Mieczysław Norwid-Neugebauer

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mieczysław Norwid-Neugebauer
Ilustracja
generał dywizji generał dywizji
Data i miejsce urodzenia

15 lutego 1884
Rzejowice, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

18 października 1954
Toronto, Kanada

Przebieg służby
Lata służby

1914–1947

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

28 Dywizja Piechoty
Dep. VII MSWojsk.
Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych

Stanowiska

dowódca dywizji
szef departamentu
inspektor armii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje - trzykrotnie ranny
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości z Mieczami Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Srebrny za Długoletnią Służbę Krzyż Wielki Orderu Korony Rumunii Wielki Oficer Orderu Korony Rumunii Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order Korony Żelaznej III klasy (Austro-Węgry)
Odznaka Oficerska Związków Strzeleckich „Parasol” Odznaka „Za wierną służbę” Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych
Konferencja inspektorów armii w Warszawie, początek 1926. Pierwszy rząd od lewej: gen. Mieczysław Norwid-Neugebauer, gen. Jan Romer, gen. Lucjan Żeligowski, gen. Edward Śmigły-Rydz, gen. Aleksander Osiński. Drugi rząd od lewej: NN, mjr Aleksander Prystor, gen. Józef Rybak, gen. Leonard Skierski, gen. Tadeusz Piskor, płk Tadeusz Kasprzycki

Mieczysław Norwid-Neugebauer (ur. 15 lutego 1884 w Rzejowicach, zm. 18 października 1954 w Toronto) – generał dywizji Wojska Polskiego, minister robót publicznych (1930–1932).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Mieczysław Norwid-Neugebauer jako oficer Legionów

Ukończył Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego[1] w Warszawie (1906) i Wydział Mechaniki Politechniki Lwowskiej (1911)[2][3]. Przed I wojną światową działał w organizacjach wojskowo-niepodległościowych. Członek Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, a następnie Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”. W latach 1909–1910 był naczelnym komendantem Polskiego Związku Wojskowego, a następnie w latach 1910–1911 – komendantem Armii Polskiej. Następnie komendant obwodu Polskich Drużyn Strzeleckich w Krakowie oraz zastępca komendanta naczelnego i komendanta ekspozytury komendy naczelnej Polskich Drużyn Strzeleckich w Krakowie[2]. W latach 1914–1917 oficer w Legionach Polskich. od sierpnia 1914 dowódca 2 kompanii kadrowej, komendant obozowy w Krzeszowicach i Miechowie, dowódca 2 i 5 baonu oraz 5 pułku piechoty, od maja 1915 dowódca 2 i 3 pułku piechoty, od października 1915 dowódca 6 pułku piechoty. Od 27 kwietnia 1917 roku obowiązki komendanta pułku łączył z funkcją komendanta III Brygady Legionów Polskich[4]. Po kryzysie przysięgowym internowany w Lublinie[2].

Po odzyskaniu niepodległości w listopadzie 1918 na różnych stanowiskach dowódczych w Wojsku Polskim: szef sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego „Kielce”, szef sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego „Poznań”, kwatermistrz Frontu Litewsko-Białoruskiego i 4 Armii, w czerwcu 1920 wyznaczony został na stanowisko kwatermistrza w Dowództwie Etapów Wojsk Polskich na Ukrainie[5]. 17 lipca 1920 mianowany został II zastępcą szefa Sztabu Generalnego – głównym kwatermistrzem. W listopadzie tego roku stanął na czele Ekspozytury Ministerstwa Spraw Wojskowych powołanej do koordynowania spraw demobilizacyjnych. Równocześnie powierzono mu funkcję szefa Oddziału IV Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych.

1 maja 1920 Naczelny Wódz Pierwszy Marszałek Polski Józef Piłsudski dekretem L. 2126, wydanym na podstawie Ustawy Sejmowej z 2 sierpnia 1919 o ustaleniu starszeństwa i nadaniu stopni oficerskich w WP zatwierdził go z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu generała podporucznika[6]. 3 maja 1922 zweryfikowany został w stopniu generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919.

W latach 1921–1923 dowódca 28 Dywizji Piechoty. Z dniem 10 grudnia 1923 został mianowany szefem Departamentu VII Ministerstwa Spraw Wojskowych[7].

1 grudnia 1924 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski na wniosek Ministra Spraw Wojskowych, gen. dyw. Władysława Sikorskiego awansował go na generała dywizji ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 14. lokatą w korpusie generałów[8].

W październiku 1925 został „przesunięty do dyspozycji Ministra Spraw Wojskowych z przeniesieniem służbowym z dniem 15 listopada tego roku na III Kurs Centrum Wyższych Studiów Wojskowych[9]. W grudniu tego roku powołany został na stanowisko I zastępcy szefa Administracji Armii[10].

