International Ultraviolet Explorer
| |
| Inne nazwy |
Explorer 57, SAS-D |
|---|---|
| Indeks COSPAR |
1978-012A[1] |
| Indeks NORAD |
S010637[2] |
| Państwo | |
| Zaangażowani | |
| Rakieta nośna | |
| Miejsce startu | |
| Orbita (docelowa, początkowa) | |
| Perygeum |
30 285 km[1] |
| Apogeum |
41 296 km[1] |
| Okres obiegu |
1436,3 min[2] |
| Nachylenie |
34,3°[1] |
| Czas trwania | |
| Początek misji |
26 stycznia 1978 17:36:00[3] UTC |
| Koniec misji |
30 września 1996 |
| Wymiary | |
| Kształt |
cylindryczny |
| Masa całkowita |
672 kg[1] |
International Ultraviolet Explorer (również: SAS-D, dosł. Międzynarodowy Badacz Ultrafioletu) – satelita do obserwacji astronomicznych w zakresie ultrafioletu, zbudowany i użytkowany od 1978 wspólnie przez NASA, ESA (wówczas ESRO) i brytyjską Science and Engineering Research Council[1][3].
Satelita został ostatecznie wyłączony 30 września 1996 o godzinie 18:42 GMT. Oczekiwany czas pracy wynosił 3 lata, a przepracował 18 lat i 9 miesięcy[1][4].
Dzięki satelicie wykonano wiele unikatowych obserwacji, m.in.[4]:
- jedyne obserwacje wybuchu supernowej 1987a w ultrafiolecie,
- pierwszą detekcję siarki w komecie (C/1983 H1 (IRAS-Araki-Alcock)),
- obserwacje zderzenia komety Shoemaker-Levy 9 z Jowiszem w ultrafiolecie,
- obserwacje komety Halleya w trakcie zbliżenia do Słońca.
Budowa i działanie[edytuj | edytuj kod]
Za budowę satelity i teleskopu odpowiadało Centrum Lotów Kosmicznych imienia Roberta H. Goddarda. Detektory (kamery telewizyjne Vidicon) dostarczył SERC. ESRO dostarczyło panele ogniw słonecznych i centrum kontroli misji (VILSPA, koło Madrytu). Amerykanie dysponowali 2/3 czasu obserwacyjnego, a ESRO pozostałą częścią[1].
Satelita miał masę startową 672 kg[1]. Pracował na orbicie geosynchronicznej[4].
Głównym instrumentem obserwacyjnym był 45-centymetrowy teleskop w układzie Ritcheya-Chrétiena (światłosiła f/15) dostarczający światła do zespołu spektrograficznego, pracującego w zakresie 115–325 nm. Rozdzielczość spektralna wynosiła 0,01 (do magnitudo 12) lub 0,6 nm (do magnitudo 17). Kamery umożliwiały wielogodzinną, nawet 14-godzinną, integrację obrazu[1].
Satelita był wykorzystywany również do testów technologii łącznościowych i związanych z obserwacjami meteorologicznymi[2].
Często prowadził jednoczesne obserwacje z innymi obserwatoriami, jak Kosmiczny Teleskop Hubble’a, ROSAT, Teleskop kosmiczny Comptona czy sondami Voyager[4].
Od 26 stycznia 1978 do 30 września 1996 zebrał ponad 104 000 widm w ultrafiolecie, które wykorzystano w ponad 2500 prac naukowych[5][6].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k Gunter Krebs: Explorer: IUE. Gunter’s Space Page. [dostęp 2018-02-17]. (ang.).
- ↑ a b c Mark Wade: IUE. Encyclopedia Astronautica. [dostęp 2018-02-17]. (ang.).
- ↑ a b Jonathan McDowell: Master Launch Log. Jonathan’s Space Home Page. [dostęp 2018-02-17]. (ang.).
- ↑ a b c d IUE. NASA. [dostęp 2018-02-17]. (ang.).
- ↑ International Ultraviolet Explorer. Barbara A. Mikulski Archive For Space Telescopes. [dostęp 2018-02-17]. (ang.).
- ↑ International Ultraviolet Explorer, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-02-17] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- IUE. [w:] NSSDCA Master Catalog [on-line]. NASA. [dostęp 2018-02-17]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- IUE na stronach ESA (ang.)