Ernest Thompson Seton
Imię i nazwisko |
Ernest Evan Thompson Seton |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Język |
angielski |
Dziedzina sztuki | |
Strona internetowa |
Ernest Evan Thompson Seton (ps. Czarny Wilk, The Chief; ur. 14 sierpnia 1860 w South Shields w Anglii, zm. 23 października 1946 w Santa Fe w USA) – założyciel ruchu Woodcraft, jeden z twórców skautingu, rysownik i pisarz, obrońca przyrody i kultury północnoamerykańskich Indian.
Dzieciństwo i młodzieńcze lata
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z bogatej, wielodzietnej rodziny, która w 1865 przeniosła się do miasteczka Lindsey w Kanadzie. Od najmłodszych lat w kanadyjskich puszczach poznawał tajniki przyrody. Kiedy miał 10 lat przeniósł się do Toronto, gdzie uczęszczał do szkoły i kolegium. Tam przez pewien czas miał rozbrat z lasem, gdyż rodzice patrzyli z dezaprobatą na jego zamiłowanie do zwierząt i roślin. Życie młodego Ernesta podporządkowane było Biblii i sprawom religijnym (rodzice Setona byli purytanami) oraz nauce. Po ukończeniu Ontario Art School wyjechał do Anglii na studia artystyczne na wydziale malarstwa i rzeźby w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Londynie. W 1881 wrócił do Ameryki, wycieńczony, niedożywiony i przepracowany (na cały pobyt w Londynie Ernest otrzymał od rodziców tylko około 400 dolarów, z czego opłacić musiał koszty związane ze studiami, jedzeniem, ubraniem itp.).
Puszczańskie korzenie
[edytuj | edytuj kod]Od 1882 do 1886 przebywał u brata na farmie. Tam studiował zoologię, pracował na farmie, badał przyrodę, prowadził życie myśliwego. W tym okresie również spotykał Indian, traperów, wsłuchiwał się w opowieści o wielkich myśliwych, wodzach. Poznał ich życie, sposoby polowania, język. W 1885 przyjechał do Nowego Jorku i po wielu trudnościach otrzymał zadanie sporządzenia 1000 rysunków do Wielkiego Słownika. Pięć lat później wyjechał do Paryża, gdzie studiował malarstwo i wystawiał portrety zwierząt. Skończył studia anatomii ssaków. W 1886 ożenił się z Grace Gallatin, a w 1899 wrócił do Ameryki i opublikował swoją pierwszą książkę ang. Molly Cottontail (historia zajączka). W ślad za pierwszą, wydał następne: Lobo, Dzikie zwierzęta, które znałem, Życie zwierząt Północnej Ameryki, Życiorys Srebrnego Lisa. Sam wykonał ilustracje do swoich książek.
W 1900 Seton znalazł opuszczoną farmę w pobliżu Nowego Jorku z przylegającym do niej lasem i jeziorem. Sam zbudował dom i założył w nim muzeum, w którym znajdowało się ponad 3000 wypchanych zwierząt.
Woodcraft
[edytuj | edytuj kod]1 lipca 1902 założył pierwszy szczep Woodcraft Indians (Indianie Puszczańscy). W 1906 spotkał się z generałem Robertem Baden-Powellem i został jednym z jego doradców (w 1908 w Anglii powstała organizacja skautów R.Baden-Powella), jednocześnie sformułował zasady swojego systemu:
- rekreacja (zdrowy wypoczynek)
- inteligentne obozownictwo
- samorząd chłopców pod przewodnictwem dorosłych
- magiczny wpływ ogniska obozowego
- puszczański program (życie na łonie przyrody i za jej pomocą)
- odznaki, czyli tzw. honory (sprawności)
- osobiste odznaczenia za osobiste osiągnięcia
- ideał bohaterski (czysty, sympatyczny ideał siły cielesnej)
- malowniczość we wszystkim (czar strojów, obrzędów, śpiewu itp.)
