Erazm Piltz
Data i miejsce urodzenia |
3 sierpnia 1851 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
26 grudnia 1929 |
Poseł RP w Królestwie Serbów, Chorwatów i Słoweńców | |
Okres |
od 26 września 1919 |
Poprzednik | |
Następca |
Zygmunt Stefański (chargé d’affaires) |
Poseł RP w Czechosłowacji | |
Okres |
od 15 października 1920[1] |
Poprzednik |
Alfred Wysocki (chargé d’affaires) |
Następca |
Leszek Malczewski (chargé d’affaires) |
Odznaczenia | |
Erazm Piltz, ps. „Scriptor”, „Swojak” (ur. 3 sierpnia 1851 w Warszawie, zm. 26 grudnia 1929 tamże) – polski publicysta, polityk. Po odzyskaniu niepodległości w służbie dyplomatycznej II Rzeczypospolitej jako poseł w Królestwie Serbów, Chorwatów i Słoweńców i w Czechosłowacji.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w luterańskiej urzędniczej rodzinie jako syn Jana i Romany z Szyllerów. W 1878 roku założył w Warszawie czasopismo „Nowiny”, którego był redaktorem, jednocześnie (po roku 1882) współpracował z konserwatywnym dziennikiem informacyjno-politycznym „Słowo”, który od 1905 roku stał się organem Stronnictwa Polityki Realnej. Erazm Piltz był jednym z przywódców tego stronnictwa. W Petersburgu w 1887 roku przejął Księgarnię Polską od swej teściowej Bronisławy Rymowiczowej, żony miejscowego lekarza (był ożeniony z jej córką Heleną). Wspólnie z Włodzimierzem Spasowiczem założył tygodnik „Kraj”, również wydawał publikacje historyczne, filozoficzne, tudzież książki dla dzieci.
W chwili wybuchu I wojny światowej poseł do Dumy, gdzie w marcu 1917 roku powstały Komisja Likwidacyjna do spraw Królestwa Polskiego oraz Międzypartyjna Rada Zjednoczeniowa, na czele której stanęli Dmowski, Zamoyski i Piltz. Zbliżył się do Narodowej Demokracji.
Współzałożyciel Centralnej Agencji Polskiej w Lozannie, którą kierował od 1915 roku. Niezależnie od bieżącej działalności informacyjnej przy poparciu Sienkiewicza i Paderewskiego przyczynił się do wydania w 1916 roku podręcznika encyklopedycznego o Polsce, który ukazał się pod tytułem Petite encyclopédie polonaise (Mała encyklopedia polska) i był przeznaczony dla polityków i dyplomatów Ententy, wykazujących na ogół brak rozeznania w sprawach Polski. Inicjator powstania 9 stycznia 1915 Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, a następnie członek jego Zarządu[2].
Od 1917 roku członek Komitetu Narodowego Polskiego, od 1918 roku delegat KNP przy rządzie francuskim. Był ekspertem zajmującym się zagadnieniami politycznymi i dyplomatycznymi delegacji polskiej na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 roku[3]. Od 16 kwietnia 1919 był delegatem rządu polskiego przy rządzie francuskim.
W czerwcu 1919 roku mianowany posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym w Belgradzie, misję pełnił do 20 marca 1920 roku. Od października 1920 do kwietnia 1921 roku dyrektor Departamentu Politycznego MSZ, od 6 kwietnia do 19 maja 1921 roku wiceminister spraw zagranicznych, zmuszony był podać się do dymisji. 1 lipca 1921 roku objął kierownictwo poselstwa RP w Pradze. Działał na rzecz porozumienia polsko-czechosłowackiego wg zamysłu ówczesnego MSZ Konstantego Skirmunta[4].
Do centrali MSZ powrócił 31 grudnia 1922, w sierpniu 1924 roku odszedł na emeryturę. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 81-6-12)[5].
W małżeństwie z Heleną z Rymowiczów nie miał dzieci. Na krótko przed śmiercią zmienił wyznanie na rzymskokatolickie.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Komandor z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (28 kwietnia 1926)[6][7]
- Komandor Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)[7]
- Komandor Orderu Legii Honorowej (Francja)[7]
- Order Korony Rumunii (Rumunia)[7]
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Obrachunek (1898)
- Bismarck, Rosja i Polacy (1895),
- Nasza młodzież (1902),
- Nasze stronnictwa skrajne (1903),
- Wobec wojny. Głos z Warszawy (1904)
- Polityka rosyjska w Polsce. List do kierowników polityki rosyjskiej (1909).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ funkcję objął 1 lipca 1921
- ↑ Jerzy Holzer, Jan Molenda, Polska w pierwszej wojnie światowej, Warszawa 1967, s. 355
- ↑ Eugeniusz Romer, Pamiętnik Paryski 1918–1919. przypisy Andrzej Garlicki, Ryszard Świętek, t. I Wrocław 2010, s. 25.
- ↑ Karolina Gawron , Stosunki polsko-czechosłowackie w latach 1918-1939 jako przyczynek do badań nad konfederacją polsko-czechosłowacką 1939-1943, s. 59 .
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: ERAZM PILTZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-16] .
- ↑ M.P. 1926 r. nr 99, poz. 292 „za zasługi, położone na polu pracy dyplomatycznej”.
- ↑ a b c d Piltz Erazm, pseud. Scriptor, Piotr Warta, Swojak, Tensam i in. (1851–1929). [w:] Polski Słownik Biograficzny. T. XXVI/1 981 [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2016-09-29].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Piltz Erazm [w:] Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (redakcja naukowa Jacek M.Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1 s. 108;
- Andrzej. Szczepaniak, Od autonomii do niepodległości. Działalność polityczna Erazma Piltza w latach 1914–1929, Opole 2015 (recenzentami wydawniczymi byli profesorowie: Dariusz Matelski i Wanda Musialik), ISBN 978-83-7395-658-2, ss. 593, il.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Halina Florkowska-Francić, Pozyskać opinię Europy
- https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/erazm-piltz
- Dzieła Erazma Piltza w bibliotece Polona
- Ambasadorowie Polski w Jugosławii
- Członkowie delegacji polskiej na konferencję pokojową w Paryżu
- Członkowie Komitetu Narodowego Polskiego (1917–1919)
- Członkowie Rady Polskiej Zjednoczenia Międzypartyjnego
- Członkowie Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce
- Dyrektorzy Departamentów MSZ II Rzeczypospolitej
- Działacze i współpracownicy Centralnej Agencji Polskiej
- Konwertyci na katolicyzm
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polacy – Komandorzy Legii Honorowej
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Rumunii
- Polacy odznaczeni Orderem Lwa Białego
- Politycy Stronnictwa Polityki Realnej (1905–1923)
- Polscy działacze emigracyjni
- Polscy dziennikarze
- Posłowie Nadzwyczajni i Ministrowie Pełnomocni II Rzeczypospolitej
- Przedstawiciele dyplomatyczni II Rzeczypospolitej w Czechosłowacji
- Wiceministrowie Ministerstwa Spraw Zagranicznych II Rzeczypospolitej
- Urodzeni w 1851
- Zmarli w 1929