Jan Adamski (aktor)

Jan Adamski

Imię i nazwisko	Jan Franciszek Adamski
Data i miejsce urodzenia	8 października 1923 Buczacz
Data i miejsce śmierci	26 lipca 2010 Kraków
Zawód	aktor
Odznaczenia

Jan Franciszek Adamski (ur. 8 października 1923 w Buczaczu, zm. 26 lipca 2010 w Krakowie) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, także pisarz (prozaik), kolekcjoner strojów i haftów.

Życiorys

Matka – Ludmiła Turkutówna, inżynier rolnik, urodziła się we wsi Żnibrody.

Ukończył Studium Dramatycznego Iwona Galla w Krakowie (1946), a w 1946 zdał eksternistyczny egzamin aktorski. W 1947 ukończył również studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Życie prywatne

Żonaty z poetką Anną Świrszczyńską. Był też związany z Haliną Poświatowską. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Teatr

W teatrze zadebiutował 9 listopada 1945. Występował w rzeszowskim Teatrze im. Wandy Siemaszkowej (1954–1957), a także w Krakowie w Teatrze Rapsodycznym (1945), Starym i Teatrze im. Juliusza Słowackiego (1967–1997).

Spektakle teatralne (wybór)

• 1945 – Hymny (reż. Mieczysław Kotlarczyk)
• 1945 – Bajka
• 1946 – Noc wigilijna (układ tekstów M. Kotlarczyk)
• 1946 – Słowo o Kościuszce
• 1946 – Żołnierzowi
• 1946 – Król Duch
• 1946 – Rozkosz a krotochwila
• 1948 – Pan Tadeusz
• 1949 – Beniowski (III wersja) (reż. M. Kotlarczyk)
• 1950 – Lord Jim (III wersja) (reż. M. Kotlarczyk)
• 1950 – Rozkaz 269 (reż. M. Kotlarczyk)
• 1951 – Aktorzy w Elzynorze (reż. M. Kotlarczyk)
• 1953 – Kopernik jako Mieszczanin / Tydeman Gize (reż. Irena Babel)
• 1953 – Nie igra się z miłością jako Blazjusz (reż. Maryna Broniewska)
• 1954 – Sen nocy letniej jako Spój (reż. M. Broniewska)
• 1954 – Noce narodowe jako Brat Zastępu Bożego (reż. Roman Niewiarowicz)
• 1955 – Legenda o miłości jako Mieszczanin II / Herold (reż. Zdzisław Mrożewski)
• 1956 – Święta Joanna jako
• 1956 – Hamlet jako Francisco (reż. Roman Zawistowski)
• 1956 – Brat marnotrawny jako Lane (reż. Z. Mrożewski)
• 1957 – Dzika kaczka jako Jensen (reż. Władysław Krzemiński)
• 1957 – Cyd jako Don Alonzo (reż. R. Zawistowski)
• 1957 – Port Royal jako oficer gwardii (reż. Jerzy Kreczmar)
• 1958 – Tramwaj zwany pożądaniem jako Mitch (reż. W. Krzemiński)
• 1959 – Stracone zachody miłości jako Tuman (reż. W. Krzemiński)
• 1959 – Kapitan z Köpenick jako Przechodzień / Bulke (reż. Lidia Zamkow)
• 1960 – Na dnie jako Czapnik (reż. Lidia Słomczyńska)
• 1962 – Matka Courage i jej dzieci jako Kapelan (reż. L. Zamkow)
• 1963 – Orfeusz w wężowej skórze jako Dag Hamma (reż. Jerzy Jarocki)
• 1963 – Wesele jako Hetman (reż. Andrzej Wajda)
• 1965 – Król Henryk IV jako Bardolf (reż. J. Jarocki)
• 1966 – Savanarola jako Trędowaty (reż. Kazimierz Kutz)
• 1967 – Ogniem i mieczem jako Podbipięta (reż. Jerzy Szeski)
• 1970 – Rewizor jako Lapkin-Tiapkin (reż. Stanisław Bieliński)
• 1971 – Kartoteka jako wujek (reż. Jarosław Kuszewski)
• 1973 – Wesele jako dziad (reż. Piotr Paradowski)
• 1974 – Dwa teatry jako Pianista (reż. Krystyna Skuszanka)
• 1979 – Fantazy jako Kajetan (reż. K. Skuszanka)
• 1980 – Pierwszy dzień wolności jako Karol (reż. Ewa Kutryś)
• 1989 – Wizyta starszej pani jako Zawiadowca stacji (reż. Siergiej Danczenko)
• 1993 – Martwe dusze jako urzędnik (reż. Walery Fokin)
• 1994 – Śniadanie u Tiffany’ego jako Gość (reż. Paweł Miśkiewicz)

Filmografia

• 1957 – Zagubione uczucia jako robotnik przyprowadzający Adama do szkoły (nie występuje w czołówce)
• 1963 – Dwa żebra Adama jako ksiądz proboszcz Leon Makowski
• 1964 – Koniec naszego świata jako Więzień Oświęcimia
• 1973 – Fernando i humaniści
• 1976 – Polskie drogi jako ksiądz Pycnik, proboszcz w Owczarach
• 1976 – Spokój
• 1977 – Zapach ziemi
• 1980 – W biały dzień jako sędzia na procesie „Koraba” (nie występuje w czołówce)
• 1984–1985 – Zdaniem obrony jako mecenas Władysław Sawicki, przyjaciel Sokora
• 1986 – Blisko, coraz bliżej jako Farmaceuta
• 1987 – Śmieciarz
• 1988 – Schodami w górę, schodami w dół jako Silberman
• 1989 – Szklany dom jako Lwowiak
• 1997 – Sława i chwała jako Walery, służący Myszyńskich

Twórczość literacka

Zbiory opowiadań

• 1975 – Odwiedziny
• 1982 – Przed odlotem
• 1993 – Batiar

Nagrody i odznaczenia

• 1958 – wyróżnienie w V Ogólnopolskim Konkursie Recytatorskim w Krakowie
• 1981 – odznaczony jako Zasłużony Działacz Kultury
• 1982 – Nagroda Jubileuszowa
• 1983 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1983 – odznaczony jako Zasłużony Działacz Kultury
• 1983 – Złota Odznaka za zasługi dla Krakowa

Bibliografia

• Władysław Szklarz i Zbigniew Żyromski, Buczaczanie typowani do wpisania do «Złotej Księgi Kresowian, „Głos Buczaczan”, 3 (58), Wrocław, 2006, s. 2.

Linki zewnętrzne

• Jan Adamski w bazie IMDb (ang.)
• Jan Adamski w bazie Filmweb
• Jan Adamski w bazie filmpolski.pl
• Jan Adamski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-09] .
• Jan Adamski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”