Bohdan Smoleń
![]() Bohdan Smoleń, 2011 | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
15 grudnia 2016 |
Zawód |
aktor, piosenkarz, satyryk, artysta kabaretowy |
Lata aktywności |
1967–2015 |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Nagroda_Specjalna_ministra_MKiDN_dla_Bogdana_Smolenia_-_2016.jpg/220px-Nagroda_Specjalna_ministra_MKiDN_dla_Bogdana_Smolenia_-_2016.jpg)
Bohdan Smoleń (ur. 9 czerwca 1947 w Bielsku, zm. 15 grudnia 2016 w Poznaniu[2]) – polski aktor, piosenkarz, satyryk i artysta kabaretowy.
Członek słynnego poznańskiego kabaretu „Tey”. Filantrop. Pomysłodawca i założyciel Fundacji Stworzenia Pana Smolenia, zajmującej się hipoterapią.
Przez 5 lat prowadził polonijny program Ludzie listy piszą na antenie TVP Polonia. Nagrał także Smoleniowe bajanie, czyli całkiem dorosłe bajki– zbiór przerobionych satyrycznie bajek, np. Bajka o pronitce z płytami, Szklana rura i tym podobne[3].
Życiorys
Jego rodzicami byli Bronisław Karol (1919–2001) i Elżbieta Smoleń (1926–1980).
Ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Bielsku-Białej. Absolwent Akademii Rolniczej (Wydział Zootechniki) w Krakowie z 1975[4]. W latach 1968–1977 występował w krakowskim kabarecie Pod Budą (był jego założycielem), z którym na Famie w 1972 otrzymał główną nagrodę.
W 1970 ożenił się z Teresą (ur. 13 sierpnia 1950, zm. 1 marca 1991[5]). Mieli trzech synów: Macieja (ur. 1973), Piotra (ur. 1974, zm. 1990) i Bartosza (ur. 1979).
Za namową Zenona Laskowika przeniósł się do Poznania i występował przez 7 lat w poznańskim kabarecie „Tey”. Na festiwalu w Opolu w 1981 otrzymał tytuł Mister Obiektywu[6]. W połowie lat 80. w duecie z Krzysztofem Krawczykiem nagrał kilka humorystycznych piosenek („Mężczyzna po czterdziestce”, „Dziewczyny, które mam na myśli” do melodii przeboju Willie Nelsona i Julio Iglesiasa To all the girls I loved before z 1984). W 1987 wraz z Krzysztofem Jaślarem przygotował komedię antyczną „Wykopaliska”, w której zagrał obok Andrzeja Zaorskiego. Współpracował również z kabaretem „Długi”.
Cenzura komunistyczna
- Osobny artykuł:
Twórczość satyryczna Bohdana Smolenia jak również informacje na jego temat takie jak artykuły, recenzje, omówienia twórczości podlegały cenzurze komunistycznej. Tomasz Strzyżewski w swojej książce o peerelowskiej cenzurze publikuje poufną informację na ten temat, zamieszczoną w biuletynie przeznaczonym dla cenzorów z grudnia 1974 roku Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Informował on o ingerencji cenzorskiej: „H. Cyganik – po kolejnym spektaklu „Kabaretu pod Budą” w Krakowie – spisał monolog Bohdana Smolenia – głównego i charakterystycznego aktora tego kabaretu, który opublikowano w „ITD” (nr 49) pt. „Monolog za kulisami”. (W kilku fragmentach dokonano skreśleń – uwaga wydawcy)”[7].
Okres po upadku PRL
Prowadził z żoną Teresą sklep zoologiczny w Poznaniu. W 1990 Piotr, jeden z jego trzech synów, powiesił się. W 1991 samobójstwo popełniła żona artysty[8][9]. Po tych wydarzeniach wpadł w depresję i wycofał się na kilka lat z życia publicznego.
Wraz ze Sławomirem Sokołowskim oraz Aldoną Dąbrowską w latach 1995–1997 nagrał trzy humorystyczne płyty, utrzymane w stylu disco polo[10]. Piosenki te były emitowane wówczas w programie Disco Relax. Ostatni Kabaret Bohdana Smolenia ukształtował się w latach 1992–1995. W jego skład, oprócz założyciela, wchodzili: Grzegorz Rekliński, Józef Romek i Marcin Samolczyk. Z programem „Nowy Rząd – Stara Bida” odwiedzali różne miejsca w kraju i za granicą, dając występy dla każdego rodzaju publiczności[11].
W latach 1999–2015 występował w sitcomie Świat według Kiepskich, w którym wcielał się w postać Listonosza Edzia[4].
W 2004 przeprowadził się do Baranówka koło Mosiny.
W roku 2007 założył fundację pod nazwą „Fundacja Stworzenia Pana Smolenia”, która zajmuje się hipoterapią dla dzieci[12].
