Edmund Bojanowski
| ||
| wyznawca | ||
 Edmund Bojanowski, rysunek z czasopisma „Sobótka” 1871, wykonany na podstawie oryginalnej fotografii. | ||
| Data i miejsce urodzenia | 14 listopada 1814 Grabonóg | |
| Data i miejsce śmierci | 7 sierpnia 1871 Górka Duchowna | |
| Czczony przez | Kościół katolicki | |
| Beatyfikacja | 13 czerwca 1999 Warszawa przez św. Jana Pawła II | |
| Wspomnienie | 7 sierpnia | |
| Atrybuty | surdut, dzieci | |
| Szczególne miejsca kultu | Luboń-Żabikowo (sanktuarium) | |
| ||
Edmund Wojciech Stanisław Bojanowski (ur. 14 listopada 1814 w Grabonogu, zm. 7 sierpnia 1871 w Górce Duchownej) – polski działacz społeczny, twórca ochronek wiejskich, tłumacz, założyciel Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Marii Panny, błogosławiony Kościoła katolickiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Edmund Bojanowski urodził się na polskiej wsi w Grabonogu jako syn Walentego i Teresy z Umińskich. Otrzymał wychowanie katolickie. W domu rodzinnym pielęgnowano polskie tradycje patriotyczne. Jak często w swoich listach i pamiętniku podkreślał błogosławiony, będąc dzieckiem, doświadczył łaski uzdrowienia z ciężkiej choroby, dzięki modlitwie matki w sanktuarium w Gostyniu. Rodzice chcieli zapewnić Edmundowi gruntowne wykształcenie. Początkowo pobierał prywatne lekcje w domu. W 1832 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Wrocławskim. W pierwszych latach nauki był wolnym słuchaczem, uzupełniając równocześnie średnie wykształcenie. Formalnie studentem został w 1835. W latach 1836-1838 kontynuował studia w Berlinie, korzystając także z wykładów z historii sztuki, muzyki, psychologii, poezji i logiki. Największą jego pasją stała się wówczas literatura: pisał między innymi artykuły o polskich zabytkach, przetłumaczył na język polski wiersze liryczne, pieśni serbskie i czeskie, a także „Manfreda” George'a Byrona. Poważna choroba uniemożliwiła mu ukończenie studiów filozoficznych, które podjął na uniwersytetach we Wrocławiu i w Berlinie. Problemy zdrowotne uniemożliwiły mu realizację marzeń o kapłaństwie, chociaż podejmował próby studiów seminaryjnych[1].
Bojanowski był założycielem Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Marii Panny. Jako osoba świecka otworzył 3 maja 1850 ochronkę w Podrzeczu, która dała początek Bractwu Ochroniarek, z którego z kolei rozwinęło się przyszłe Zgromadzenie Służebniczek. W Grabonogu założył „Dom miłosierdzia” dla sierot, ponadto apteki dla biednych, wypożyczalnie książek oraz czytelnie[1].
Gromadził zgłaszające się do niego dziewczęta i przygotowywał je do pracy w swoim dziele. W formacji przyszłych sióstr dbał o wychowanie religijne, uczył praktyk pobożnościowych, takich jak modlitwa, rachunek sumienia, czytanie duchowne, medytacja. W napisaniu reguły zgromadzenia współpracował z J. Koźmianem, ks. H. Kajsiewiczem i ks. P. Semenenką. W 1855 arcybiskup poznański Leon Przyłuski udzielił Bojanowskiemu tymczasowego pozwolenia na jej zachowywanie przez siostry. W 1858 abp Przyłuski przyjął zgromadzenie pod opiekę Kościoła, a jego następca, abp Mieczysław Ledóchowski 27 grudnia 1866 zatwierdził definitywnie statuty i konstytucje służebniczek. W 1869 Edmund Bojanowski wstąpił w Gnieźnie do Seminarium duchownego, lecz ze względu na powikłania związane z gruźlicą musiał je opuścić[1].
Przed śmiercią Bojanowskiego, która nastąpiła 7 sierpnia 1871 w Górce Duchownej, zgromadzenie miało w Wielkim Księstwie Poznańskim 22 domy i liczyło 98 sióstr. Za życia Bojanowskiego służebniczki zaczęły pracować także w innych częściach Polski rozbiorowej: w Galicji, w Królestwie Polskim oraz na terenie niemieckiej prowincji Śląsku[1].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
Bojanowski publikował na łamach wrocławskiej "Marzanny" (m.in. 1934), w almanachu "Pokłosie" którego był założycielem i redaktorem[2], w roczniku "Rok wiejski" wychodzącym w Ostrowie. Do znaczniejszych publikacji należą[3]:
- 1835 Manfred: poema dramatyczne [4]George'a Byrona (tłumaczenie)
- 1862 Piosnki wiejskie dla ochronek z przygrywką T. Lenartowicza
- 1863 Przysłowia dla ochronek
- 2009 Dzienniki (wydane pośmiertnie w czterech tomach)
Kult[edytuj | edytuj kod]
Od 11 sierpnia 1871 do 11 sierpnia 1930 r. ciało zmarłego spoczywało w kościele św. Barbary w Jaszkowie (gdzie znajdował się nowicjat Sióstr Służebniczek), o czym informuje tablica pamiątkowa[5]. Następnie jego szczątki zostały przeniesione do sarkofagu w przyklasztornej Kaplicy Najświętszego Serca Pana Jezusa w Luboniu-Żabikowie.[6].
