Śluza Prądy
53°08′38″N 17°53′38″E/53,143889 17,893889 Wrota śluzy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość |
Bydgoszcz, ul. Mińska 105 |
| Droga wodna | |
| Lokalizacja |
na 20,0 km |
| Dane techniczne | |
| Długość |
57,4 m |
| Szerokość |
9,6 m |
| Różnica poziomów |
3,82 m |
| Wrota |
stalowe dwuskrzydłowe |
| Rodzaj napędu |
ręczny |
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
| 53°08′38″N 17°53′38″E/53,143889 17,893889
| |
Śluza Prądy – śluza na Kanale Bydgoskim w Bydgoszczy. Stanowi jedną z budowli hydrotechnicznych Kanału Bydgoskiego, zarządzaną przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu, Zarząd Zlewni Noteci w Bydgoszczy. Jest to śluza nr 5 drogi wodnej Wisła-Odra, która jest elementem międzynarodowej drogi wodnej E-70.
Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]
Śluza znajduje się na zachodnich rubieżach miasta Bydgoszczy, nieopodal ul. Spacerowej i Mińskiej na osiedlu Prądy.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Śluzę wybudowano w latach 1773–1774. Krótko po pierwszych próbach uruchomienia kanału, drewniana śluza rozpadła się jednak. Musiano spuścić wodę, kanał wyczyścić i pogłębić. W latach 1840–1852 przebudowano ją do masywnej formy murowanej. Wymiary użytkowe komory wynosiły wówczas 44,5 × 9,65 m, światło wrót 4,97 m, a spadek 3,34 m[1]. Obecna forma budowli została oddana do użytku pod koniec sierpnia 1913 roku, kiedy dokonano przebudowy Kanału Bydgoskiego. W wyniku prowadzonych z rozmachem robót wykonano nowy dwukilometrowy odcinek kanału, zmodernizowano wszystkie śluzy i wybudowano dwie nowe. Oddana do użytku droga wodna umożliwiała spławianie 400-tonowych barek, pływających powszechnie na wodach śródlądowych Europy Zachodniej. Obecny dom śluzowego wybudowano w 1942 roku.
W 2005 r. śluzę Prądy wraz z budynkiem towarzyszącym wpisano do rejestru zabytków województwa kujawsko-pomorskiego[1].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Jest to pojedyncza śluza komorowa III klasy o napędzie ręcznym. Konstrukcja jest betonowa z okładziną ceglaną. Dno i progi również są betonowe. Posiada zamknięcia górne w postaci wrót stalowych klapowych oraz dolne wrota wsporne, stalowe dwuskrzydłowe. Napełnianie wodą odbywa się poprzez galerie obiegowe usytuowane w głowach śluzy. Przeciętny czas śluzowania wynosi 25 minut.
Na zamknięciach śluzy znajdują się dwa przejścia technologiczne o szerokości 1,0 m i długości 9,6 m. Kładka na głowie górnej w czasie śluzowana chowa się pod wodę, natomiast kładka na głowie dolnej razem ze skrzydłami wrót rozchyla się na boki[1].
Most przy śluzie[edytuj | edytuj kod]
Przy głowie dolnej śluzy znajduje się most drogowy o nośności 2,5 t służący dla ruchu lokalnego. Jego długość wynosi 10,2 m[2] (ze skrzydełkami – 25 m), a szerokość 6 m. Konstrukcja składa się z dwóch jednoprzęsłowych, stalowych dźwigarów nitowanych, stężonych ramą przestrzenną, na których oparto żelbetową płytę pomostu. Przeprawa mieści jezdnię z nawierzchnią granitową oraz dwu chodników o nawierzchni betonowo-ceglanej. Ceglane przyczółki mostu zespolone są z konstrukcją śluzy. Przestrzeń żeglugowa pod obiektem wynosi ok. 4 m[1].
Poziomy[edytuj | edytuj kod]
Śluza umożliwia podniesienie jednostek o 3,82 m, od 50,98 do 54,80 m n.p.m.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Monografia mostów województwa kujawsko-pomorskiego. Brda i Kanał Bydgoski. Tom II z serii: Mosty z biegiem rzek pod red. Krzysztofa Dudka. Bydgoszcz – Grudziądz 2012. Wydawca: Związek Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej Oddział Pomorsko-Kujawski. ISBN 978-83-934160-2-8.
- ↑ Podawana jest też szerokość przęsła 9,6 m – zob. Roman Zamyślewski „Bydgoski Węzeł Wodny. Album map dla wodniaków”, Bydgoszcz 2012.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Badtke Marek: Kanał Bydgoski: Bydgoszcz, 2006.
- Bartowski Krzysztof: W 231. rocznicę Kanału Bydgoskiego (1774-2005). [w:] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 10. Bydgoszcz 2005.
- Winid Walenty: Kanał Bydgoski: Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Popierania Nauki, 1928.
- Woźniak-Hlebionek Agnieszka. Kanał Bydgoski, Brda i Noteć w pruskich planach inwestycyjnych w latach 1773–1915. [w:] Kronika Bydgoska XXIII (2001). Bydgoszcz 2002.
- Program Rewitalizacji i Rozwoju Bydgoskiego Węzła Wodnego na stronie Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Bydgoszczy
- O Kanale Bydgoskim na portalu Kanały.info. kanaly.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-05)].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- RZGW w Poznaniu
- Program Rewitalizacji i Rozwoju Bydgoskiego Węzła Wodnego na stronie Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Bydgoszczy
- Kanały.info. kanaly.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-18)].
- Zdjęcie śluzy z czasów przebudowy przed 1914
| cieki i akweny | |
|---|---|
| kanały historyczne | |
| wyspy | |
| śluzy czynne | |
| śluzy nieczynne zabytkowe | |
| śluzy nieistniejące | |
| jazy | |
| kaskady | |
| tamy | |
| mosty i kładki | |
| elektrownie wodne | |
| porty | |
| mariny | |
| obiekty sportowe | |
| tereny zieleni |
