Iszbi-Erra
| król Isin | |
| Okres |
od ok. 2017 p.n.e. |
|---|---|
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Dzieci | |
Iszbi-Erra (akad. Išbi-Erra) – zbuntowany namiestnik Ibbi-Suena, ostatniego króla z III dynastii z Ur, założyciel i pierwszy władca I dynastii z Isin. Jego rządy datowane są na lata ok. 2017–1985 p.n.e. (chronologia średnia)[1][2].
Imię[edytuj | edytuj kod]
Imię Išbi-Erra, znaczące najprawdopodobniej „bóg Erra nasycił się”[3], wydaje się stanowić zakadyzowaną formę amoryckiego imienia Jašbi-Erra[4]. W transliteracji imię to zapisywane jest zazwyczaj dIš-bi-Er3-ra, z użyciem determinatywu boskiego dingir na początku, co świadczy o tym, iż Iszbi-Erra przejął istniejącą za czasów panowania władców III dynastii z Ur ideę „boskości” władcy.
Długość panowania[edytuj | edytuj kod]
Według Sumeryjskiej listy królów Iszbi-Erra panować miał przez 32 (kopia P5) lub 33 (kopie WB 444 i Su1) lata[5][6]. Lista królów Ur i Isin daje 33 lata[7]
Panowanie[edytuj | edytuj kod]
Pochodzący z Mari Iszbi-Erra pełnił urząd namiestnika Isin za czasów panowania Ibbi-Suena (2029-2005 p.n.e.), ostatniego króla z III dynastii z Ur[8]. Wykorzystując zamieszanie spowodowane najazdem koczowniczych Amorytów wypowiedział on mu w 2017 r. p.n.e. posłuszeństwo i samemu przyjął tytuł królewski, zakładając tym samym I dynastię z Isin[9]. Po upadku III dynastii z Ur udało mu się utrzymać kontrolę nad miastem Isin i centrum religijnym Nippur, a także odbić z rąk Elamitów miasto Ur.
W krótkim czasie podporządkował sobie południową i środkową Mezopotamię, zwalczając lub układając się z lokalnymi przywódcami Amorytów. Utworzone przez niego państwo przez ponad pół wieku, aż do panowania Lipit-Isztara (1934-1924 r. p.n.e.), wyznaczało losy Sumero-Akadu.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ hasło Ishbi-Erra, w: Gwendolyn Leick, Who's Who..., s. 81.
- ↑ Marc Van De Mieroop, A History..., s. 282.
- ↑ hasło šebû, The Assyrian Dictionary, tom 17 (Š/2), The Oriental Institute, Chicago 1992, s. 253.
- ↑ Thorkild Jacobsen, The Sumerian ..., s. 124, przypis 338a.
- ↑ Thorkild Jacobsen, The Sumerian ..., s. 124, przypis 340.
- ↑ „The Sumerian king list (transliteration)” na stronie Electronic Text Corpus of Sumerian Literature (ETCSL) (wiersze 355-356)
- ↑ A.K. Grayson, Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin - New York 1980-83, s. 90.
- ↑ Marek Stępień, Kodeks..., s. 11.
- ↑ Marek Stępień, Kodeks..., s. 12.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- hasło Ishbi-Erra, w: Gwendolyn Leick, Who's Who in the Ancient Near East, London and New York 2002, s. 81.
- Marc Van De Mieroop, A History of the Ancient Near East ca. 3000-323 BC, Blackwell Publishing, 2004.
- Thorkild Jacobsen, The Sumerian King List, Assyriological Studies 11, University of Chicago Press, Chicago - London 1939.
- Marek Stępień, Kodeks Hammurabiego, Wydawnictwo ALFA, Warszawa 2000.