15 Pułk KBW Ziemi Opolskiej
 Brama wjazdowa do byłych koszar w Prudniku od ul. Dąbrowskiego | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1949 |
| Rozformowanie |
1966 |
| Nazwa wyróżniająca | |
| Tradycje | |
| Nadanie sztandaru |
24 października 1955 |
| Rodowód |
15 Samodzielny Batalion KBW |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
mjr Józef Lipiński |
| Ostatni |
płk Jan Szeliga |
| Organizacja | |
| Numer |
JW 1708[1] |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
15 Pułk KBW Ziemi Opolskiej – zlikwidowany pułk Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Pułk został sformowany w 1949 w garnizonie Prudnik[2].
W 1950 roku został sformowany 15 Samodzielny Batalion KBW JW 1708[1]. Pierwszym d-cą batalionu był mjr Józef Lipiński. Organizatorem jednostki od początku jej istnienia był przybyły z 1 Mazowieckiej Brygady KBW w Górze Kalwarii kpt. Kazimierz Zabór z-ca d-cy jednostki ds. liniowych[3].
21 stycznia 1951 roku przybyła kompania z 2 Podlaskiej Brygady KBW z Białegostoku pod dowództwem por. Juliana Wieczystego w sile 162 żołnierzy. Za ww. kompanią przybyła kompania z 14 Mazurskiego Pułku KBW z Olsztyna, z Opola przybyły ekipy wojska aby przygotować pierwsze budynki do zakwaterowania wojska[3].
W okresie wrzesień 1951–1971 funkcjonowała Szkoła Podoficerów Łączności KBW[4] JW 3162[1]. Szkoła była w składzie od 3 do 5 kompanii szkolnych[a].
- Struktura organizacyjna PSŁ KBW[3]:
- komenda szkoły
- 3 kompanie elewów
- 1 kompania KOR
- pododdziały zabezpieczenia.
Jednostka szkoliła się rytmicznie i raz w roku wcielała nowych żołnierzy oraz dokonywała promocji podoficerów i podchorążych[3]. Na przełomie 1965/1966, została przeformowana na 68 Batalion Łączności Wojsk Obrony Wewnętrznej (1967–1976) i nadano jej nr JW 2882[1]. Po licznych reorganizacjach, w marcu 1969 roku została zorganizowana w Węgrzcach koło Krakowa[5].
24 września 1953 roku 15 Samodzielny Batalion KBW został przemianowany na 15 Pułk KBW Ziemi Opolskiej.
W październiku 1954 roku została zorganizowana kompania Podoficerskiej Szkoły Piechoty (PSP) z rocznika 1934. Komendantem został por. Wacław Sztop[3].
24 października 1955 roku pułk otrzymał sztandar ufundowany przez społeczeństwo miasta i powiatu prudnickiego. Na uroczystej zbiórce całego garnizonu, sztandar wręczył przewodniczący Powiatowej Rady Narodowej – Fabiański[3].
Pułk był właścicielem klubu sportowego Kabewiak Prudnik.
15 Pułk KBW Ziemi Opolskiej został rozformowany w 1966 roku[2].
Na podstawie zarządzenia szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Nr 0170/Org. z dnia 22 grudnia 1966 roku na bazie 15 Pułku KBW Ziemi Opolskiej sformowano 15 Pułk Wojsk Obrony Wewnętrznej.
Wydarzenia[edytuj | edytuj kod]
- 1950 – grudzień, 15 Samodzielny Batalion KBW zabezpieczał przebieg wymiany pieniądza w Polsce[3].
- 1957 – lipiec, jednostka po raz pierwszy organizowała 10. dniowe szkolenie z całym jej składem na poligonie w rej. miejscowości Kliczków. Na poligon udała się transportem kolejowym. Szkolenie poligonowe z całym składem kierował d-ca jednostki ppłk Jan Szeliga ze swym zastępcą ds. liniowych mjr. Baranowskim i z-cą ds. politycznych ppłk. Popławskim. Powracającą jednostkę uroczyście witało miasto i społeczeństwo powiatu prudnickiego[5].
- 1961 – lipiec–sierpień, kompania saperów przebywała na rozminowaniu. Szef Służby Inżynieryjno–Saperskiej kpt. Kujawa wykazał, że kompania w ww. okresie usunęła i zlikwidowała: bomby lotnicze – 74 szt., pociski artyleryjskie – 70000 szt., miny przeciwpiechotne i przeciwczołgowe – 483 szt., granaty ręczne – 635 szt., pięści pancerne – 350 szt., różne pociski – 12500 szt., materiały wybuchowe – 1400 kg, działa przeciwlotnicze – 3 szt., moździerze – 27 szt., broń strzelecka – 8650 szt.[5].
