Przejdź do zawartości

Edward Peszkowski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Edward Peszkowski
podpułkownik artylerii podpułkownik artylerii
Data i miejsce urodzenia

30 września 1891
Rzeszów

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków

Przebieg służby
Lata służby

1920–1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

1 Pułk Artylerii Motorowej

Stanowiska

I zastępca dowódcy pułku

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
wojna polsko-ukraińska
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Medal Waleczności (Austro-Węgry) Krzyż Wojskowy Karola

Edward Zygmunt Peszkowski herbu Jastrzębiec (ur. 30 września 1891 w Rzeszowie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik artylerii Wojska Polskiego.

Symboliczne upamiętnienie Edwarda i Romana Peszkowskich na grobowcu rodzinnym w Rzeszowie[1]
Tabliczka upamiętniająca braci Peszkowskich na ścianie kościoła św. Karola Boromeusza w Warszawie
Kamień przy Dębie Pamięci honorującym Edwarda Peszkowskiego w Sanoku

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Rzeszowie[2][3] jako syn radcy apelacyjnego i adwokata Władysława (10.06.1849-16.07.1932)[4] i Marii z Mireckich (31.10.1859-31.01.1944)[5][6]. Był starszym bratem zamordowanego w Katyniu Romana (1898–1940) oraz krewnym Zygmunta i Zdzisława Peszkowskich[7]. W 1913 wstąpił do rzeszowskiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[8].

Był oficerem rezerwy artylerii polowej cesarskiej i królewskiej Armii. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Armat Polowych Nr 2, który w 1918 został przemianowany Pułk Artylerii Polowej Nr 2[9][10]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia[11][12], a na stopień porucznika ze starszeństwem z 1 maja 1918[13]. W 1918 był przydzielony do Pułku Artylerii Polowej Obrony Krajowej Nr 45[14].

5 czerwca 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii austro-węgierskiej, z zatwierdzeniem posiadanego stopnia porucznika ze starszeństwem z 1 maja 1918, zaliczony do I Rezerwy armii z jednoczesnym powołaniem do służby czynnej na czas wojny, i przydzielony do 1 pułku artylerii polowej[15][16][17]. 6 września 1919 został przeniesiony do Departamentu I Ministerstwa Spraw Wojskowych[18].

Został awansowany do stopnia kapitana artylerii[19][20]. 1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w Oddziale I Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. Z racji pełnionej funkcji posiadał tytuł adiutanta sztabowego. Jego oddziałem macierzystym był 21 pułk artylerii polowej w Krakowie[21] (1923[22]). W 1924 roku służył w 22 pułku artylerii polowej w Rzeszowie[23]. 18 lutego 1928 roku został awansowany na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 9. lokatą w korpusie oficerów artylerii[24][25][26]. W 1928 pełnił funkcję kwatermistrza w 5 dywizjonie artylerii konnej w Krakowie[27]. 31 marca 1930 roku został przeniesiony do 1 pułku artylerii górskiej w Stryju na stanowisko dowódcy dywizjonu[28][29]. Następnie został przesunięty na stanowisko zastępcy dowódcy 1 pułku artylerii motorowej w Stryju[30]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 8. lokatą w korpusie oficerów artylerii[31][32]. W 1938 zajmowane przez niego stanowisko otrzymało nazwę „I zastępca dowódcy pułku”[33].

Po wybuchu II wojny światowej podczas kampanii wrześniowej był w sztabie 24 Dywizji Piechoty[6]. Po agresji ZSRR na Polskę został aresztowany przez Sowietów i przewieziony do obozu w Starobielsku[34]. Był przetrzymywany w obozie starobielskim z numerem 3954. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez NKWD w Charkowie i pochowany w bezimiennej mogile zbiorowej. Jego szczątki spoczywają w Piatichatkach na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

Krewny Edwarda Peszkowskiego ks. Zdzisław Peszkowski towarzyszył latem 1991 ekipie, prowadzącej prace ekshumacyjne na miejscu pochówku jego i ok. 3800 innych polskich oficerów i przedstawicieli inteligencji w Charkowie.[35] Ksiądz Peszkowski sam był niedoszłą ofiarą zbrodni katyńskiej jako więzień Kozielska, z którego jednak ocalał.

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Edward i Roman Peszkowscy zostali upamiętnieni symbolicznymi inskrypcjami na grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Pobitno w Rzeszowie[36][37].

Staraniem kuzyna po mieczu obu braci, kapelana „Rodzin Katyńskich” Zdzisława Peszkowskiego, na kościele św. Karola Boromeusza w Warszawie zawisła tablica ich upamiętniająca.

