Aistulf

Aistulf
książę Friuli
Okres	od 744 do 749
król Longobardów
Okres	od 749 do 756
książę Spoleto
Okres	od 751 do 756
Dane biograficzne
Data śmierci	756
Ojciec	Pemmo
Żona	Gisaltruda

Aistulf lub Astolf (ur. ? – zm. 756) – książę Friuli (744-749), król Longobardów (749-756) i książę Spoleto (751-756). Jego ojcem był książę Pemmo.

Po tym jak jego brat Ratchis został królem, Aitsulf zastąpił go we Friuli. Później zastąpił go jako król, gdy Ratchis abdykował i wstąpił do klasztoru. Aitsulf kontynuował politykę ekspansji i wypadów przeciw papiestwu oraz bizantyjskiemu egzarchatowi Rawenny. W 751 zdobył Rawennę i zagroził Rzymowi, żądając podatku pogłównego.

Papież zwrócił się o pomoc do karolińskich majordomów Austrazji, faktycznych władców królestwa Franków. W 741 papież Grzegorz III poprosił Karola Młota o interwencję, lecz ten był zbyt zajęty gdzie indziej i odmówił. W 753 papież Stefan II odwiedził syna Karola Młota Pepina Krótkiego, który został ogłoszony królem Franków w 751 za zgodą papieża Zachariasza. W podziękowaniu za poparcie papieskie dla koronacji, Pepin przekroczył Alpy, pokonał w 756 roku Aistulfa i nadał papieżowi ziemie, które Aistulf wydarł ducatus Romanus i egzarchatowi (Emilia-Romania i Pentapolis).

Aistulf zmarł na polowaniu w 756. Jego następcą został Dezyderiusz jako król Longobardów i Alboin jako książę Spoleto. Księstwo Friuli przekazał swemu szwagrowi Anzelmowi, opatowi Nonantoli, którego siostrę Gisaltrudę poślubił, gdy w 749 został królem.