Przejdź do zawartości

Elektrownia gminna na Wildzie w Poznaniu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Elektrownia gminna na Wildzie
Symbol zabytku nr rej. A-438 (z 23 stycznia 1996)[1]
Ilustracja
Stara elektrownia wildecka – elewacja od ul. Dolna Wilda
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Miejscowość

Poznań

Adres

ul. Dolna Wilda 87
Łęgi Dębińskie

Styl architektoniczny

styl arkadowy

Ukończenie budowy

1895

Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, w centrum znajduje się punkt z opisem „Elektrownia gminna na Wildzie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Elektrownia gminna na Wildzie”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Elektrownia gminna na Wildzie”
Ziemia52°23′20,1″N 16°55′27,6″E/52,388917 16,924333

Elektrownia gminna na Wildzie w Poznaniu – budynek dawnej elektrowni gminy Wilda (przed przyłączeniem do Poznania) o architekturze utrzymanej w stylu arkadowym (niem. Rundbogenstil). Obiekt znajduje się w Poznaniu przy ul. Dolna Wilda 87, na skraju parku Jana Pawła II, na obszarze SIM Łęgi Dębińskie[2], na osiedlu samorządowym Wilda.

27 marca 1895 Rada Gminna uchwaliła program inwestycyjny dla Wildy. W tym samym roku ukończono budowę elektrowni, która była trzecią na terenie obecnego Poznania – po Jeżycach (1893) i Łazarzu (1894). Budowę przeprowadziło niemieckie przedsiębiorstwo „Helios”[3].

Dominantą całości założenia jest wyższa część centralna. Całość udekorowano elementami klinkierowymi, w tym w charakterystycznym kolorze zielonym. Dawniej obok stała stajnia i komin (dziś już nieistniejące). Wewnątrz ulokowano: kotłownię, akumulatorownię, stację pomp i centralną halę maszyn.

Od 1900 roku elektrownia była własnością miasta[3]. Zakład nie działał długo – w połowie 1905 uruchomiono bowiem główną elektrownię na Grobli i odtąd elektrownia wildecka miała charakter pomocniczy. W 1910 została ostatecznie zamknięta i służyła różnym celom, podnajmowana przez władze miejskie Poznania (Wildę w międzyczasie włączono w obszar miasta). Od 1905 do 1917 mieszkał w niej stróż, maszynista i palacz – Paul Boge, który doglądał mienia. W okresie międzywojennym działała w budynku artystyczna odlewnia wyrobów brązowych, należąca do Stanisława Słupczyńskiego. Wyszło stąd wiele rzeźb poznańskich artystów[4]. Mieściła się tam także serownia i mleczarnia Konstantego Lange, fabryka tabaczna Józefa Bilskiego oraz firma Inskropol. Od 1934 roku budynkiem zarządzał Wydział Opieki Społecznej, który urządził w nim schronisko dla bezdomnych[5]. W czasie II wojny światowej w budynku urządzono łaźnię, natomiast zaraz po zakończeniu wojny, decyzją Rady Narodowej – Zakład Dezynfekcji. Gdy warunki sanitarne w mieście uległy poprawie, budynek przekazano Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. 23 stycznia 1996 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków (nr rej. A-438). W 2002 Sanepid formalnie oddał budynek gminie Poznań. Po śmierci w 2004 roku dwóch ostatnich osób zamieszkujących legalnie w budynku popadł on w ruinę. Dopiero w 2006 roku znalazł się inwestor, który postanowił przejąć i wyremontować budynek. Pod koniec 2007 roku miejski konserwator zabytków dokonał odbioru prac remontowych[6].

Obecnie w elektrowni mieści się galeria, restauracja i concept store SPOT. (po modernizacji wnętrz w początkach XXI wieku)[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2018-10-07].
  2. https://web.archive.org/web/20170922004858/http://zdm.poznan.pl/content/pliki/mapa_jed_obsz.jpg Mapa jednostek obszarowych Systemu Informacji Miejskiej Poznania
  3. a b Dorota Leśniewska. Remont i adaptacja dawnej elektrowni wildeckiej jako przykład rewitalizacji XIX-wiecznej architektury przemysłowej. „Przegląd konserwatorski”. 5, s. 37, 2009. 
  4. Praca zbiorowa, Poznań – przewodnik po zabytkach i historii, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2003, ss.332-333, ISBN 83-87847-92-5
  5. SPOT. - historia. [dostęp 2014-05-28].
  6. Lechosław Olszewski: SPOT. na poznańskiej Wildzie. [dostęp 2012-01-21]. (pol.).
  7. http://www.spot.poznan.pl/pl/spot/historia – zdjęcia

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]