrońców dotarł także dowódca Brygady „Harel”, Icchak Rabin. Powiedział on obrońcom, że po klęsce w bitwie Nabi Samuil, wycofaniu się z Szuafat i Szajch Dżarrah, kolejna porażka będzie ciężkim ciosem dla żydowskich mieszkańców Jerozolimy. Zachęcił on obrońców do rezygnacji z decyzji o wycofaniu się. W tym samym czasie sytuacja strony arabskiej pogorszyła się. Arabowie ponieśli znaczne straty podczas śmiałego ataku 5 Batalionu, i ich dowództwo wezwało o szybkie wysłanie posiłków z Hebronu. Dwa konwoje z posiłkami zostały zablokowane w rejonie bloku żydowskich osiedli Gusz Ecjon, i nie dotarły do Katamon. W rezultacie siły arabskie zaczęły 2 maja 1948 wycofywać się z Katamon. Do opuszczonej dzielnicy wieczorem wkroczył 61 Batalion „Moria” (z Brygady „Ecjoni”), luzując wyczerpanych żołnierzy z 4 Batalionu Palmach. Rozprężenie wśród żołnierzy zaowocowało grabieżami mienia arabskiego. W bitwie o monaster św. Symeona zginęło 21 żołnierzy żydowskich, a 83 zostało rannych. Straty arabskie wynosiły 84 zabitych i 150 rannych. Zdobycie Katamon odblokowało enklawę Mekor Chaim i otworzyło drogę do osiedla Talpiot.

Kolejnym działaniem zaplanowanym w ramach operacji Jewusi była próba opanowania położonego na południowych stokach Góry Skopus Szpitala Augusta Victoria oraz sąsiedniej wioski At Tur. Opanowanie tych dwóch ważnych strategicznie punktów, praktycznie zablokowałoby siłom arabskim dostęp do północno-wschodniej części Jerozolimy. Było to szczególnie ważne, gdyż już 1 maja 1948w rejonie Góry Skopus zauważono jordańskich żołnierzy z Legionu Arabskiego. Spodziewano się, że w najbliższych dniach większe siły tej elitarnej arabskiej formacji wkroczą do miasta. Wcześniejsze próby zablokowania drogi od strony Jerycha zawiodły (zniszczenia po wybuchu podłożonej w nocy z 29 na 30 kwietnia bomby zostały szybko naprawione). W nocy z 2 na 3 maja 1948 dwie kompanie 5 Batalionu „Szaar HaGai” (z Brygady „Harel”) podjęły próbę zdobycia Szpitala Augusta Victoria. Atakujący nie dysponowali dokładnymi informacjami o sile obrońców, i nie wiedzieli, że wewnątrz budynków stacjonuje jednostka Legionu Arabskiego. Przypadkowy wybuch pocisku moździerzowego był przyczyną utraty elementu zaskoczenia. Dobrze wyszkoleni i zdyscyplinowani jordańscy żołnierze bez trudu odparli żydowski atak, zabijając 4 napastników i raniąc kolejnych ośmiu. W ten sposób zakończyła się operacja Jewusi. Strona żydowska straciła 73 zabitych i ponad 200 rannych, natomiast strona arabska straciła co najmniej 100 zabitych.

. .

Zobacz też

• Lista bitew i operacji podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny

Bibliografia

• Michał Jadwiszczok: Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948 roku i jej wpływ na formowanie się Izraelskich Sił Obronnych. Poznań: Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2010. [dostęp 2014-11-20]. (pol.).
• Jon Kimche, D. Kimche: A clash of destinies: The Arab-Jewish War and the founding of the State of Israel. New York: Praeger, 1960.

Kategoria:Bitwy wojny domowej w Mandacie Palestyny|N]]

1a

Muzeum Doliny Jezreel

{{{nazwa oryginalna}}}

Państwo	Izrael
Miejscowość	Jifat
Data likwidacji	{{{data likwidacji}}}
Kustosz	{{{kustosz}}}
Położenie na mapie Izraela Muzeum Doliny Jezreel
32°40′38″N 35°13′28″E
Strona internetowa

{{Muzeum infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | nazwa oryginalna = | data likwidacji = | alt zdjęcia = | kustosz = Nieznane pola: "nazwa ojczysta" oraz "nazwa angielska".

