Przejdź do zawartości

Jan Romer

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Oldpolihistor (dyskusja | edycje) o 13:06, 4 lis 2022. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 4 lis 2022, była oparta na tej wersji.
Jan Edward Romer
Ilustracja
generał dywizji generał dywizji
Data i miejsce urodzenia

3 maja 1869
Lwów, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

5 marca 1934
Warszawa, Polska

Przebieg służby
Lata służby

1887–1932

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych

Stanowiska

inspektor armii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Wielki Orderu Korony Rumunii Krzyż Wielki Orderu Węgierskiego Zasługi (wojskowy) Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Leopolda (Austria) Order Korony Żelaznej II klasy (Austro-Węgry) Order Korony Żelaznej III klasy (Austro-Węgry)
Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych
Multimedia w Wikimedia Commons
Konferencja inspektorów armii w Warszawie, początek 1926. Pierwszy rząd od lewej: gen. Mieczysław Norwid-Neugebauer, gen. Jan Romer, gen. Lucjan Żeligowski, gen. Edward Śmigły-Rydz, gen. Aleksander Osiński. Drugi rząd od lewej: NN, mjr Aleksander Prystor, gen. Józef Rybak, gen. Leonard Skierski, gen. Tadeusz Piskor, płk Tadeusz Kasprzycki
Odznaka Polskiej Wojskowej Misji Zakupów
Grobowiec Jana Romera

Jan Edward Romer (ur. 3 maja 1869 we Lwowie, zm. 5 marca 1934 w Warszawie) – generał dywizji Wojska Polskiego.

Życiorys

Jan Edward Romer urodził się 3 maja 1869 we Lwowie, w rodzinie Edmunda (zm. 1895), starosty lwowskiego, i Ireny Körtvelyessy de Augusth (zm. 1913)[1]. Był starszym bratem profesora Eugeniusza Romera (1871–1954)[2].

Kształcił się w I Gimnazjum w Nowym Sączu, gdzie przyjaźnił się m.in. z późniejszym wynalazcą Janem Szczepanikiem oraz poetą i tłumaczem Franciszkiem Mirandolą[3]. Działał w tajnym ruchu niepodległościowym na obszarze Galicji[4].

Od 1887 służył w cesarskiej i królewskiej Armii. W 1890 ukończył Wojskową Akademię Techniczną w Wiedniu i jako oficer zawodowy przeszedł kolejne szczeble dowódcze i sztabowe. Podpułkownik z 1911. 29 listopada 1913 został mianowany komendantem 32 pułku artylerii polnej[5]. Na jego czele walczył w I wojnie światowej na froncie rosyjskim i włoskim. Pułkownik z 1914. W 1916 na stanowisku dowódcy artylerii dywizji piechoty, potem korpusu piechoty. później dowódca 50 Brygady Artylerii i specjalnej grupy artyleryjskiej, odznaczył się w walkach, otrzymał wysokie nagrody i ordery.

Od 10 lutego do 1 maja 1917 przebywał w Warszawie, w przewidywaniu objęcia dowództwa nad artylerią Legionów Polskich. Ponieważ nie został wyznaczony na to stanowisko, w pierwszej dekadzie maja powrócił na front włoski, gdzie objął dowództwo XVIII Brygady Artylerii Polowej. W listopadzie tego roku przez dwa tygodnie dowodził brygadą piechoty. 6 lutego 1918 awansowany na generała majora ze starszeństwem z dniem 1 listopada 1917 i wyznaczony na stanowisko dowódcy artylerii IX Korpusu. W następnym miesiącu został komendantem IX Brygady Górskiej. W czerwcu 1918 przez kilka dni dowodził 18 Dywizją Piechoty. Na początku października tego roku ponownie, tymczasowo, objął dowództwo tej dywizji. 3 listopada lekko ranny dostał się do niewoli angielskiej. Zwolniony z niewoli, 5 grudnia przybył do Krakowa.

