Pomnik Powstańców Wielkopolskich

Pomnik Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu
Fragment pomnika powstańców wielkopolskich w Poznaniu
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Miejsce	u zbiegu ul. Wierzbięcice i Królowej Jadwigi
Projektant	Alfred Wiśniewski
Całkowita wysokość	17 m
Data budowy	1964–1965
Data odsłonięcia	19 września 1965
Położenie na mapie Poznania Pomnik Powstańców Wielkopolskich
Położenie na mapie Polski Pomnik Powstańców Wielkopolskich
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Pomnik Powstańców Wielkopolskich
52°24′03,62″N 16°55′20,08″E

Pomnik Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu – pomnik upamiętniający powstanie wielkopolskie, które wybuchło 27 grudnia 1918 roku.

Położenie

Monument stoi u zbiegu ulic Wierzbięcice i Królowej Jadwigi, na skraju Parku Izabeli i Jarogniewa Drwęskich.

Forma i historia

Wykonany został według projektu Alfreda Wiśniewskiego z Gdańska, a odsłonięty 19 września 1965.

Pomnik to 17-metrowy monument pokryty szarym granitem. Obelisk ozdobiono na wysokości 6 metrów płaskorzeźbami przypominającymi historię Najdłuższej Wojny Nowoczesnej Europy: na froncie orzeł, a po bokach strajk dzieci wrzesińskich, wóz Drzymały, postać Marcina Kasprzaka wśród robotników i śmierć pierwszego powstańca Franciszka Ratajczaka. Obok obelisku stoi rzeźba przedstawiająca dwóch powstańców – oficera z szablą i szeregowca strzelca z karabinem. W 1988 przebudowano otoczenie pomnika (według projektu Jerzego Nowakowskiego) – powstał plac apelowy o powierzchni 1800 m².

Pierwsze pomysły upamiętnienia czynu Powstańców Wielkopolskich odpowiednim pomnikiem, pojawiły się już w 1921, ale nie doczekały się żadnej realizacji. Sprawa uzyskała bieg dopiero po II wojnie światowej, za sprawą pochodzącego z Górnego Śląska Jana Szydlaka – pierwszego sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Poznaniu. Szydlak, wzorując się na powstałym w latach 1949-1952 Pomniku Powstańców Śląskich na Górze Świętej Anny, postanowił w podobny sposób upamiętnić także Powstańców Wielkopolskich. W 1961 powstał Społeczny Komitet Budowy Pomnika kierowany przez Franciszka Nowaka, przewodniczącego komisji kontroli partyjnej Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Poznaniu. Na ogłoszony konkurs wpłynęły prace m.in. od takich rzeźbiarzy, jak: Bazyli Wojtowicz, Ryszard Skupin, Stanisław Kulon, czy Marian Konieczny. Defiladę w dniu odsłonięcia odbierał m.in. Marian Spychalski.

Pomnik został poświęcony przez arcybiskupa Jerzego Strobę 27 grudnia 1989, w 71. rocznicę powstania wielkopolskiego.

Znicz z Pomnika (niewykorzystany podczas renowacji), znajduje się w Lapidarium UAM.

Zobacz też

• Pomnik Powstańców Wielkopolskich na Górczynie w Poznaniu
• Pomnik Zdobywców Lotniska Ławica

Bibliografia

1. Krzysztof Rzepa, Pomnik Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, w: Kronika Miasta Poznania, nr 2/2001, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2001, ss.152-165, ISSN 0137-3552
2. http://www.poznan.pl/mim/public/turystyka/pages.html?co=list&id=112&ch=130&instance=1017&lang=pl – o parku Drwęskich
3. Projekt - Miasto. Wspomnienia poznańskich architektów 1945-2005, HenrykH. Marcinkowski i inni, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2013, s. 120-121, ISBN 978-83-7768-069-8, OCLC 871701842 .