Papież św. Jan Paweł II 13 czerwca 1999 w Warszawie dokonał beatyfikacji Bojanowskiego[7], a 8 września kaplica w Luboniu, w której znajduje się jego sarkofag, została ustanowiona Sanktuarium Bł. Edmunda Bojanowskiego, by szerzyć kult Bożej Opatrzności, tak obecnego w jego życiu[6].
Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 7 sierpnia.
Jego relikwie znajdują się w parafii pw. św Małgorzaty w Gostyniu, oraz w Parafii pw. Niepokalanego Serca Maryi w Piaskach.
Patronat[edytuj | edytuj kod]
Bł. Edmund Bojanowski jest patronem:
- w Dębnie – Niepublicznego Gimnazjum[8]
- w Gostyniu – parafii na Pożegowie
- w Szelejewie Drugim – Zespołu Szkół im. bł. Edmunda Bojanowskiego
- w Warszawie – parafii na Ursynowie, Wyższej Szkoły Przymierza Rodzin, Szkoły Podstawowej Nr 317
- w Białymstoku[9] – Szkoły Podstawowej Nr 30 przy Pogotowiu Opiekuńczym, Zespołu Szkół Nr 17, Publicznego Gimnazjum Nr 23 przy Pogotowiu Opiekuńczym
- w Katowicach – ulicy w dzielnicy Ligota-Panewniki, kaplicy w Okręgowym Szpitalu Kolejowym
- w Dębicy – ulicy, kaplicy przy Domu Macierzystym Sióstr Służebniczek Dębickich[10]
- w Bojanowie – Szkoły Podstawowej
- w Henrykowie – Katolickiego Liceum Ogólnokształcącego
- w Piotrkowie Trybunalskim – przedszkola niepublicznego
- w Lubsku – szkoły podstawowej, gimnazjum
- w Pleszewie – przedszkola niepublicznego[11]
- w Luboniu – Szkoła Podstawowa nr 1
- w Radomicku – Przedszkola Publicznego[12]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
- Polscy święci i błogosławieni
- Modlitwa za wstawiennictwem świętych
- beatyfikowani i kanonizowani przez Jana Pawła II
- parafie pod wezwaniem bł. Edmunda Bojanowskiego
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Marian Fąka: Ziarno wrzucone w ziemię. Wrocław: Siostry Służebniczki NMP, 1988, s. 18-130.
- ↑ Katarzyna Gmerek, „Pokłosie. Zbieranka literacka na korzyść sierot”, „Biblioteka”, 14 (23), 2010, ISSN 0551-6579.
- ↑ Edmund Bojanowski (bł. ; 1814-1871). Katalog Biblioteki Narodowej. [dostęp 2021-01-19].
- ↑ Manfred : poema dramatyczne, Byron ; przekł. Edmunda Stanisława Bojanowskiego., polona.pl [dostęp 2020-05-31].
- ↑ napis na tablicy in situ
- ↑ a b Zgromadzenie Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny - Luboń - HISTORIA, siostry-maryi.pl [dostęp 2020-12-27] (pol.).
- ↑ Jan Paweł II: Homilia Jana Pawła II (13 czerwca 1999). www.vatican.va, 1999. [dostęp 2013-10-16].
- ↑ Nadanie imienia Niepublicznemu Gimnazjum w Dębnie. ngdebno.pl. [dostęp 2014-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-04)].
- ↑ Na podstawie Uchwały nr VI/27/11 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 17 stycznia 2011 r. − BIP-Białystok
- ↑ Krótka historia kapliczki przy Domu Macierzystym Sióstr Służebniczek w Dębicy, ul. Krakowskiej 15. [dostęp 2020-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-29)].
- ↑ Niepubliczne Przedszkole Ochronka im. bł. Edmunda Bojanowskiego. przedszkolowo.pl. [dostęp 2015-03-03].
- ↑ Radomicko – Przedszkole im. Edmunda Bojanowskiego. Polskaniezwykla.pl. [dostęp 2018-03-27].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bł. Edmund Bojanowski – materiały na brewiarz.pl
- Błażej Tobolski: Na Edmundowym szlaku na opoka.org.pl
- Ks. Józef Pachucki T.J.: Bojanowski Edmund. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 236. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0