Muzeum Doliny Jezreel (hebr. מוזאון העמק יזרעאל; ang. The Jezreel Valley Museum) – muzeum historyczne położone w kibucu Jifat, na północy Izraela. Muzeum jest poświęcone historii osadnictwa żydowskiego w Dolinie Jezreel w latach 1911-1951.

Historia

Widok byłego więzienia Akka w 1951 r.

Więzienie Akka

Spacerniak więzienia

Cytadela znajduje się w północnej części Starego Miasta Akki. Została ona wybudowana w latach 1775–1805 przez Jezzara Pasze, na fundamentach starszej twierdzy krzyżowców. Od strony północnej cytadela była włączona w linię murów obronnych z Wieża Finansów (arab. Burj el Hazana), z której rozciąga się rozległy widok na całe Stare Miasto i Zatokę Hajfy. Cytadela była potężnie ufortyfikowana, posiadała grube mury i fosy otaczające od wschodu i północy. Z tego powodu już władze osmańskie uznały, że jest to odpowiednie miejsce na kompleks więzienny. Pierwszym więźniem był osadzony w dniu 31 sierpnia 1868 roku Bahá'u'lláh, prorok i założyciel wiary Baha’i. Został on osadzony wraz z rodziną w siedmiu pokojach na najwyższym piętrze północnego skrzydła cytadeli. W listopadzie 1877 roku został on zwolniony i mógł zamieszkać w domu na przedmieściach Akki.

Po I wojnie światowej Akka wraz z Palestyną przeszła pod panowanie Brytyjczyków. W latach 20. XX wieku przebudowali oni cytadelę na zakład karny. Więzienie Akka (ang. Acre Prison) było najcięższym zakładem karnym Brytyjskiego Mandatu Palestyny, w którym wykonywano wyroki śmierci przez powieszenie. Trzymano tutaj wielu więźniów politycznych (głównie arabskich) i nielegalnych imigrantów (głównie Żydów). Wśród pierwszych żydowskich więźniów politycznych był Zeev Żabotyński, którego aresztowano za próbę stawiania zbrojnego oporu podczas arabskich zamieszek Nebi Musa w 1920 roku. Ogółem Brytyjczycy więzili w cytadeli w Akce ponad 100 członków podziemnych organizacji żydowskich Hagana, Irgun i Lehi. W 1938 roku wykonano wyroki śmierci na dwóch żydowskich więźniach (Szlomo Ben Josef i Mordechai Szwartz), a w 1947 roku skazano kolejnych siedmiu Żydów (Dov Gruner, Mordechai Alkachi, Jehiel Dov Dresner, Eliezer Kashani, Ja’akov Weiss, Avshalom Haviv i Meir Nakar). W tym okresie skazano również ponad 100 Arabów za różne przestępstwa polityczne i kryminalne. 4 maja 1947 roku bojownicy Irgunu przeprowadzili spektakularny atak na cytadelę, podczas którego umożliwili ucieczkę z więzienia 255 z 623 osadzonych więźniów, w większości Arabów. Jednak prawdziwym celem akcji było odbicie z więzienia członków Irgunu. Uciekło wówczas 41 żydowskich więźniów (30 z Irgunu i 11 z Lehi). Podczas pościgu Brytyjczycy zabili 14 i złapali 8 więźniów. Po powstaniu w 1948 roku niepodległego państwa Izrael, w opuszczonej cytadeli urządzono szpital psychiatryczny. Wtedy powstała koncepcja utworzenia Muzeum Więźniów Podziemia. Przez 15. lat prowadzono badania oraz prace renowacyjne, odtwarzając wygląd więzienia z lat 20. XX wieku.

Zbiory muzeum

Muzeum daje zwiedzającym unikalne doświadczenie poznania wydarzeń historycznych, które miały miejsce w więzieniu Akka. Poznając historię więzienia poznaje się dzieje żydowskiego ruchu oporu i warunki życia więźniów w tamtym okresie. Szczególnym miejscem jest dziewięć cel, w których przebywali skazani na śmierć. Zachowane jest także pomieszczenie z więzienną szubienicą. Specjalna makieta przedstawia wydarzenia ucieczki więźniów w 1947 roku.

Zwiedzanie muzeum

Godziny otwarcia muzeum:

• niedziela 8:30–16:30
• poniedziałek 8:30–16:30
• wtorek 8:30–16:30
• środa 8:30–16:30
• czwartek 8:30–16:30
• piątek 8:30:00–13:30
• sobota zamknięte.