Zawiesił działalność kabaretową ze względu na zły stan zdrowia. W dużej mierze przyczynił się do niego skrajny nikotynizm (artysta przyznał, że palił od młodości kilka paczek papierosów dziennie). Na początku 2008 przeszedł przewlekłe zapalenie płuc. Lekarze podejrzewali również gruźlicę[13]. W grudniu 2008 aktor przeszedł lewostronny wylew[14]. 26 stycznia 2010, tuż po zakończeniu zdjęć do kolejnego sezonu Świata według Kiepskich doznał zawału serca w pokoju hotelowym i trafił do jednego z wrocławskich szpitali, gdzie wykonano mu koronarografię. Aktorowi wszczepiono rozrusznik serca[15]. W październiku tego samego roku artysta przeszedł kolejny, nierozległy wylew. W lutym 2015 trafił do szpitala z powodu infekcji wirusowej i problemów z oddychaniem[16]. Miesiąc później został ponownie hospitalizowany po tym, jak doznał trzeciego wylewu, po którym został sparaliżowany i praktycznie stracił mowę[17]. Od tej pory poruszał się na wózku inwalidzkim. Zaprzestał wtedy występów gościnnych w serialu Świat według Kiepskich.
29 lutego 2016 w Teatrze Kamienica odbył się koncert charytatywny na rzecz Bohdana Smolenia. Zebrane pieniądze zostały przeznaczone na rehabilitację artysty[18]. Zaplanowano również podobne koncerty, m.in. we Wrocławiu i Krakowie. Od marca 2016 aktor przebywał w bydgoskim ośrodku rehabilitacyjnym dla osób po udarach[19]. W kwietniu 2016 w szpitalu w Bydgoszczy przeszedł kolejny udar, po którym ponownie stracił mowę i doznał paraliżu[20].
Pomimo pogarszającego się stanu zdrowia, nie udało mu się zerwać z nałogiem nikotynowym. Zmarł 15 grudnia 2016 w poznańskim szpitalu[21], w którym przebywał na skutek poważnej infekcji. Artysta od wielu lat miał problemy z oddychaniem spowodowane chorobą płuc, które infekcja nasiliła, dodatkowo przebyte choroby doprowadziły do osłabienia jego organizmu[22]. Został pochowany 20 grudnia 2016 na cmentarzu w podpoznańskim Przeźmierowie[23].
Odznaczenia i nagrody
- 2016: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – pośmiertnie[24].
- 2016: Nagroda specjalna ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
- 2014: wyróżnienie w kategorii „Własna działalność społeczna” w ramach plebiscytu „Gwiazdy Dobroczynności”[25]
- 2012: Order Ecce Homo[26]
- 2009: Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[27]
- 1997: Złoty Krzyż Zasługi[28]
- 1987: Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Polonia
- Główna nagroda na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu za monolog „Aaa tam, cicho być!”[a]
- 1972: Główna nagroda na festiwalu FAMA (wraz z zespołem „Pod Budą”)
Filmografia
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Bogdan_Smolen_2012-06-01_2.jpg/220px-Bogdan_Smolen_2012-06-01_2.jpg)
Aktor
- Filip z konopi (1981) jako robotnik
- Kochankowie mojej mamy (1985) jako Stasio
- Cesarskie cięcie (1987) jako Komol
- Pan Kleks w kosmosie (1988) – dwie role: jako kierowca Jarząbek i Gubernator Manuel Karmello de Bazar
- Świat według Kiepskich (1999–2015) – jako listonosz Edzio, szatan, zakonnica
- To my (2000) jako ojciec „Borsuka”
Aktor gościnnie
- 13 posterunek odc. 8 (1997–1998) jako Dzięcioł
- 13 posterunek 2 odc. 32 (2000) jako Dzieciorób
- Niania odc. 56 (2007) jako Celestyn
Polski dubbing
- 7 krasnoludków – historia prawdziwa (7 Zwerge) (2004) jako Mądry Bogdan
- 7 krasnoludków: Las to za mało – historia jeszcze prawdziwsza (7 Zwerge 2) (2007) jako Inteligentny Bogdan
Dyskografia
- Zobacz więcej w artykule
- Piosenka gubernatora – Pan Kleks w kosmosie (1988)
- Rzężenia Smolenia, wydany także pod nazwami Śpiewam piosenki, Dzieła wybrane cz. I i Mężczyzną być (1988)
- Rzężę po raz drugi, spłacę wasze długi
- Stawiam wciąż na Lecha
- Ani be, ani me, ani kukuryku (1995)
- Szalałeś, szalałeś (1995)
- Widziały gały co brały (1996)
- Amerykańska gra (1996)
- Dorota ma kota
- Jubileusz, czyli 50 lat wątroby Bohdana Smolenia (1997)
- 6 dni z życia kolonisty (2003)
- Aaa tam cicho być... (2004)
- Na chorobowym (2004)
Teledyski
- Ani be, ani me, ani kukuryku (1995)
- Cepry hej! (1995)
- Szalałeś, szalałeś (1995)
- Widziały gały co brały (1996)
- Amerykańska gra (1996)
Uwagi
Przypisy
- ↑ Bohdan Smoleń, Anna Karolina Kłys: Niestety wszyscy się znamy. Kraków: Wydawnictwo Otwarte, 2011, s. 7. ISBN 978-83-7515-183-1.
