Żyj i pozwól umrzeć (film)

Żyj i pozwól umrzeć Live and Let Die
Gatunek	sensacyjny
Rok produkcji	1973
Data premiery	27 czerwca 1973 5 lipca 1973
Kraj produkcji	Wielka Brytania
Język	angielski, węgierski, włoski
Czas trwania	121 min
Reżyseria	Guy Hamilton
Scenariusz	Tom Mankiewicz na podstawie powieści Iana Fleminga
Główne role	Roger Moore Jane Seymour Yaphet Kotto
Muzyka	George Martin
Zdjęcia	Ted Moore
Scenografia	Syd Cain
Montaż	Bert Bates Raymond Poulton John Shirley
Produkcja	Albert R. Broccoli Harry Saltzman
Wytwórnia	Eon Productions
Dystrybucja	United Artists
Budżet	7 000 000 $
Poprzednik	Diamenty są wieczne (1971)
Kontynuacja	Człowiek ze złotym pistoletem (1974)

Żyj i pozwól umrzeć (ang. Live and Let Die ) – ósmy oficjalny film o przygodach Jamesa Bonda, na podstawie drugiej powieści o Bondzie autorstwa Iana Fleminga z 1954. W postać brytyjskiego agenta wcielił się po raz pierwszy Roger Moore.

007 ma za zadanie zbadać serię 3 morderstw dokonanych na brytyjskich agentach w Nowym Jorku, Nowym Orleanie i na Karaibach. Twórcy osadzili akcję filmu w kulturze blaxploitation i kulcie wudu.

Fabuła

W ciągu 24 godzin zostają zabici w Stanach Zjednoczonych i na Karaibach trzej funkcjonariusze brytyjskiej Secret Intelligence Service. „M”, czyli szef brytyjskiego wywiadu zleca Jamesowi Bondowi zadanie odnalezienia zabójców. Podejrzanym jest czarnoskóry król nowojorskiego podziemia, Mr Big. W Nowym Jorku Bond poznaje wróżkę Solitaire, która jest prawą ręką dr Kanangi, rezydującego na karaibskiej wyspie San Monique. Okazuje się nim Mr Big, wiodący podwójne życie...

Obsada

Proteza ręki Tee Hee

• Roger Moore – James Bond
• Jane Seymour – Solitaire
• Nikki van der Zyl – Solitaire (głos, niektóre sceny)
• Yaphet Kotto – dr Kananga / Mr. Big
• David Hedison – Felix Leiter
• Julius Harris – Tee Hee
• Geoffrey Holder – Baron Samedi
• Gloria Hendry – Rosie Carver
• Lon Satton – Harold Strutter
• Roy Stewart – Quarrel Junior
• Earl Jolly Brown – Whisper
• Tommy Lane – Adam
• Clifton James – szeryf J.W. Pepper
• Michael Ebbin – Dambala
• Arnold Williams – taksówkarz
• Bernard Lee – M
• Lois Maxwell – panna Moneypenny
• Madeline Smith – panna Caruso
• Joie Chitwood – Charlie
• Kubi Chaza – sprzedawczyni pracująca dla Kanangi
• Ruth Kempf – pani Bell
• Stephen Hendrickson – pan Bleeker
• B. J. Arnau – piosenkarka z klubu
• Robert Dix – Hamilton
• Shane Rimmer – Hamilton (głos)
• James Drakes – Dawes
• Dennis Edwards – Baines
• Lance Gordon – Eddie
• Alvin Alcorn – zabójca z Nowego Orleanu
• Sylvia Kuumba Williams – płacząca kobieta

Produkcja

Jeszcze przed wybuchem afery Watergate producenci filmowi Cubby Broccoli i Harry Saltzman zaczęli szukać „nowej twarzy Bonda”. Miał to być znany aktor, z solidnym doświadczeniem i poczuciem humoru. Te warunki spełniał Roger Moore. Rola Bonda ścigała go od dziesięciu lat. Był brany pod uwagę przy pierwszym filmie „Doktor No”, potem także przy kolejnym – „Diamenty są wieczne”. Teraz znowu wypłynął jako kandydat do roli. Producenci wahali się, a tymczasem reżyser Guy Hamilton optował za swoim ulubieńcem – Burtem Reynoldsem. Ten jednak stanowczo odmówił: „Jako wielki fan Seana Connery’ego wiem jedno: jestem najlepszym Burtem Reynoldsem na świecie i nie chcę być drugim Seanem Connerym. Nigdy nie zagrałbym Bonda lepiej od niego” – powiedział.

Po wielu próbach i castingach okazało się, że Roger Moore jest najlepszy. Brytyjczyk o wyszukanych manierach, miał klasę, w dodatku znany był na świecie ze swych telewizyjnych ról, zwłaszcza w serialu „Święty”. Zanim stanął przed kamerami, odebrał telefon od Harry’ego Saltzmana. „Posłuchaj Roger, Cubby uważa, że masz lekką nadwagę. Czy mógłbyś coś z tym zrobić?”. Oczywiście przeszedł natychmiast na dietę i schudł 13 kilo. Ale wtedy producenci orzekli: „Powinieneś nieco przytyć”. Zasugerowali też, żeby skrócił fryzurę. Kiedy dostosował się do ich wskazówek, usłyszał: „Jesteś za gruby! I wciąż masz za długie włosy”. I tak to się ciągnęło, aż Roger Moore zaczął popadać w desperację: „Nie rozumiem – dziwił się – mogli sobie przecież od początku wybrać jakiegoś chudego łysego faceta”. Potem pozostało mu już tylko zmienić numer swojego domowego telefonu, który kończył się cyframi...007.

Zdjęcia do filmu powstawały na Karaibach, w Harlemie i Nowym Orleanie. Filmowcy zdawali sobie sprawę, że wzbudzą kontrowersje portretując wyrafinowanego białego szpiega wnikającego w świat czarnych zbirów. Postanowili nieco zmiękczyć ten kontrast obsadzając w roli dziewczyny Bonda – Solitaire – białą aktorkę Jane Seymour. W filmie jest też scena, w której Bond tarza się w trawie z czarnoskórą pięknością Rosie Carver (Gloria Hendry), co miało podkreślić brak uprzedzeń rasowych. Bondowi pomagają też dwaj „dobrzy czarni”. Reżyser Guy Hamilton w filmie lekko pokpiwa sobie ze staroświeckiej brytyjskości Bonda i każe na niego spojrzeć z przymrużeniem oka. Kiedy 007 zjawia się w Harlemie, wzbudza rozbawienie. Żartują sobie z niego taksówkarz i kelner, a nawet śledzący go agent CIA. Egzotyczny świat, do którego Bond wkracza, wyśmiewa się z jego manier, nawyków i ubrań.

Linki zewnętrzne

• Żyj i pozwól umrzeć w bazie IMDb (ang.)
• Żyj i pozwól umrzeć w bazie Filmweb