W dniu 5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia pułkownika[38]. Awans został ogłoszony w dniu 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

18 kwietnia 2009, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w tzw. Alei Katyńskiej na Cmentarzu Centralnym w Sanoku zostało zasadzonych 21 Dębów Pamięci[39][40][41], w tym upamiętniający Edwarda Peszkowskiego (zasadzenia dokonała wiceprezes Fundacji „Golgota Wschodu” w Warszawie, Teresa Walewska-Przyjałkowska)[42][43].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Na tabliczce dwa błędy: miejsce śmierci Edwarda powinno być „Charków”, nie „Katyń” oraz rok urodzenia Romana to 1898, a nie 1899, por. Biogramy Ofiar Zbrodni Katyńskiej. ksiegicmentarne.muzeumkatynskie.pl. [dostęp 2024-06-17]. (pol.).
  2. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 335. ISBN 83-7001-294-9.
  3. ↑ Inne źródło (strona Katyń Pamiętam) podało miejsce urodzenia Stryj.
  4. ↑ śp. WŁADYSŁAW PESZKOWSKI. www.grobonet.erzeszow.pl. [dostęp 2024-06-17]. (pol.).
  5. ↑ śp. MARIA PESZKOWSKA. www.grobonet.erzeszow.pl. [dostęp 2024-06-17]. (pol.).
  6. ↑ a b Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 407.
  7. ↑ Grzegorz Łęcicki: Ksiądz Zdzisław Peszkowski 1918–2007. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2012, s. 20–21. ISBN 978-837399-505-5.
  8. ↑ Sprawozdanie z czynności Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnast. „Sokół” w Rzeszowie za rok 1912. Rzeszów: 1913, s. 29.
  9. ↑ Ranglisten 1917 ↓, s. 902.
  10. ↑ a b c d Ranglisten 1918 ↓, s. 1128.
  11. ↑ Ranglisten 1917 ↓, s. 866.
  12. ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 1080.
  13. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 91 z 2 października 1919 roku, s. 2239, 2240.
  14. ↑ Ranglisten der K. K. Landwehr 1918 ↓, s. 490.
  15. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 66 z 14 czerwca 1919 roku, poz. 2084.
  16. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 70 z 26 czerwca 1919 roku, poz. 2254.
  17. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 91 z 2 października 1919 roku, s. 2239, 2240, sprostowano stopień i starszeństwo.
  18. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 94 z 10 listopada 1919 roku, poz. 3639.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 819.
  20. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 742.
  21. ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z 24 września 1921 roku, s. 306, 812.
  22. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 755.
  23. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 678.
  24. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 21 lutego 1928 roku, s. 48.
  25. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 457.
  26. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 182.
  27. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 422.
  28. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 109.
  29. ↑ Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 182, 712.
  30. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 712.
  31. ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 378.
  32. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 159.
  33. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 759.
  34. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 349. ISBN 83-7001-294-9.
  35. ↑ Andrzej Przewoźnik: Cmentarz w Charkowie. W: Jędrzej Tucholski (red.), Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa: Charków. Księga cmentarna polskiego cmentarza wojennego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2001, s. LXII. ISBN 83-916663-5-2. [dostęp 2024-06-15]. Cytat: Skład polskiej ekipy ekshumacyjnej ustalony został ostatecznie 11 lipca 1991 r. W Charkowie pracowały następujące osoby: prokurator mgr S. Śnieżko – szef. (...) Ekipie towarzyszyli ks. Zdzisław Peszkowski, jeniec Kozielska (...). (pol.).
  36. ↑ Edward Peszkowski. grobonet.erzeszow.pl. [dostęp 2023-05-06].
  37. ↑ Roman Peszkowski. grobonet.erzeszow.pl. [dostęp 2023-05-06].
  38. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  39. ↑ Krystyna Chowaniec, Patron sanockiego harcerstwa – ksiądz harcmistrz Zdzisław Peszkowski, Rocznik Sanocki Tom X – Rok 2011, Sanok 2011, s. 17.
  40. ↑ Krystyna Chowaniec. Uroczystości dnia Katyńskiego w Sanoku. „Góra Przemienienia”, s. 4–13, nr 17 (299) z 26 kwietnia 2009. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. 
  41. ↑ Marian Struś. Sanok nie zapomni. „Tygodnik Sanocki”, s. 1, 6, nr 17 (911) z 24 kwietnia 2009. 
  42. ↑ Uroczystości Dnia Katyńskiego w Sanoku. ko.rzeszow.pl. [dostęp 2013-12-27].
  43. ↑ Krystyna Chowaniec: Dęby Pamięci. Sanok: Komenda Hufca ZHP Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego, 2010, s. 43. ISBN 978-83-931109-3-3.
  44. ↑ Monitor Polski nr 260, poz. 634. 1928-11-10. [dostęp 2023-05-06].
  45. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 407.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1917. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1917. (niem.).
  • Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
  • Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918.
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Krystyna Chowaniec: Dęby Pamięci. Sanok: Komenda Hufca ZHP Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego, 2010, s. 15. ISBN 978-83-931109-3-3.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Edward_Peszkowski&oldid=74039288”