Diabeł (film 1972)
| ||
| Gatunek | horror dramat historyczny | |
| Data premiery | marzec 1988 (Polska) | |
| Kraj produkcji | Polska | |
| Język | polski | |
| Czas trwania | 119 min | |
| Reżyseria | Andrzej Żuławski | |
| Scenariusz | Andrzej Żuławski | |
| Główne role | Leszek Teleszyński Wojciech Pszoniak Małgorzata Braunek | |
| Muzyka | Andrzej Korzyński | |
| Zdjęcia | Maciej Kijowski | |
| Scenografia | Jan Grandys | |
| Montaż | Krzysztof Osiecki | |
| Wytwórnia | Zespół Filmowy „X” | |
Diabeł – polski horror w reżyserii Andrzeja Żuławskiego, wyprodukowany w 1972 roku. Zatrzymany został na kilkanaście lat przez PRL-owską cenzurę, jego premiera odbyła się dopiero w 1988 roku.
Opis fabuły[edytuj | edytuj kod]
Akcja rozgrywa się w styczniu 1793 roku podczas wkroczenia wojsk pruskich do Wielkopolski. Nieznajomy (Pszoniak) wyprowadza z więziennego klasztoru młodego szlachcica Jakuba (Teleszyński) wraz z zakonnicą. Niedoszły królobójca, wyraźnie oszołomiony torturami Jakub, wraca w towarzystwie zakonnicy w rodzinne strony, ale spotkanie z rodzicami, rodzeństwem, przyjacielem oraz narzeczoną tylko potęguje w nim opętanie. Nieznajomy wręcza Jakubowi brzytwę i każe „oczyszczać”. Jakub postanawia rozliczyć się z najbliższymi, którzy pogrążyli się w zdradzie i moralnej rozpuście, zatraca przy tym poczucie realności[1].
Obsada[edytuj | edytuj kod]
- Wojciech Pszoniak – nieznajomy
- Leszek Teleszyński – Jakub
- Małgorzata Braunek – dawna narzeczona Jakuba (teraz brzemienna z Hrabią)
- Monika Niemczyk – zakonnica; debiut aktorski
- Anna Parzonka – siostra Jakuba
- Michał Grudziński – Ezechiel, przyrodni brat Jakuba
- Maciej Englert – Hrabia
- Wiktor Sadecki – Herz
- Iga Mayr – matka Jakuba
Realizacja[edytuj | edytuj kod]
Scenariusz Diabła, opublikowany w 1969 w miesięczniku „Kino”, zapowiadał klasyczny horror. Prasa zamieszczała reportaże z planu Diabła, a reżyser udzielał wywiadów dotyczących powstającego filmu. Jednak Diabła zatrzymała peerelowska cenzura z powodu okrucieństwa i zbyt śmiałych scen erotycznych, jakich dopatrzyli się w filmie ówcześni dygnitarze kinematografii. Zdaniem Żuławskiego powodem zatrzymania filmu miała być zawarta w nim alegoria marca 1968; tytułowym diabłem miał być Mieczysław Moczar[2]. Po tym wydarzeniu Żuławski był zmuszony opuścić kraj i wyemigrował do Francji.
Film został odłożony przez komunistyczną cenzurę na półkę, a jego emisję w kinach wstrzymano. W 1975 roku w zaleceniach dla cenzorów Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk zakazał również publikowania jakichkolwiek informacji na temat tego filmu. Tomasz Strzyżewski w swojej książce o cenzurze w PRL cytuje oficjalny tajny dokument urzędu kontroli podając zakres ingerencji cenzorskich wraz z listą zakazanych filmów: "Nie należy zwalniać żadnych materiałów (informacji, omówień, recenzji, reportaży, postulatów wprowadzenia na nasze ekrany itp.)"[3]. Mimo odblokowania po Sierpniu '80 wielu niecenzuralnych dotąd filmów, premiera Diabła odbyła się dopiero w roku 1988.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Światowa encyklopedia filmu religijnego. Marek Lis i Adam Garbicz (red.). Kraków: Biały Kruk, 2007, s. 104-105. ISBN 978-83-60292-30-3.
- ↑ Jagielski 2015 ↓, s. 1194.
- ↑ Strzyżewski 2015 ↓, s. 91.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sebastian Jagielski, Polska: nie tylko Kino Moralnego Niepokoju, [w:] Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska (red.), Kino epoki nowofalowej, Kraków: Universitas, 2015, s. 1165–1222.
- Tomasz Strzyżewski, Wielka księga cenzury PRL w dokumentach, Warszawa: Prohibita, 2015, ISBN 978-83-61344-70-4.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Diabeł w bazie IMDb (ang.)
- Diabeł w bazie filmweb.pl
- Diabeł w bazie filmpolski.pl
- Zdjęcia z filmu Diabeł w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
| ||||||||||||||||