Zobacz też

• Muzea w Izraelu

Kategoria:Muzea historyczne w Izraelu|Akka]] Kategoria:Muzea Akki]] Kategoria:Stare Miasto Akki]]

2

Druga faza wojny (1 kwietnia - 14 maja 1948)

25 kwietnia 1948, Jaffa.Irgun rozpoczął atak na arabskiej Jaffy, twierdząc, że był ostoją dla Arabów. Zaatakował też Tel Awiw z 2000 ludzi, samochodów pancernych i moździerzy i zdobył arabską dzielnicę Mansieh. Ich zaliczka została wstrzymana, gdy brytyjskie myśliwce i artyleria wykorzystano światło przeciw Irgun.

27 kwietnia 1948, Palestyna. Początkowo potępiając Irgun jego ataku na Jaffa, Hagana osiągnęła porozumienie z Irgun i ostatni zgodził się pracować pod kontrolą Hagany. Obie grupy, a następnie zaatakował, Hagana zajęcia wschodnie i południowe przedmieścia Jafy.Emiraty miasto zostało otoczone przez 29 kwietnia i wszystko, ale 15.000 arabskich mieszkańców Jaffie zostali wypędzeni z miasta, choć miasto zostało oficjalnie nazwane obszaru arabskiego. W Tel Awiwie, Stern Gang okradł bank Barclay 1 milion dolarów.

30 kwietnia 1948, Jerozolima. Hagana strzelił zwycięstwa przeciwko arabskich mieszkańców po bezowocnych wysiłków ONZ, aby umówić się na zawieszenie broni, które mogłyby chronić świątynie historyczne w starożytnej otoczonego murami miasta. Żydowscy ekstremiści zagrozili wysadzeniu Dome Arab Meczet Rock chyba natychmiast ewakuować wszystkich Arabów Jerozolimy.Odpowiedź była, że jeśli Brytyjczycy to się stało, to oni wysadzić Ściana Płaczu, ostatnia pozostałość zniszczonej świątyni.Hagana zgodził się szanować pomniki zarówno arabskie i chrześcijańskie, lecz podkreślił, wszyscy Arabowie i chrześcijanie muszą opuścić Jerozolimę. W ruchu są opisane jako "defensywne" Hagana przekroczyła kwartał Christian Emiraty Katamon w południowo-zachodniej współczesnej Jerozolimy i zdobył większość cmentarz muzułmański Mamilla. Żydowscy robotnicy zdobyli ogólną pocztę w Jerozolimie. W Katamon, Hagana ujęte Grecki klasztor prawosławny św Szymona, wypędził mnichów i zdewastowany budynek. Brytyjskich żołnierzy wkroczył, by zapobiec dalszej rzezi Arabów.

Operacja „Misparayim”

Kolejną operację Hagany zaplanowano w związku z wycofaniem brytyjskiego kontyngentu wojskowego z Hajfy, które miało odbyć się 21 kwietnia 1948.

Hagana w całkowitej tajemnicy przegrupowała swoje brygady i 21 kwietnia 1948 roku przeprowadziła niespodziewany atak na miasto, wywołując panikę arabskiej ludności cywilnej. Po ciężkich walkach Hajfa została zajęta, a około 100 tys. Arabów uciekło.

23 kwietnia 1948 roku żydowskim oddziałom Hagany udało się po 2 dniach walk opanować miasto Tyberiadę w Galilei. Otworzyło to drogę do wschodniej części Galilei i znacznie wzmocniło pozycję sił żydowskich na północy. Większość arabskich mieszkańców Tyberiady uciekło.

Operacja „Chametz”

Brytyjski punkt kontrolny w rejonie Jaffy i Lod

27 kwietnia 1948 roku oddziały Hagany i Irgunu rozpoczęły operację izolacji Jaffy, w której znajdowało się około 5 tys. arabskich bojowników. W tym celu brygady Aleksandroni i Givati zniszczyły arabskie wioski położone na wschód od Jaffy, wzdłuż drogi Tel Awiw-Jerozolima.

Równocześnie przeprowadzono natarcie w kierunku brytyjskiego lotniska w Lod. Działania te miały przygotować teren do zdobycia lotniska po wycofaniu się Brytyjczyków.