- Pułk wykorzystywano do prac polowych w czasie żniw i akcji zbierania płodów rolnych w powiecie głubczyckim i innych na terenie województwa opolskiego[5].
Oficerowie pułku[edytuj | edytuj kod]
Dowódcy pułku[edytuj | edytuj kod]
- mjr Józef Lipiński (1951–1952) – d-ca 15 Samodzielnego Batalionu KBW[6]
- mjr Tadeusz Sroczyński (23.06.1952[b]–30.09.1953)[7][8] – d-ca 15 Samodzielnego Batalionu KBW[6].
- mjr/ppłk Tadeusz Sroczyński (01.10.1953[6]–13.12.1954)[7]
- ppłk/płk Jan Szeliga (1955–1959) i (1962–1966)[6].
Podoficerska Szkoła Łączności KBW[edytuj | edytuj kod]
- Komendanci PSŁ KBW[3]:
- mjr Tadeusz Regulski (09.1951–1954)
- kpt. Jan Gorzelnik p.o. (1954–1955)
- mjr/ppłk Tadeusz Regulski (1955–1962)[c]
- ppłk Hieronim Zemski[d] (1962–1966)[e].
- Obsada personalna Podoficerskiej Szkoły Łączności w 1951[3]:
- mjr Tadeusz Regulski – komendant
- kpt. Bolesław Chalenda – z-ca k-nta szkoły ds. politycznych
- por. Hieronim Pertkiewicz – kierownik sekcji ogólnowojskowej.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Tablica pamiątkowa, poświęcona żołnierzom i pracownikom cywilnym byłych jednostek wojskowych stacjonujących w koszarach przy ul. Dąbrowskiego w Prudniku. Uroczystość odsłonięcia tablicy odbyła się o godz. 10.00 19 maja 2007 roku. Inicjatorem przedsięwzięcia było Stowarzyszenie Integracji Rodzin Wojskowych Kadry Zawodowej byłego Garnizonu w Prudniku i Koło Miejsko-Gminne Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego w Prudniku[9].
-
Kalendarium historii garnizonu prudnickiego (grudzień 2013) -
Tablica pamiątkowa (grudzień 2013) -
Tablica pamiątkowa i kalendarium garnizonu przy bramie wjazdowej, widok od ul. Dąbrowskiego (grudzień 2013)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Szkoła Łączności KBW była średnią jednostką wielkości batalionu (Kasza (red.) 2020 ↓, s. 500).
- ↑ mjr Tadeusz Sroczyński po przybyciu został d-cą batalionu KBW i jednocześnie d-cą garnizonu Prudnik (Kasza (red.) 2020 ↓, s. 500).
- ↑ ppłk Tadeusz Regulski w 1962 roku został zwolniony do rezerwy (Kasza (red.) 2020 ↓, s. 500).
- ↑ ppłk Hieronim Zemski dotychczas był z-cą k-tna szkoły ds szkolenia (Kasza (red.) 2020 ↓, s. 500).
- ↑ Zastępcami k-tna szkoły ds. politycznych ppłk. Hieronima Zemskiego byli: ppłk Edward Kowal, jego miejsce zajął mjr Alojzy Kamiński, a od 1965 kpt. Alfred Oborewicz (Kasza (red.) 2020 ↓, s. 501).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Zestawienie numerów historycznych jednostek wojskowych. jednostki-wojskowe.pl. [dostęp 2023-03-18]. (pol.).
- ↑ a b Janczarzy Komunizmu. Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego [online], naszahistoria.pl, 26 maja 2017 [dostęp 2019-03-20] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i Kasza (red.) 2020 ↓, s. 500.
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej - PDF [online], docplayer.pl [dostęp 2019-03-20].
- ↑ a b c d Kasza (red.) 2020 ↓, s. 501.
- ↑ a b c d Kasza (red.) 2020 ↓, s. 502.
- ↑ a b Tadeusz Sroczyński. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2023-03-18]. (pol.).
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2019-03-20].
- ↑ Wystawa militariów w prudnickich koszarach: Prawie jak przed laty. [w:] Tygodnik Prudnicki [on-line]. tygodnikprudnicki.pl, 2011-06-08. [dostęp 2022-04-22]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ryszard Kasza (red.): Ulicami Prudnika : z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat prudnicki ul. Kościuszki 76, 48-200 Prudnik, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.