W 1910 Seton Czarny Wilk został naczelnikiem skautów amerykańskich (Boy Scouts of America - założonej przez Dana Bearda w 1909). W 1915 został oskarżony o socjalizm, anarchizm oraz brak amerykańskiego obywatelstwa i wyrzucony z organizacji. Tego samego roku założył nową organizację pod nazwą ang. Woodcraft-Chivalry (Rycerstwo Puszczańskie), którą przekształcił w 1917 w The Woodcraft League of America (Puszczańska Liga Ameryki). Został jej naczelnikiem, jak również światowego Woodcraftu. Aż do samej śmierci starał się wpajać wartości Woodcraftu, podkreślając jego apolityczność i dążył do zjednoczenia jego sympatyków na całym świecie.
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Imię Ernesta Setona noszą drużyny oraz szczepy harcerskie działające w Polsce.
- 22 Łódzka Drużyna Harcerska Tajfun im. Ernesta Setona[1]
- 6 Środowiskowa Wielopoziomowa Drużyna Harcerska Kora Brzozowa im. Ernesta Thompsona Setona[2]
- 10 Gdańska Drużyna Harcerzy "Abrakadabra" im. Ernesta Thompsona Setona.[3]
- XXII Szczep im. Ernesta Thompsona Setona, Hufiec PIAST Poznań Stare Miasto.[4]
Niektóre książki
[edytuj | edytuj kod]- ang. David Witt „Ernest Thompson Seton: The Life and Legacy of an Artist and Conservationist„
- ang. Hugh Allen Anderson „The Chief: Ernest Thompson Seton and the Changing West”
- ang. Seton Ernest Thompson „The Book of Woodcraft” (Księga Puszczaństwa).
- ang. „Monarch - The Big Bear of Tallac”
- Seton Ernest Thompson, „Dzielny Rogacz. Opowiadania z życia zwierząt”, tłumaczyła Maria Arct-Golczewska, Wydawnictwo M. Arcta, Kraków 1926.
- Seton Ernest Thompson, „Poselstwo Indianina”, tłumaczył Tadeusz Wyrwalski, Biblioteczka Walden, Katowice 1994.
- Seton Ernest Thompson, „Zwitek kory brzozowej woodcraftu”, tłumaczył Milan Klimanek, Biblioteczka Walden, Katowice 1992.
- Seton Ernest Thompson, „Zwierzęta które znałem”, przekład Wanda Pinia, Nasza Księgarnia, Warszawa 1960
- Seton Ernest Thompson, „Rolf w lasach”, tłumaczył Milan Klimanek, Biblioteczka Walden, Katowice.
- Seton Ernest Thompson, „Arktyczne prerie”, tłumaczył Milan Klimanek, Biblioteczka Walden, Katowice.
- Milan Klimánek, „POLSKA BIBLIOGRAFIA KSIĄŻKOWA DZIEŁ E. TH. SETONA. Retrospektywny i chronologiczny spis dzieł Setona, wydanych w Polsce w latach 1902 do 1992.”
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jednostki Hufca ZHP Łódź-Polesie [online] .
- ↑ Strona 6 ŚWDH na Facebooku [online] .
- ↑ Strona na Facebooku 10 Gdańskiej Drużyny Harcerzy [online], Facebook [dostęp 2021-06-15] (pol.).
- ↑ Lista jednostek hufca [online], Hufiec PIAST [dostęp 2021-11-26] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Instytut Ernesta Thompsona Setona (ang.)
- skies today (ang.) Blog dla zainteresowanych postacią Czarnego Wilka i woodcraftem.
- Z błękitnym niebem (pl.) Nota biograficzna o Czarnym Wilku na polskim blogu o woodcrafcie.
- Twórczość Ernesta Thompsona Setona w serwisie Polona.pl
- ISNI: 0000000108901098
- VIAF: 39509092
- ULAN: 500019501
- LCCN: n79129037
- GND: 118796747
- NDL: 00456152
- LIBRIS: jgvxtfc203tjl0b
- BnF: 129728333
- SUDOC: 092400744
- SBN: RAVV080009
- NLA: 35490716
- NKC: jn19990007461
- DBNL: seto001
- BNE: XX903403
- NTA: 072494239
- BIBSYS: 90080930
- CiNii: DA02803039
- Open Library: OL39160A
- PLWABN: 9810536002805606
- NUKAT: n95210000
- J9U: 987007276390605171
- PTBNP: 1388045
- LNB: 000025779
- NSK: 000053110
- CONOR: 10567011
- ΕΒΕ: 75051
- KRNLK: KAC199624909
- LIH: LNB:V*49423;=BI