Charles Pratt

Charles Pratt

Portret autorstwa Nathaniela Dance’a
Data i miejsce urodzenia	21 marca 1714 (data chrztu) Londyn
Data śmierci	18 kwietnia 1794
Lord kanclerz
Okres	od 1766 do 1770
Poprzednik	lord Northington
Następca	Charles Yorke

Charles Pratt (ochrzczony 21 marca 1714 w Kensington, zm. 18 kwietnia 1794) – brytyjski prawnik, sędzia i polityk, członek stronnictwa wigów, prokurator generalny, lord kanclerz i przewodniczący Sądu Spraw Pospolitych.

Wczesne lata życia

Pratt pochodził ze starej szlacheckiej rodziny wywodzącej się z hrabstwa Devon. Był trzecim synem Johna Pratta, przewodniczącego Sądu Ławy Królewskiej w czasach króla Jerzego I. Matka Charlesa, Elizabeth, była córką wielebnego Hugh Lewisa z Trefeglwys. Charles kształcił się w Eton College, gdzie zaprzyjaźnił się z Williamem Pittem Starszym, oraz w King’s College na Uniwersytecie Cambridge. W tym czasie zainteresował się prawem konstytucyjnym i wolnościami obywatelskimi. W 1735 r. ukończył studia z tytułem bakałarza sztuk. W 1728 r. rozpoczął pracę w korporacji Middle Temple, a w 1738 r. został powołany do korporacji prawniczej.

Kariera prawnicza

Początkowo praktykował w sądach common law oraz w okręgu zachodnim. Ponieważ jego kariera rozwijała się powoli, Pratt chciał porzucić prawo na rzecz kariery w Kościele. Ostatecznie jego przyjaciel, sir Robert Henley, przekonał go aby pozostał przy prawie. Wkrótce Pratt rozpoczął pracę jako jeden z pomocników Henleya. 5 października 1749 r. poślubił Elizabeth Jeffreys, córkę Nicholasa Jeffreysa. Miał z nią jednego syna (Johna Jeffreysa) i cztery córki, z których najstarsza, Frances, poślubiła 1. markiza Londonderry.

Sprawą, która zwróciła na Pratta uwagę opinii publicznej była sprawa Rex v. Owen z 1752 r. William Owen był wydawcą, który opublikował książkę The Case of Alexander Murray, Esq; in an Appeal to the people of Great Britain. Książka ta została potępiona przez Izbę Gmin jako „publiczne znieważenie władzy państwowej”. Sprawa znalazła swój finał w sądzie. Pratt był tam obrońcą Owena i, wbrew stanowisku sędziego, przekonał ławę przysięgłych do oddalenia zarzutów przeciwko Owenowi. W 1755 r. został Radcą Króla.

Początki kariery politycznej

Od czasów nauki w Eton Pratt pozostawał w kontakcie z Williamem Pittem, który często konsultował się z nim w kwestiach prawnych i konstytucyjnych. Pratt związał się w grupą krytyków rządu księcia Newcastle, która spotykała się w Leicester House, rezydencji księcia Walii. W 1756 r. Newcastle zaoferował Prattowi stanowisko sędziego, ale Pratt wolał objąć funkcję prokuratora generalnego księcia Walii.

W lipcu 1757 r. powstał koalicyjny rząd złożony ze zwolenników księcia Newcastle i Williama Pitta. Dzięki staraniom tego ostatniego Pratt został mianowany prokuratorem generalnym. Jego nominacja została dokonana kosztem radcy generalnego Charlesa Yorke’a, związanego z księciem Newcastle. Współpraca między obu najwyższymi urzędnikami prawnymi Korona nie układała się dobrze, jednak udało im się wydać wspólną opinię na prośbę Kompanii Wschodnioindyjskiej, rozróżniającej terytoria zamorskie podbite zbrojnie i zajęte drogą układów pokojowych. Uznano w niej, że oba terytoria są podległe Wielkiej Brytanii, a, ale te pierwsze w całości należą do Korony.

Równocześnie z uzyskaniem stanowiska w rządzie Pratt został wybrany do Izby Gmin jako reprezentant okręgu Downton. Nie brał jednak aktywnego udziału w pracach parlamentu. W 1758 r. zgłosił projekt poprawki do Habeas Corpus Act, który rozciągał obowiązek okazania nakazu sądowego na sprawy polityczne i cywilne. Mimo poparcia Pitta Izba Lordów odrzuciła poprawkę. W tym samym czasie Pratt z powodzeniem rozwijał swoją karierę prawniczą.

Jako prokurator generalny Pratt oskarżał w sprawie Florence Hensey, Irlandki, która szpiegowała na rzecz Francji oraz Johna Shebbeare’a, który opublikował Letters to the People of England i został oskarżony o publiczne krytykowanie władzy państwowej. W 1760 r. doprowadził do procesu lorda Ferrersa, powieszonego później za zamordowanie swojego służącego.

W Sądzie Spraw Pospolitych

Pitt opuścił rząd w październiku 1761 r., przez co Pratt utracił swojego politycznego patrona. Sam jednak już w styczniu 1762 r. oddał mandat deputowanego i został przewodniczącym Sądu Spraw Pospolitych. Otrzymał wówczas zwyczajowy tytuł szlachecki i miejsce w Tajnej Radzie.

