Gródek (powiat wysokomazowiecki)
52°43′16″N 22°32′45″E/52,721111 22,545833
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
86 |
| Kod pocztowy |
18-214[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BWM |
| SIMC |
0398534[5] |
Położenie na mapie gminy Klukowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego  | |
| 52°43′16″N 22°32′45″E/52,721111 22,545833[1]
| |
Gródek – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Klukowo[5][6].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa łomżyńskiego.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Zmartwychwstania Pańskiego w Kuczynie[7].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś powstała prawdopodobnie w XI w. Grodek był wymieniony wśród włości kościoła płockiego w wieku XIII.
W 1484 roku należał do rodziny Kuczyńskich herbu Ślepowron. W 1547 roku orzeczono, że Stanisław i Klemens z synowcami, mają 50 łanów chełmińskich w Kuczynie, Gródku, Trojanówku, Wichowie i Żabińcu i mają stawić 5 koni na wyprawę wojenną[8].
W XVI i XVII w. dokonano wielu działów. Wzmiankowani są tacy właściciele (często częściowi) jak:
- 1577 – synowie i wnukowie Stanisława i Klemensa
- Stanisław, syn Jana Klementowicza (syna Klemensa) wraz z braćmi: Maciejem i Janem
- 1647 – Marcin, syn Stanisława
- Stanisław (brata Klemensa)
- Abraham i jego syn, również Abraham, zwany Malusem
Pod koniec XVII w. większość działów wykupił Walenty Kuczyński, sędzia grodzki, drohicki. Majątek ten odziedziczyli jego synowie Wiktoryn i Marcin. Właścicielem większej części Gródka został Marcin Kuczyński, który zmarł w 1752 roku, nie pozostawiając potomka. Za jego czasów wioska zupełnie zmieniła charakter. Z osady drobnoszlacheckiej stała się wsią dworską zamieszkaną przez chłopów.
Po śmierci Marcina Kuczyńskiego dobra kuczyńskie odziedziczył jego bratanek Kazimierz Kuczyński (syna Wiktoryna). W 1756 dobra klukowskie i kuczyńskie z Gródkiem stały się własnością Józefa Kuczyńskiego, syna Kazimierza, który zginął tragicznie w 1805. Majątek odziedziczył jego bratanek Józef Leon hrabia Starzeński[8].
W roku 1827 miejscowość liczyła 11 domów i 121 mieszkańców.
Do 1857 wieś stanowiła własność hrabiów Starzeńskich, tak jak całe dobra kuczyńskie, następnie przeszła na własność rodziny Leśniewskich. W 1864 roku została uwłaszczona. Powstało 26 gospodarstw rolnych na 264 morgach powierzchni.
Słownik Geograficzny z 1880 roku informuje: Gródek - wieś, powiat mazowiecki, gmina Klukowo, parafia Kuczyn.
W 1921 roku w miejscowości znajdowały się 32 domy z 215 mieszkańcami, wśród nich 3 osoby narodowości rosyjskiej.[8].
Majątek w Gródku[edytuj | edytuj kod]
Folwark ziemski w Gródku został wyodrębniony z dóbr kuczyńskich po roku 1864. Przed 1908 r. należał do Józefa Szulborskiego[9].
W 1921 r. były tu 3 domy z 96 mieszkańcami, najczęściej fornalami. Właścicielem folwarku był Józef Maruszewski, posiadający 167 ha ziemi.[8] W prowadzeniu majętności pomagali mu: Walendziak i Stanisław Goga.[9] Następnie dzierżawcą ziemi był emerytowany major kawalerii Henryk Ortwein.[8]. Właściciel zmarł w połowie lat 30. Spadkobiercy Maruszewskiego sprzedali gospodarstwo Henrykowi Ortweinowi, plenipotentowi Klukowa i wójtowi tej gminy. W latach 1941–1944 występował on jako Niemiec.
Po wyzwoleniu część majątku rozparcelowano, a na pozostałym kawałku zorganizowano Spółdzielnię Kółek Rolniczych. W budynkach folwarcznych przez pewien czas funkcjonowała szkoła rolnicza.[9]
Obiekty archeologiczne[edytuj | edytuj kod]
- cmentarzysko założone około roku 100 p.n.e. wykorzystywane przez ludność kultury przeworskiej[10]
Współcześnie[edytuj | edytuj kod]
Wieś rolnicza. Produkcja roślinna podporządkowana przede wszystkim hodowli krów mlecznych.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 39329
- ↑ Wieś Gródek w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 342 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ a b c d e Klukowo - Gminny Portal Internetowy - Gródek. [dostęp 2013-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-03)].
- ↑ a b c J. Włodek, Pamiętniki historyczne tom I, Ciechanowiec 2005, str. 170-171
- ↑ N. D. Tomaszewski, Historia Ciechanowca do roku 1947, Ciechanowiec 2008, str. 25-27