- ↑ Bohdan Smoleń nie żyje. wyborcza.pl. [dostęp 2016-12-15].
- ↑ Andrzej Sobczak - baza utworów: SMOLENIOWE BAJANIE [online], www.teksty.agencja-as.pl [dostęp 2016-12-15] .
- ↑ a b Bohdan Smoleń – Biografia. wp.pl. [dostęp 2015-04-03].
- ↑ https://s3.amazonaws.com/bg.ami.com/headstones/images/20140524/7190505.jpg
- ↑ Mister Smoleń 1981. s. tvp.pl. [dostęp 2015-04-03].
- ↑ Tomasz Strzyżewski 2015 ↓, s. 378.
- ↑ Wyszukiwarka [online], cmentarz.parafiaprzezmierowo.pl [dostęp 2017-11-22] .
- ↑ Smoleń szuka spokoju. [dostęp 2015-04-03].
- ↑ Disco Polo 21 przełomowych momentów. [dostęp 2015-04-03].
- ↑ Bohdan Smoleń: jeszcze się trzymam. s. onet.pl. [dostęp 2015-04-03].
- ↑ O nas. [dostęp 2015-04-03].
- ↑ Bohdan Smoleń: Już nie mam płuc. 2008-03-04. [dostęp 2015-04-03].
- ↑ Smoleń: Uciekłem ze szpitala. eFakt.pl, 2009-01-03. [dostęp 2010-01-27].
- ↑ Smoleń trafił do szpitala!. eFakt.pl, 2010-01-26. [dostęp 2010-01-27].
- ↑ Smoleń opuścił szpital na wózku inwalidzkim!. [dostęp 2015-04-03].
- ↑ Dramat! Bohdan Smoleń stracił mowę. 11.06.2015. [dostęp 2016-12-15].
- ↑ http://www.fakt.pl/plotki/bohdan-smolen-potrzebuje-pieniedzy-na-rehabilitacje-jest-kosztowna,artykuly,608659.html.
- ↑ http://web.archive.org/web/20160326091813/http://www.radiomerkury.pl/informacje/pozostale/wsparcie-dla-bohdana-smolenia.html.
- ↑ Grupa Wirtualna Polska , Bohdan Smoleń walczy o życie! Jego stan znowu się pogorszył [online], gwiazdy.wp.pl, 8 kwietnia 2016 [dostęp 2016-04-09] (pol.).
- ↑ Bohdan Smoleń nie żyje. tvn24.pl. [dostęp 2016-12-16].
- ↑ Bohdan Smoleń nie żyje. WP abc Zdrowie. [dostęp 2016-12-16].
- ↑ Aktor, satyryk, legenda kabaretu. Ostatnie pożegnanie Bohdana Smolenia. tvn24. [dostęp 2016-12-20].
- ↑ Bohdan Smoleń pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta RP. prezydent.pl
- ↑ http://film.wp.pl/idGallery,13640,idPhoto,377561,title,Bohdan-Smolen-Schorowany-aktor-na-gali-dobroczynnej,galeria.html?ticaid=113194.
- ↑ Bohdan Smoleń kończy 65 lat. interia.pl. [dostęp 2020-05-23].
- ↑ Glorie dla przedstawicieli świata rozrywki. mkidn.gov.pl, 20 maja 2009.
- ↑ M.P. z 1998 r. nr 6, poz. 120
Bibliografia
- Tomasz Strzyżewski: Wielka księga cenzury PRL w dokumentach. Warszawa: Prohibita, 2015, s. 378. ISBN 978-83-61344-70-4.
Linki zewnętrzne
- Bohdan Smoleń w bazie filmpolski.pl
- Szablon:E-teatr
- Bohdan Smoleń w bazie IMDb (ang.)
- Bohdan Smoleń w bazie Filmweb
- Strona Fundacji Stworzenia Pana Smolenia
- Absolwenci Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie
- Polscy aktorzy filmowi
- Polscy artyści kabaretowi
- Wokaliści disco polo
- Polscy działacze społeczni
- Aktorzy związani z Poznaniem
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Orderem Ecce Homo
- Ludzie związani z Bielskiem-Białą
- Urodzeni w 1947
- Zmarli w 2016
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)