Bereźne
50°59′48″N 26°44′22″E/50,996667 26,739444
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Prawa miejskie |
XVI w. | ||||
| Powierzchnia |
3,5 km² | ||||
| Populacja (2018) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380-3653 | ||||
| Kod pocztowy |
34600–34606 | ||||
Położenie na mapie obwodu rówieńskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
| 50°59′48″N 26°44′22″E/50,996667 26,739444
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Bereźne (ukr. Березне, Berezne) – miasto na Ukrainie, w obwodzie rówieńskim, siedziba rejonu berezieńskiego.
Bereźne leży na Wołyniu nad Słuczą.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1446 roku miasteczko Bereźne (dawne nazwy: Bereźno, Berezno, Jędrzejów) było własnością Dymitra, któremu przywrócił je wraz z innymi dobrami wielki książę litewski Świdrygiełło. Następnie należało do dóbr Paszka Dochnowieza, którego córka wniosła je jako wiano kniaziowi Michałowi Hołowni. W połowie XVII wieku miejscowość była własnością Jana Daniłowicza. Następnie należała do Korzeniowskich i Michała Małyńskiego.
Parafia Świętego Kajetana w Bereźnem, erygowana w 1765 roku, istniała od 1618 roku. Parafia liczyła w 1938 roku 2600 wiernych. Kościół i kaplica oraz cmentarz katolicki zostały zniszczone po 1945 roku.
W II Rzeczypospolitej Bereźne było siedzibą gminy Bereźne w powiecie kostopolskim, w województwie wołyńskim. Miasto stanowiło także garnizon macierzysty batalionu granicznego KOP „Bereźne”.
Do 1939 roku była to miejscowość o najwyższym odsetku ludności żydowskiej w Polsce (94,6%)[2].
Po zajęciu miasta przez Wehrmacht 6 lipca 1941 roku miał miejsce pogrom, podczas którego bito i okradano Żydów. Władze niemieckie dla ludności żydowskiej utworzyły getto, które 25 sierpnia 1942 roku zostało zlikwidowane przez SD, niemiecką żandarmerię i ukraińską policję. Rozstrzelano 3680 Żydów[3].
W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca w Bereźnem ukraińska rodzina Myniuków udzielała schronienia Żydom. W 2014 roku Instytut Jad Waszem uhonorował za to Afanasija i Wałentynę Myniuków tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[4][5][6].
W 1943 roku Bereźne było schronieniem dla polskich uchodźców z rzezi wołyńskiej. Od kwietnia 1943 roku w mieście stacjonowała 2. Kompania 202. Batalionu Schutzmannschaft, która odpierała ustawiczne ataki UPA. Wskutek tych napadów w Bereźnem zginęło łącznie 96 Polaków[7].
Po ponownym zajęciu miasta przez Związek Radziecki Polaków wysiedlono w nowe granice Polski w czerwcu 1945 roku.
W 1945 roku zaczęto wydawać gazetę[8].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Zamek – Marianna Siemaszko[9] córka Mikołaja Siemaszki (zm. 1618), kasztelana bracławskiego, starosty łuckiego i Anastazji z Malińskich wyszła za mąż za Stanisława Daniłowicza (1596–1632), starostę czerwonogrodzkiego[9], i wniosła w posagu zamek i miejscowość Bereźne. Obiekt nie istnieje[10].
- Dwór – wybudowany przez Michała Korzeniowskiego na początku XIX wieku. Budynek znajdował się w wiekowym parku. W latach 1918–1939 dwór przestał istnieć[10].
Ludzie urodzeni w Bereźnem
[edytuj | edytuj kod]- Marcin Babraj – polski dominikanin
- Edward Hulewicz – polski piosenkarz estradowy, kompozytor
- Romuald Drohomirecki (1932-2013) – prezes Warmińsko-Mazurskiego Stowarzyszenia Polskich Dzieci Wojny w Olsztynie[11][12][13].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.60.
- ↑ s.282. [dostęp 2009-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-22)].
- ↑ Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6, s. 82.
- ↑ Miniuk Vasilina (Andriychuk); Husband: Afanasiy. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-05-21]. (ang.).
- ↑ МИНЮК ВАЛЕНТИНА. righteous.jew.org.ua. [dostęp 2024-05-21]. (ukr.).
- ↑ МИНЮК АФАНАСІЙ. righteous.jew.org.ua. [dostęp 2024-05-21]. (ukr.).
- ↑ Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 199, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
- ↑ № 3075. «Ленинским путём» // Летопись периодических и продолжающихся изданий СССР 1986 – 1990. Часть 2. Газеты. М., «Книжная палата», 1994. стр.401.
- ↑ a b Marianna Siemaszko. genealogia.grocholski.pl.
- ↑ a b Bereźne. www.wolhynia.com. [dostęp 2013-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-25)].
- ↑ Warmińsko-Mazurskie Stowarzyszenie Polskich Dzieci Wojny [online], Encyklopedia Warmii i Mazur [dostęp 2023-05-13] (pol.).
- ↑ Drohomirecki Romuald [online] [dostęp 2023-05-13].
- ↑ Niedziela Zmartwychwstania – 9 kwietnia 2023 r. – Parafia p. w. Św. Arnolda w Olsztynie [online] [dostęp 2023-05-13] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Romuald Drohomirecki, Losy, Wydawnictwo Poligraf 2013, ISBN 978-83-7856-118-7[1]
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Bereżne, mko, powiat rówieński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 150.
- Bereźne, mstko, powiat rówieński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 107.
- Bereźne, www.wolyn.ovh.org. [dostęp 2009-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 września 2017)]. (pol.).
- Historia Żydów w Bereźnem na portalu Wirtualny Sztetl
- ↑ Losy | Romuald Drohomirecki [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2023-05-13] (pol.).