Przejdź do zawartości

Małgorzata Braunek

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Małgorzata Braunek
Ilustracja
Małgorzata Braunek (2012)
Data i miejsce urodzenia

30 stycznia 1947
Szamotuły

Data i miejsce śmierci

23 czerwca 2014
Warszawa

Zawód

aktorka

Współmałżonek

Andrzej Krajewski

Lata aktywności

1967–2014

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Strona internetowa

Małgorzata Krystyna[1] Braunek (ur. 30 stycznia 1947 w Szamotułach, zm. 23 czerwca 2014 w Warszawie) – polska aktorka filmowa i teatralna, w latach 1971–1974 aktorka Teatru Narodowego w Warszawie, laureatka Polskiej Nagrody Filmowej (Orła) za najlepszą drugoplanową rolę kobiecą w filmie Tulipany (2004); nauczycielka zen.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w Szamotułach, jako córka oficera kawalerii i rotmistrza Wojska Polskiego II RP Władysława Alojzego Braunka (1902[2]−1963) i jego żony Anny Ruty z domu Beni (1911−2000)[3]. Została wychowana w tradycji luterańskiej, z którą związana była jej matka, podczas gdy ojciec był katolikiem. Od dziewiątego do piętnastego roku życia trenowała pływanie[4].

W 1966 ukończyła naukę w XVIII Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Zamoyskiego w Warszawie, po czym do 1969 studiowała na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie, której jednak nie ukończyła z powodu rozpoczęcia kariery filmowej[5].

W 1970 została wyróżniona jako Gwiazda Sezonu Filmowego. Zagrała w przeszło 20 filmach. Pierwszą ważną rolę zagrała w Polowaniu na muchy Andrzeja Wajdy. Największą popularność przyniosły jej główne role Oleńki Billewiczówny w Potopie Jerzego Hoffmana[6] oraz Izabeli Łęckiej serialu telewizyjnym Lalka Ryszarda Bera. Pod koniec lat 70. przerwała karierę, by zająć się życiem rodzinnym i podróżami. W trakcie podróży po Azji zafascynowała się filozofią zen i buddyzmem.

Do aktorstwa wróciła w połowie lat 90., grając w trzech spektaklach Teatru Telewizji i w filmie Łukasza Wylężałka Darmozjad polski. Następnie zagrała, napisaną specjalnie dla niej przez Jacka Borcucha, rolę w filmie Tulipany (2004), za którą otrzymała Orła za najlepszą drugoplanową rolę kobiecą oraz główną nagrodę za rolę drugoplanową na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Pod koniec życia występowała w serialu Dom nad rozlewiskiem i jego kilku kontynuacjach[7].

Poza filmem grała na scenie Teatru Narodowego w Warszawie w latach 1971–1974. W 2010 zagrała Elżbietę Vogler w spektaklu Krystiana Lupy pt. Persona. Ciało Simone w Teatrze Dramatycznym w Warszawie[7].

25 marca 2014 została odznaczona złotym medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis[8]. Postanowieniem prezydenta Polski Bronisława Komorowskiego z 22 kwietnia 2014 została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne osiągnięcia w pracy artystycznej i społecznej oraz za zasługi na rzecz przemian demokratycznych w Polsce[9].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]
Grób Braunek na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (2017)

Była trzykrotnie zamężna: z aktorem Januszem Guttnerem, z reżyserem Andrzejem Żuławskim (rozwód w 1976), a do śmierci z pisarzem i buddystą Andrzejem Krajewskim. Była matką reżysera Xawerego Żuławskiego oraz aktorki Oriny Krajewskiej (ur. 1987)[10].

Była buddystką, zwierzchnikiem Związku Buddyjskiego Kanzeon, 25 stycznia 2011 otrzymała tytuł rōshiego[11] od rōshiego Dennisa Genpo Merzela. Wspierała ruch na rzecz praw człowieka w Chińskiej Republice Ludowej. Była także wegetarianką, wspierała akcje na rzecz praw zwierząt[12]. Razem z Mają Ostaszewską i Ksawerym Jasieńskim w 2007 nagrała adaptację audio buddyjskich bajek zebranych przez Rafe Martina w zbiorze Głodna tygrysica (wyd. Wydawnictwo Elay, 2006)[13].

Zmarła w Warszawie 23 czerwca 2014[14][15][16]. Przyczyną śmierci był rak jajnika[17]. W dniach 23−30 czerwca odbywały się buddyjskie uroczystości pogrzebowe[18]. Została pochowana 5 lipca 2014 w grobie swojej matki na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja 44a, grób 56)[19]. Pogrzeb miał charakter świecki, lecz 6 lipca 2014 zostało odprawione nabożeństwo żałobne w luterańskim kościele Świętej Trójcy.

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Dubbing

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Internetowy System Aktów Prawnych [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2022-01-29].
  2. Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932, s. 166.
  3. Janusz R. Kowalczyk, Małgorzata Braunek [online], culture.pl, 10 czerwca 2014 [dostęp 2014-07-06].
  4. Raczek 2003 ↓, s. 34.
  5. Raczek 2003 ↓, s. 36.
  6. Raczek 2003 ↓, s. 38.
  7. a b Paweł Piotrowicz: Najpiękniejszy polski uśmiech. Mija sześć lat od śmierci Małgorzaty Braunek. Onet.pl. [dostęp 2020-08-31]. (pol.).
  8. Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis [online] [dostęp 2022-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2024-06-30] (pol.).
  9. Order Odrodzenia Polski dla Małgorzaty Braunek. prezydent.pl, 2014-04-22. [dostęp 2014-04-22]. (pol.).
  10. Tygodnik Życie na Gorąco nr 28, 10 lipca 2014, s. 35.
  11. Małgorzata Jiho Braunek Roshi. kanzeon.hekko24.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-04)]. www.kanzeon.pl [odczyt 3.01.2018].
  12. Małgorzata Braunek: trzeba poświęcić trochę czasu, by poznać dobrze samego siebie. twojewiadomosci.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-14)]..
  13. Pomarańczowa Księgarnia. pomaranczowa108.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-11)]..
  14. Nie żyje Małgorzata Braunek. 2014-06-23. [dostęp 2014-06-24].
  15. Małgorzata Braunek w bazie filmpolski.pl
  16. Jacek Szczerba: Małgorzata Braunek – wielka aktorka bez maski. „Śmierć jest końcem, ale też początkiem”. wyborcza.pl, 2014-06-23. [dostęp 2014-06-24]. (pol.).
  17. Eksperci: rak jajnika wciąż tematem tabu nawet wśród kobiet [online], rynekzdrowia.pl, 27 września 2016 [dostęp 2019-01-29].
  18. W niedzielę pożegnanie Małgorzaty Braunek [online], tvn24.pl, 1 lipca 2014 [dostęp 2014-07-06].
  19. śp. MAŁGORZATA KRYSTYNA BRAUNEK

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]