Grób członków Sztabu Armii Ludowej na skwerze Hoovera w Warszawie
Płyta na grobie dowódców Armii Ludowej na skwerze Hoovera | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Miejsce |
skwer Hoovera |
Data odsłonięcia | |
Data likwidacji | |
Położenie na mapie Warszawy | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
52°14′40,43″N 21°00′51,62″E/52,244564 21,014339 |
Grób członków Sztabu AL na skwerze Hoovera w Warszawie – nieistniejąca już mogiła pięciu członków sztabu okręgu warszawskiego Armii Ludowej (AL) poległych w powstaniu warszawskim.
Opis[edytuj | edytuj kod]
W mogile pochowano dowódcę okręgu mjr. Bolesława Kowalskiego, członka Sztabu Głównego AL mjr. Stanisława Nowickiego, szefa sztabu okręgu kpt. Edwarda Lanotę, dowódcę oddziałów Służby Bezpieczeństwa AL w powstaniu kpt. Stanisława Kurlanda i oficera sztabowego por. Anastazego Matywieckiego poległych 26 sierpnia 1944 r. w kwaterze dowództwa AL na Nowym Mieście przy ul Freta 16 po jej zbombardowaniu. Początkowo ich mogiły mieściły się przy gruzach zbombardowanej kamienicy, ale w marcu 1945 r. ciała zostały ekshumowane i uroczyście złożone we wspólnym grobie na skwerze Hoovera na Krakowskim Przedmieściu.
Miejsce zostało trwale upamiętnione w 1953 r.[1]. Umieszczono tam płytę granitową z napisem[1]. Co roku 26 sierpnia zbierali się kombatanci i odbywały się uroczystości z udziałem kompanii honorowej wojska z uroczystym złożeniem kwiatów.
Ostatecznie Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa mimo protestów rodzin zadecydowała o usunięciu płyty z mogiły. 9 października 2008, w czasie prac prowadzonych na skwerze przez Zarząd Terenów Publicznych Śródmieście, robotnicy kładący podziemne instalacje światłowodowe usunęli płytę i natrafili na szczątki. Robotnicy wykopali 4 trumny, a także krzyż, zegarek, przedwojenne monety, pozostałości po odzieży i butach, czerwoną flagę z napisem „AL”. Na miejsce została wezwana policja i archeolog z biura stołecznego konserwatora zabytków. Prasa nagłośniła sprawę informując, iż odnaleziono niezidentyfikowane szczątki powstańcze. Informacje te wynikały z faktu, że od wielu lat mogiła nie figurowała w żadnych rejestrach i w ewidencji wojewody i traktowana była jako grób symboliczny. Dalej sprawę nagłośnili zbulwersowani krewni pochowanych w tym poeta Piotr Matywiecki.
Szczątki złożone w mogile trafiły do Zakładu Medycyny Sądowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Jak się okazało, w mogile poza szczątkami 5 członków Sztabu AL złożone były szczątki co najmniej kilkunastu osób dorosłych obojga płci oraz dziecka w wieku około siedmiu-ośmiu lat prawdopodobnie również poległych w czasie bombardowania kamienicy przy ul. Freta 16.
Prokuratura prowadziła śledztwo w sprawie przekroczenia uprawnień przez urzędników, którzy dopuścili do usunięcia płyty i rozkopania grobu na skwerze Hoovera. Postępowanie umorzyła, nie dopatrując się naruszenia prawa.
26 sierpnia 2009 r., w rocznicę śmierci wszystkie szczątki z grobu na skwerze Hoovera, spoczęły w zbiorowej mogile w kwaterze AL na cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Uroczystość miała charakter świecki z ceremoniałem wojskowym.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Stanisław Ciepłowski: Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w.. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 112. ISBN 83-01-06109-X.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Artykuł „31 dzień powstania” na stronie warszawa.pl (31.08.2006)
- Artykuł Tomasza Urzykowskiego „Grób, którego nie było w ewidencji” na stronie wyborcza.pl (13.10.2009). wyborcza.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-19)].
- Artykuł Tomasza Urzykowskiego „Nie uwierzyli, że grób jest prawdziwy” na stronie wyborcza.pl (10.10.2008)
- Artykuł Tomasza Urzykowskiego „Szczątki powstańców wrócą niedługo do ziemi” na stronie wyborcza.pl (18.08.2009)
- Marka Kozubala i Piotra Szymaniaka „Grób na skwerze Hoovera” na stronie „Życia Warszawy” (9.10.2008)