Inspektor armii: 1926–1930 we Lwowie, 1932–1935 w Toruniu, 1935–1939 w Warszawie. W latach 1930–1932 minister robót publicznych w rządach Walerego Sławka i Aleksandra Prystora. Zarzuca się mu zdławienie rozwoju motoryzacji w Polsce przez wprowadzenie od 1 stycznia 1931 roku wysokich opłat na Fundusz Drogowy i preferowanie kolei, co doprowadziło do spadku liczby samochodów i zmniejszania ich produkcji w kolejnych kilku latach, utrwalając zacofanie techniczne kraju[11][12]. 3 września 1939 mianowany szefem Polskiej Misji Wojskowej w Londynie i natychmiast oddelegowany dla interwencji w sprawie wywiązania się Wielkiej Brytanii z zobowiązań sojuszniczych wobec Polski. Interwencje Norwid-Neugebauera w Londynie w kwestii przyrzeczonej Polsce w maju 1939 ofensywy powietrznej RAF-u nad Niemcami były bezskuteczne. Funkcję Szefa Misji Wojskowej sprawował do stycznia 1940 r. Od października 1942 do demobilizacji w 1947 Szef Administracji Polskich Sił Zbrojnych. Po demobilizacji pozostał na emigracji, osiedlając się w Kanadzie.

Był autorem książki Kampania wrześniowa 1939 r. w Polsce (Londyn 1941)[13].

Zmarł w Toronto. Został pochowany na Pine Hills Cemetery[14] w Kanadzie.

Grób Mieczysława Norwid-Neugebauera na cmentarzu Pine Hills Cemetery w Kanadzie

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

29 listopada 1918 zawarł związek małżeński z Wandą Jadwigą, z domu Leśkiewicz, primo voto Bilewską, działaczką społeczną, senatorem.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Późniejsze nazwy szkoły: od 30.06.1915 do 10.11.1918 Gimnazjum Towarzystwa Szkoły Maurycego hr. Zamoyskiego, od 10.11.1918 Gimnazjum Towarzystwa im. Jana Zamoyskiego (za: Smolna 30. Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego Warszawa: PIW, 1989: 21 i 23; tamże w spisie absolwentów na str. 332, pozycja 35 oraz fotografia generała, fot. nr 28 po s. 224).
  2. a b c d e Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 213. [dostęp 2021-08-20].
  3. „Kto był kim w II Rzeczypospolitej”, pod red. prof. Jacka M. Majchrowskiego, Warszawa 1994, wyd I
  4. Odprawy Komendy Legionów Polskich, Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. I.120.1.295b, s. 271 [1].
  5. Janusz Odziemkowski: Polskie formacje etapowe w Galicji Wschodniej na Wołyniu i Ukrainie w latach 1918-1920. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2019, s. 130. ISBN 978-83-8090-616-7.
  6. „Dziennik Personalny MSWojsk” 1920, 15 maja, nr 18.
  7. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 77 z 16 grudnia 1923 roku, s. 721.
  8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 730.
  9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 112 z 25 października 1925 roku, s. 603.
  10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 137 z 28 grudnia 1925 roku, s. 742.
  11. Karol Rudy. Polska broń pancerna w przededniu września 1939 roku. Czy można było zrobić więcej?. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr specjalny 13 (2/2012), s. 9-10, 2012. Warszawa: Magnum X. [dostęp 2023-12-24]. 
  12. Marek Białokur, Mieczysław Norwid-Neugebauer (1884-1954), [w:] Zbigniew Girzyński, Jarosław Kłaczkow, Wojciech Piasek (red.), Premierzy i ministrowie Rzeczypospolitej Polskiej 1918–1939, wyd. pierwsze, Warszawa: Instytut De Republica, 2023, s. 441, ISBN 978-83-67253-59-8.
  13. Mieczysław Norwid-Neugebauer, Kampania wrześniowa 1939 r. w Polsce, [w:] Katalogi Biblioteki Narodowej [online], Londyn: M. I. Kolin, 1941 [dostęp 2023-12-28].
  14. Akcja - Znicz dla Bohatera - Polska w Kanadzie - Portal Gov.pl, Polska w Kanadzie [dostęp 2023-04-04] (pol.).
  15. a b c d e f g Mieczysław Bielski: Generałowie odrodzonej Rzeczypospolitej. T. 2. Toruń: Turpress, 1996, s. 333
  16. Dekret Naczelnika Państwa L. 11314 V.M. Adj. Gen. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 6, s. 225)
  17. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za wybitne zasługi w służbie wojskowej”.
  18. Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 17, 11 listopada 1936. 
  19. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 19.
  20. M.P. z 1938 r. nr 177, poz. 323 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” - zamiast uprzednio nadanego Krzyża Niepodległości (M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31)
  21. Rocznik oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932, s. 11, 419. [dostęp 2015-04-13].
  22. Rozporządzenie Kierownika M.S.Wojsk. L. 2799.22 G. M. I. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 8, s. 251)
  23. M.P. z 1925 r. nr 46, poz. 183 „w uznaniu zasług, położonych przy zorganizowaniu akcji ochronnej po wybuchu w cytadeli warszawskiej w dniu 13 października 1923 r.”
  24. Rocznik oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928, s. 11. [dostęp 2015-04-13].
  25. Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 237.
  26. Wysokie odznaczenia rumuńskie dla generalicji polskiej. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 132 z 12 czerwca 1928. 
  27. Dekoracja wyższych oficerów W. P. orderami Legii Honorowej. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 132 z 15 czerwca 1939. 
  28. Odznaczenia w Legionach Polskich Kurier Lwowski 1916 nr 624 s.2

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]