Żydowskie działania wojskowe w bezpośrednim sąsiedztwie ważnej brytyjskiej bazy lotniczej w Mandacie Palestyny wywołały zaniepokojenie brytyjskiego dowództwa, które 30 kwietnia 1948 roku bezpośrednio zaangażowało się w wojnę domową w Palestynie. Brytyjscy żołnierzy wspierani przez czołgi, artylerię i lotnictwo zaatakowali pozycje Hagany wokół Jaffy. Zmusiło to Żydów do powstrzymania działań ofensywnych w tym regionie walk.

W następnych dniach Brytyjczycy ograniczyli się do rozdzielania walczących stron i chronienia uciekających z Jaffy arabskich cywili.

Operacja „Yiftach”

28 kwietnia 1948 roku oddziały Hagany rozpoczęły ofensywę we wschodniej Galilei. Uderzono na północ od Tyberiady i 30 kwietnia zajęto dawne brytyjskie koszary i lotnisko w Rosz Pina. Następnie rozpoczęto natarcie w kierunku miasta Safed w Górnej Galilei, zostało ono jednak krwawo powstrzymane przez Arabów.

Operacja „Matateh”

3 maja 1948 roku oddziały szturmowe Palmach rozpoczęły kolejne natarcie na Górną Galileę. Po 7 dniach ciężkich walk, 10 maja 1948 zdobyto miasto Safed. Arabscy mieszkańcy Safedu uciekli.

W ten sposób cała wschodnia Galilea znalazła się pod żydowską kontrolą.

Podczas tej operacji tajni agenci Hagany zdołali namówić Druzów do dezercji i przejścia na stronę żydowską. 9 maja 1948 roku na stronę żydowską przeszło 212 Druzów, których regiment zajmował pozycje obronne w arabskich wioskach na wschód od miasta Hajfa. Przeprowadzano stąd okazjonalne ataki na żydowskie linie komunikacyjne i osiedle Ramat Yohanan. W zamian za dezercję, Druzowie otrzymali obietnicę utworzenia neutralnej enklawy w centralnej części Galilei.

Operacja „Maccabi”

7 maja 1948 roku trzy żydowskie bataliony przeprowadziły kolejne natarcie na pozycje obronne Legionu Arabskiego w rejonie Latrun. Krwawe walki nie rozstrzygnęły bitwy i Żydzi wycofali się w kierunku Tel Awiwu.

Operacja „Gideon”

11 maja 1948 roku oddziały Hagany przeprowadziły operację oczyszczania południowo-wschodniej Galilei od Arabów. W toku działań zdobyte zostało Bet Szean w dolinie Jordanu.

Operacja „Barak”

12 maja 1948 roku oddziały Hagany podjęły próbę otworzenia drogi komunikacyjnej do odciętych na Negewie żydowskich osiedli. Podczas tej operacji wygnano 600 Arabów z wioski Nadżd i 1,200 mieszkańcom z Samsum, jednak drogi nie udało się odblokować.

Upadek Gusz Etzion

Żydowscy jeńcy z Gusz Etzion – 13 grudnia 1948 r.

12 maja 1948 roku jordański Legion Arabski zaatakował blok 4 żydowskich osiedli Gusz Etzion, który od 5 miesięcy był oblężony i broniony przez 151 żydowskich obrońców.

Po ciężkich walkach jeden z czterech kibuców został zdobyty przez Arabów, którzy zabili wszystkich Żydów (ocalały tylko 4 osoby). Zbezczeszczono ciała zabitych, a ocalałych żydowskich żołnierzy gwałcono, po czym okrutnie mordowano. Zginęło około 160 Żydów (w tym także dzieci i kobiety). Zabudowania kibucu zostały zrównane z ziemią.

Zajęcie Jaffy

Gdy 13 maja 1948 roku Brytyjczycy opuścili Jaffę, natychmiast na miasto natarły oddziały Irgunu, zdobywając je po ciężkiej walce.

Operacja „Ben Ami”

14 maja 1948 roku oddziały Hagany przeprowadziły natarcie od Hajfy na północ wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego, zdobywając portowe miasto Akka.

Operacje „Kilshon” i „Schfifon”

Chroniona przez Brytyjczyków strefa bezpieczeństwa w centrum Jerozolimy

Strefy kontroli w rejonie Jerozolimy

14 maja 1948 roku połączone żydowskie oddziały Hagany, Irgunu i Lehi przeprowadziły operację w Jerozolimie zdobywając utracone wcześniej budynki żydowskie i tworząc ciągłość terytorialną między osiedlami żydowskimi w mieście.