Sąd Spraw Pospolitych zajmował się głównie sprawami cywilnymi, jednak Pratt zajmował się wówczas także sprawami o znaczeniu dla ustroju państwa. 30 kwietnia 1763 r. aresztowano pod zarzutem publicznej krytyki władzy na łamach The North Briton nr 45 deputowanego Johna Wilkesa. Sprawa traciła przed Sąd Spraw Pospolitych i Pratt nakazał wypuszczenie Wilkesa, jako że immunitet deputowanego chronił go przed aresztowaniem w takiej sprawie. Pratt podważył też legalność nakazu aresztowania, wystawionego bez podania nazwisk i obejmującego wszystkich biorących udział w publikacji gazety. Wywołało to falę pozwów przeciwko urzędników i zasądzenie na rzecz aresztowanych wysokich odszkodowań. Postawa Pratta w sprawie Wilkesa zdobyła mu popularność w kręgach londyńskich radykałów.

W 1765 r. Pratt wydał orzeczenie w sprawie Entinck v. Carrington. John Entinck był pisarzem, którego dom został bezprawnie przeszukany. Pratt uznał przeszukanie za nielegalne i postawił wymóg, aby takie działania podejmowane były z upoważnienia ustawowego lub na podstawie common law.

17 lipca 1765 r. Pratt otrzymał tytuł 1. barona Camden i zasiadł w Izbie Lordów. Premier Rockingham doprowadził do tej nominacji mając nadzieję i Pratt i inni stronnicy Pitta poprą rząd w sprawie Stamp Act. Camden jednak poparł stanowisko kolonii amerykańskich, które domagały się, aby w organach nakładających na nich nowe podatki zasiadali ich przedstawiciele.

Lord kanclerz

W maju 1766 r. Pitt (teraz już lord Chatham) stanął na czele brytyjskiego rządu. 30 lipca Camden otrzymał stanowisko lorda kanclerza. W tym czasie Camden stał na czele Sądu Kanclerskiego i tylko jeden wydany w tym czasie wyrok został uchylony w drugiej instancji. W 1768 r. ponownie orzekał w Izbie Lordów w sprawie Johna Wilkesa, tym razem odrzucając jego apelację.

Klęska nieurodzaju w 1766 r. spowodowała w Wielkiej Brytanii wzrost cen zboża i klęskę głodu. Jako jedyne wyjście z tej sytuacji uznano zakaz eksportu zboża. Obowiązujący zakaz wygasł jednak 26 sierpnia. Nie można było go przedłużyć, gdyż posiadający prawo do tego parlament miał przerwę między sesjami. Pitt i Camden wezwali wówczas Tajną Radę, aby wprowadziła ten zakaz drogą królewskiego dekretu. Wywołało to natychmiastową reakcję parlamentu, który oskarżył Pitta i Camdena o tyranię. Camden próbował przekonać parlament o konieczności podjęcia tego niezgodnego z prawem kroku, ale rząd został ostatecznie zmuszony do odwołania zakazu. Sprawę tę nazwano okresem „40-dniowej tyranii”.

W 1767 r. Camden poparł ustawy Townshenda, wprowadzające cła od wielu towarów importowanych do amerykańskich kolonii. Później jednak nawoływał do bardziej ugodowej polityki wobec kolonii i przyznania im większej autonomii podatkowej. Był również jednym z nielicznych członków gabinetu, którzy zagłosowali za zniesieniem cła na herbatę. W 1768 r. ponownie został związany ze sprawę Wilkesa, który został wówczas wybrany do Izby Gmin ku niezadowoleniu nowego premiera, księcia Grafton. Rząd podjął wówczas kroki zmierzające do usunięcia Wilkesa z parlamentu, czemu Camden się sprzeciwiał. W styczniu 1770 r. poparł zgłoszony przez lorda Chathama sprzeciw wobec polityki rządu w sprawie Wilkesa. 17 stycznia na żądanie króla Jerzego III został zdymisjonowany.

Dalsze lata

W okresie rządów lorda Northa w latach 1770–1782, Camden pozostał politykiem opozycji. Nie brał jednak aktywnego udziału w pracach parlamentu z powodu swoich chłodnych relacji z liderem opozycji w izbie wyższej, lordem Shelburne’em. Sprzeciwiał się rozszerzeniu Royal Marriages Act z 1772 r. na wszystkich potomków Jerzego II, uznając to rozwiązanie za niepraktyczne. W sprawach dotyczących zniesławienia opowiadał się za przyznaniem ławie przysięgłych prawa do orzekania co jest zniesławieniem, a co nie. Po wybuchu wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych Camden krytykował podatki, które stały się przyczyną wojny. Sprzeciwiał się również siłowemu rozwiązaniu konfliktu z kolonistami.

Camden powrócił do gabinetu w 1782 r. obejmując stanowisko Lorda Przewodniczącego Rady w drugim rządzie Rockinghama. Pozostał na tym stanowisku także kiedy premierem został Shelburne. Zrezygnował w 1783 r., kiedy Izba Gmin odrzuciła proponowane warunki pokoju ze Stanami Zjednoczonymi. Kiedy w grudniu 1783 r. premierem został William Pitt Młodszy, Camden po kilku miesiącach ponownie został Lordem Przewodniczącym Rady. W 1786 r. otrzymał tytuł 1. hrabiego Camden i wicehrabiego Bayham.

Popierał projekt reformy parlamentarnej Pitta z 1785 r. oraz reformy w Irlandii. Z biegiem czasu coraz rzadziej uczestniczył w posiedzeniach gabinetu z powodu złego stanu zdrowia. Zmarł podczas pełnienia urzędu w 1794 r. Tytuły parowski odziedziczył jego najstarszy syn.

Linki zewnętrzne

• 1911encyclopedia.org. 1911encyclopedia.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-20)].
• Oxford Dictionary of National Biography
• thepeerage.com