Długołęka-Świerkla
49°37′25″N 20°32′56″E/49,623611 20,548889| wieś | |
 Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Długołęce-Świerkli | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
380–550 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
988[2] |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
33-386[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KNS |
| SIMC |
0460115 |
Położenie na mapie gminy Podegrodzie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego  | |
| 49°37′25″N 20°32′56″E/49,623611 20,548889[1]
| |
Długołęka-Świerkla (niem. Langendorf-Tannendorf[4]) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Podegrodzie. Wieś utworzona z dawnych wsi Długołęka i Świerkla.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś położona jest w południowo-wschodniej części Beskidu Wyspowego, na wysokości 380–550 m n.p.m., Zajmuje 6,49 km² (10% powierzchni gminy[5]). Przez Długołękę przepływa potok Gostwiczanka, przyjmujący w górnym biegu, na wysokości wsi, nazwę Gajduszowiec. Wokół wioski znajdują się zalesione wzgórza: Piekło (652 m n.p.m.), Zagórów (580 m n.p.m.) i Chełmek (483 m n.p.m.). Graniczy z: Mokrą Wsią, Gostwicą, Brzezną, Stroniem, Przyszową, oraz Wysokim.
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0460121 | Brzeziny | część wsi |
| 0460138 | Burdak Długołęcki | część wsi |
| 0460180 | Poddąbrowie | część wsi |
| 0460173 | Pod Piekłem | przysiółek |
| 0460196 | Rąbacz | część wsi |
| -|04 | Sołtystwo | część wsi |
| 0460210 | Zalas | część wsi |
Toponimika nazwy[edytuj | edytuj kod]
Pierwotna nazwa Długołęki to Długa Łąka, najstarszy jej zapis pochodzi z dokumentu z 1335. Pojawia się w nim także łacińskie tłumaczenie: de Longo prato. Kolejna wzmianka Dluga Lanka pochodzi z 1357. W rejestrze poborowym z 1581 znaleźć można także nazwę Długa Łąka. Nazwa pochodzi od obszaru na którym znajdowały się rozległe łąki.
Najstarszy zapis nazwy Świerkla pochodzi z 1357: inter Swierklam. Jan Długosz w „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” podaje nazwę Swyrkla. Inne zapisy nazwy wsi można znaleźć w rejestrach poborowych z 1538: Swirklia i z 1629: Swierkla. Nazwa pochodzi od wyrazu świerk.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wzmianki o istnieniu wsi oraz parafii długołęckiej pochodzą z lat 1325–1327. W 1356 ksieni zakonu klarysek w Starym Sączu, Konstancja, nadała sołectwo Janowi i Wiecisławowi. Długołękę zamieszkiwali rycerze, natomiast Świerkla była osadą klasztorną. W następnych stuleciach obydwie wsie należały do parafii w Podegrodziu[8], a następnie do parafii w Przyszowej.
Wsie duchowne Długa Łąka i Świrkla, własność klasztoru klarysek w Starym Sączu, położone były w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sądeckim województwa krakowskiego[9]. Na przełomie XVI i XVII wieku Długołęka została opuszczona, a w jej rejonie poszukiwano złota. W 1527 istniała we wsi parafia, w okresie późniejszym zlikwidowana.
W czasie akcji kolonizacyjnej przeprowadzonej przez cesarza Józefa II w Długołęce i Świerkli (wtedy były osobnymi wsiami) mieszkali osadnicy niemieccy.
Po II wojnie światowej, w 1972 powstała jednostka OSP, w latach 1982–1988 wybudowano nowy kościół, a Długołęka-Świerkla została ponownie parafią. W 2010 roku został utworzony zbór Świadków Jehowy (w 2012 roku został zreorganizowany do sąsiednich zborów Limanowa i Nowy Sącz-Południe[10])[brak potwierdzenia w źródle].
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do miejscowej parafii Nawiedzenia NMP. Kilkakrotnie Świerkla była odłączana i przyłączana do Długołęki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Kaplica Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny – wzniesiona w 1894, zbudowana z cegły i kamienia, otynkowana, kryta blachą. Prostokątna, z półkolistym zamknięciem. Wewnątrz obrazy: Matki Boskiej Bolesnej, Chrystusa Ukrzyżowanego, Matki Boskiej Pocieszenia, oraz obraz przedstawiający twarz Chrystusa na chuście św. Weroniki.
Komunikacja[edytuj | edytuj kod]
Przez wieś przebiega droga powiatowa nr 1546K łącząca Przyszową ze Stadłami oraz liczne drogi gminne łączące miejscowość z ościennymi wsiami. Regularne połączenia autobusowe z Długołęki-Świekli do Nowego Sącza i z powrotem obsługuje prywatny przewoźnik.
Edukacja[edytuj | edytuj kod]
- Szkoła Podstawowa im. Św. Jadwigi Królowej Polski[11]
Orkiestra dęta[edytuj | edytuj kod]
Od stycznia 2005 we wsi działa orkiestra dęta, założona przez ks. Krzysztofa Bajorka. W ramach jej działalności prowadzone są próby dla muzyków oraz bezpłatne nauki dla dzieci. Orkiestra uświetnia wiele okolicznościowych imprez, uroczystości kościelnych, strażackich i szkolnych[12].
OSP Długołęka-Świerkla[edytuj | edytuj kod]
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej w Długołęce-Świerkli powstała w 1979.
Wyposażenie[edytuj | edytuj kod]
Jednostka posiada na wyposażeniu: samochód Iveco, motopompę M8/8, radiotelefon oraz podstawowy sprzęt ratowniczy i gaśniczy.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 24228
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 225 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Nazwy w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. [dostęp 2011-08-19]. (pol.).
- ↑ Powierzchnia Długołęki-Świerkli. [dostęp 2011-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-22)]. (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Informacje na stronie UG Podegrodzie. [dostęp 2018-02-01].
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 103.
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-01-06].
- ↑ Historia szkoły - Szkoła Podstawowa im. Św. Jadwigi Królowej Polski w Długołęce-Świerklo [online], spdlugoleka.podegrodzie.pl [dostęp 2024-05-20].
- ↑ Informacje na stronie GOK-u. [dostęp 2011-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-30)]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zenon Piotr Szewczyk: O pochodzeniu nazw miejscowych Gminy Podegrodzie i okolic. Nowy Sącz: UG Podegrodzie, Biblioteka Gminna w Podegrodziu, 2009. ISBN 978-83-60822-59-3.
- Kościoły i kapliczki w Gminie Podegrodzie. Podegrodzie: UG Podegrodzie, GOK Podegrodzie, 2004.
- Długołęka-Świerkla. W: Jan Pastuszczak: Gmina Podegrodzie. Jacek Kula, Jerzy Nieć, Krzysztof Bodziony (ilustracje); Stanisław Mendelowski (redakcja). Krosno: P.U.W. „Roksana” sp. z o.o., 2006, s. 28–30. ISBN 83-7343-126-8.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Siedziba gminy: Podegrodzie
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Integralne części wsi |
|
| Inne (historyczne) |