W grudniu 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego i wyznaczony na dowódcę Okręgu Generalnego „Łódź”. Stanowiska nie objął, a 21 grudnia 1918 został dowódcą Okręgu Generalnego „Lublin”. 5 stycznia 1919 stanął na czele Grupy Operacyjnej „Bug”, na czele której walczył w Małopolsce Wschodniej i Galicji. 10 stycznia wkroczył do Lwowa, przełamując pierścień okrążenia ukraińskiego na południu miasta, na odcinku od Brzuchowic do Dublan. Od marca do grudnia 1919 szef Polskiej Misji Wojskowej Zakupów w Paryżu. Następnie znowu na froncie wschodnim: grudzień 1919 – kwiecień 1920 dowódca 13 Dywizji Piechoty, kwiecień – maj 1920 dowódca Dywizji Jazdy na froncie ukraińskim, w czasie walk odwrotowych 6 i 1 Armii. Lipiec – wrzesień 1920 członek polskiej delegacji w sprawie rozejmu z Rosją Sowiecką, wrzesień 1920 – wrzesień 1921 szef Naczelnej Kontroli Wojskowej. 1 stycznia 1920 Józef Piłsudski, jako Naczelny Wódz, mianował go członkiem Kapituły Tymczasowej Orderu „Virtuti Militari” i nadał mu Krzyż Srebrny tego orderu[6]. 25 września 1921 został wyznaczony na stanowisko dowódcy Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu generała dywizji ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 8. lokatą w korpusie generałów[7]. W połowie lat 20. był przewodniczącym Komitetu Budowy Domu Żołnierza Polskiego w Lublinie[8]. Z dniem 1 września 1924 minister spraw wojskowych powołał go na członka Rady Wojennej[9].

10 lipca 1926 mianowany został Inspektorem Armii[10][11]. 13 maja 1932 został zwolniony ze stanowiska inspektora armii, a z dniem 31 lipca 1932 przeniesiony w stan spoczynku[12]. Osiadł w Warszawie. Autor wspomnień (Pamiętniki, wyd. Lwów 1938).

Zmarł w poniedziałek 5 marca 1934, w godzinach wieczornych, w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie, po dłuższej chorobie[13]. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A 10-6-1/2)[14].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Romer 2011 ↓, s. 23, 31.
  2. ↑ Romer 2011 ↓, s. 24, 427.
  3. ↑ Lucyna Smoleńska, Mieczysław Sroka: Wielcy znani i nieznani „Polski Edison – Jan Szczepanik (1872–1926)”. Warszawa: Wydawnictwo radia i telewizji, 1988, s. 222–232.
  4. ↑ Wacław M. Borzemski: Pamiętnik tajnych organizacji niepodległościowych na terenie byłej Galicji w latach 1880–1897. Lwów: 1930, s. 190.
  5. ↑ Telegramy Gazety Lwowskiej. „Gazeta Lwowska”. Nr 275, s. 5, 30 listopada 1913. 
  6. ↑ a b Rozkaz Naczelnego Wodza z 1 stycznia 1920 r. (Dziennik Rozkazów 1920 r. Nr 1, poz. 1)
  7. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 14.
  8. ↑ Stanisław Piekarski: Domy Żołnierza Polskiego. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1997, s. 361. ISBN 83-85389-15-6.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 98 z 26 września 1924 roku, s. 546.
  10. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 29 z 26.07.1926 r.
  11. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 44 z 14.10.1926 r.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 16 sierpnia 1932 roku, s. 359, 361.
  13. ↑ „Polska Zbrojna” Nr 64 z 7 marca 1934 roku, s. 1, 4.
  14. ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2020-06-19].
  15. ↑ M.P. z 1930 r. nr 260, poz. 351 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
  16. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.
  17. ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1936 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 35, poz. 1763)
  18. ↑ M.P. z 1930 r. nr 98, poz. 143 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
  19. ↑ a b Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 19 z 12.12.1929 r., s 360–361.
  20. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 2 z 19.03.1931 r., s. 68.
  21. ↑ a b Joanna Bartołd (red.): Generał Jan Romer. Pamiętniki. Warszawa: Muzeum Historii Polski, 2011, s. 41, 121, 144

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Romer&oldid=68658844”