Przejdź do zawartości

Interstellar Boundary Explorer

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Interstellar Boundary Explorer
Ilustracja
Inne nazwy

IBEX, Explorer 91, S33401

Indeks COSPAR

2008-051A

Państwo

 Stany Zjednoczone

Zaangażowani

NASA

Rakieta nośna

Pegasus-XL

Orbita (docelowa, początkowa)
Perygeum

7000 km[1]

Apogeum

220 886 km[1]

Okres obiegu

6604 min[1]

Nachylenie

10,99°[1]

Czas trwania
Początek misji

19 października 2008 17:47:27 UTC

Wymiary
Masa całkowita

110 kg

Logo IBEX

Interstellar Boundary Explorer (IBEX) – satelita naukowy amerykańskiej agencji kosmicznej NASA mający wykonać pierwszą mapę obszarów leżących na granicy Układu Słonecznego i przestrzeni międzygwiezdnej. Stanowi część programu Small Explorer.

IBEX został umieszczony na orbicie 19 października 2008 przy pomocy rakiety Pegasus-XL. Z kolei rakieta nośna została wyniesiona w powietrze przez samolot Lockheed L-1011 Stargazer, który wystartował o 16:51 UTC z lotniska na atolu Kwajalein na Wyspach Marshalla na Oceanie Spokojnym. Odłączenie i uruchomienie Pegasusa nastąpiło na wysokości około 12 kilometrów o godzinie 17:47 UTC[2]. Do wejścia na docelową wysoką orbitę eliptyczną IBEX użył dodatkowego silnika rakietowego.

Misja została zaplanowana na dwa lata, jednak w marcu 2011 przedłużono ją o kolejne dwa lata, a niewykluczone, że potrwa znacznie dłużej[3].

Zaangażowani

[edytuj | edytuj kod]

Misją kieruje Southwest Research Institute. Los Alamos National Laboratory odpowiedzialne jest za przyrząd IBEX-Hi. Lockheed Martin Advanced Technology Center – za IBEX-Lo. Firma Orbital Sciences Corporation dostarczyła statek i wykonała jego testy środowiskowe.

Ładunek naukowy

[edytuj | edytuj kod]

Granica heliosfery Układu Słonecznego jest obrazowana poprzez mierzenie intensywności i położenia zderzeń cząstek, podczas których dochodzi do wymiany ładunku (ang. charge-exchange collisions). Daje to obraz fali uderzeniowej wiatru słonecznego.

Służą do tego dwa rejestratory atomów neutralnych o dużych energiach: IBEX-Hi i IBEX-Lo. Każdy z nich składa się z kolimatora zawężającego pole widzenia, powierzchni konwersyjnej do jonizacji atomów wodoru i tlenu, analizatora elektrostatycznego tłumiącego promieniowanie ultrafioletowe i wybierającego jony o zadanych energiach, oraz detektora zliczającego i identyfikującego poszczególne jony. IBEX-Hi i IBEX-Lo różnią się zakresami rejestrowanych energii jonów.

Orbita

[edytuj | edytuj kod]

IBEX znajduje się na silnie wydłużonej eliptycznej orbicie okołoziemskiej. Duża odległość od Ziemi pozwala satelicie na wyjście z magnetosfery Ziemi i uniknięcie zakłóceń pomiarów jakie by spowodowała. Gdy statek znajduje się w ziemskiej magnetosferze (<70 000 km), pomiary naukowe są przerywane, a zebrane dane przesyłane są na Ziemię.

W pierwszych latach pracy IBEX-a perygeum orbity wynosiło około 8000-16 000 km, a apogeum około 250 000-325 000 km. Zbliżenia do Księżyca i jego wpływ grawitacyjny odkształcały orbitę satelity i niezbędne były korekty za pomocą silniczków manewrowych, by uniknąć spalenia w atmosferze Ziemi lub całkowitego opuszczenia orbity wokółziemskiej. Kiedy w marcu 2011 okazało się, że misja ulegnie wydłużeniu, postanowiono zmienić orbitę. W czerwcu 2011 przeprowadzono kilka manewrów, które wprowadziły satelitę na nową orbitę. Jej perygeum wynosi około 55 000 km, a apogeum ok. 304 000 km. Orbita jest o wiele stabilniejsza i tak zsynchronizowana, że IBEX zawsze trzyma się z dala od Księżyca. Zwiększenie perygeum orbity pozwoliło też oddalić satelitę od pasów Van Allena i ich intensywnego promieniowania oraz od ziemskiej orbity geostacjonarnej, na której robi się coraz tłoczniej. Dzięki temu możliwe będzie prowadzenie badań przez wiele kolejnych lat[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d IBEX. [w:] NSSDC Master Catalog [on-line]. NASA. [dostęp 2013-10-04]. (ang.).
  2. Justin Ray: Mission Status Center. [w:] Pegasus/IBEX Launch Report [on-line]. Spaceflight Now, 2008-10-19. [dostęp 2008-10-19]. (ang.).
  3. Dave McComas: Mission Update – End of Prime Mission Review. Ibex Official Website, 2011-03-11. [dostęp 2012-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-05)]. (ang.).
  4. Dave McComas: Mission Update – IBEX Orbit–Raising Maneuver. Ibex Official Website, 2011-11-14. [dostęp 2013-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-29)]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]