Nie powiodła się jednak próba opanowania Starego Miasta, która pozostało pod kontrolą Arabów.

Podsumowanie

Wojna domowa w Mandacie Palestyny wykazała dużą skuteczność działań operacyjnych żydowskich oddziałów, którym udało się opanować większość strategicznych punktów w Galilei i na wybrzeżu, w szczególności ważne porty w Hajfie, Jaffie i Akko. Nie zdołano jednak przełamać impasu w rejonie Jerozolimy i na pustyni Negew.

Natomiast Arabowie prowadzili działania w sposób chaotyczny, nie umiejąc wykorzystać liczebnej i technicznej przewagi w lokalnych starciach.

Niezwykle niepokojącym zjawiskiem było pojawienie się dużej fali arabskich uchodźców (około 300 tys. ludzi do maja 1948), którzy z Palestyny przechodzili do Libanu i Syrii.

Plan arabskiej inwazji na Palestynę

10 kwietnia 1948 roku podczas szczytu państw Ligi Arabskiej w Kairze, iracki generał Ismail Safwat po raz kolejny wezwał do rozmieszczenia arabskich armii na granicach Palestyny. Miałyby one przeprowadzać małe operacje wojskowe wymierzone przeciwko żydowskim osiedlom, przygotowując się do inwazji na dużą skalę.

Syria i Liban wyraziły gotowość do zbrojnej interwencji w Palestynie, jednakże król Transjordanii Abd Allah I ibn Husajn powiedział, że zaangażowanie się Legionu Arabskiego byłoby możliwe dopiero po wygaśnięciu brytyjskiego mandatu w Palestynie, czyli najwcześniej 15 maja 1948.

Ostatecznie zdecydowano, że arabska interwencja w Palestynie rozpocznie się 15 maja 1948 roku. W celu koordynowania działań Arabskiej Armii Wyzwoleńczej i Legionu Arabskiego oddelegowano do Ammanu generała Ismail Safwata. Wynikało to z faktu, że król Abd Allah I ibn Husajn otrzymał naczelne zwierzchnictwo nad wszystkimi działaniami wojskowymi prowadzonymi w Palestynie.

30 kwietnia 1948 dowództwa armii Egiptu, Syrii i Libanu oficjalnie przekazały naczelne dowodzenie w ręce króla Transjordanii Abd Allah I ibn Husajna. Szefem Sztabu Głównego został iracki generał Aldine Nur Mahmud.

4 maja 1948 roku do transjordańskiego miasta granicznego Mafraq przybyły pierwsze irackie oddziały. Były to: regiment czołgów, regiment zmechanizowanej piechoty i regiment artylerii (24 działa) – łącznie 1,500 żołnierzy. Równocześnie Egipcjanie rozlokowali 2 brygady na półwyspie Synaj.

Na początku maja 1948 roku w Damaszku (stolica Syrii) zebrali się szefowie sztabów krajów arabskich, aby omówić założenia interwencji wojskowej w Palestynie. „Plan Damaszek” przewidywał uderzenie sił arabskich jednocześnie z trzech stron, i odcięcie sił żydowskich od baz zaopatrzenia na wybrzeżu, a następnie ich stopniowe zniszczenie. W Palestynie miało istnieć jedno arabskie państwo – Wielka Syria.

8 maja 1948 roku brytyjskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych zapoznało się ze szczegółami arabskiej inwazji. Brytyjscy analitycy orzekli, że arabskie armie nie są przygotowane do przeprowadzenia tak dużej operacji wojskowej, jednak egipscy dowódcy zignorowali te słowa i orzekli, że „za 2 tygodnie będą w Tel Awiwie”.

11 maja 1948 roku egipskie oddziały wojskowe kilkakrotnie atakowały kibuc Kfar Darom, w pobliżu Gazy.

Kontynuacja działań militarnych

Zobacz: I wojna izraelsko-arabska 1948-1949

Bibliografia

• Henry Laurens: La Question de Palestine II, Une mission sacrée de civilisation. Paris: Armand Colin, 2002.
• Henry Laurens: Paix et guerre au Moyen-Orient. Paris: Armand Colin, 2005. ISBN 2-200-26977-3.
• David Rodman: Army Transfers to Israel – The Strategic Logic Behind American Military Assistance. Eastbourne, 2007.

3

{{W edycji|Wikipedystę Gedeon07

[1]