John le Carré

John le Carré

John le Carré (2008)
Imię i nazwisko	David John Moore Cornwell
Data i miejsce urodzenia	19 października 1931 Poole
Data i miejsce śmierci	12 grudnia 2020 Truro, Wielka Brytania
Narodowość	angielska
Język	angielski
Alma Mater	Uniwersytet w Bernie Lincoln College w Oksfordzie
Dziedzina sztuki	literatura
Ważne dzieła
Ze śmiertelnego zimna Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg Jego uczniowska mość Ludzie Smileya Wierny ogrodnik
Nagrody
Złoty Sztylet: 1963 Ze śmiertelnego zimna, 1977 Jego uczniowska mość Somerset Maugham Award: 1964 Ze śmiertelnego zimna Nagrody im. Edgara Allana Poe: Najlepsza powieść, 1965 Ze śmiertelnego zimna Mystery Writers of America: 1984 Martin Beck Award: 1986 Szpieg doskonały
Strona internetowa

John le Carré, właśc. David John Moore Cornwell (ur. 19 października 1931 w Poole, zm. 12 grudnia 2020 w Truro) – brytyjski pisarz, autor kryminałów. W młodości funkcjonariusz MI6. Wiele z jego powieści zostało zekranizowanych.

Życiorys

Urodził się 19 października 1931 w Poole, w Dorset, jako drugi syn Ronalda i Olivii Glassy Cornwellów. Kiedy miał kilka lat, ojciec został skazany za oszustwa, a matka porzuciła rodzinę.

Uczył się w Sherborne School, przez rok studiował na Uniwersytecie w Bernie (reminiscencje w powieści Szpieg doskonały), studiował na Lincoln College w Oksfordzie.

W latach 1950–1952 pracował dla brytyjskiego wywiadu wojskowego w Wiedniu. W 1954 ożenił się z Ann Alison Veronicą Sharp. Porzucił studia w Oksfordzie, aby uczyć w Millfield Junior School (1954–1955). W latach 1955–1956 powrócił na studia i ukończył je.

W latach 1956–1958 wykładał języki nowożytne w Eton College. W latach 1959–1964 był pracownikiem brytyjskiej służby zagranicznej; pracował w Bonn i Hamburgu. Podwójny agent Kim Philby zdemaskował go jako funkcjonariusza MI6.

Pierwszą powieść Budzenie zmarłych napisał w 1961 pod pseudonimem „John le Carré”. Jego książki utrzymane są w klimacie szpiegowskim i nie stronią od wątków autobiograficznych. Pierwszym dużym sukcesem była opublikowana w 1963 powieść Ze śmiertelnego zimna. W 1965 zrezygnował z pracy w ministerstwie spraw zagranicznych aby zostać zawodowym pisarzem.

Napisał scenariusz odcinka serialu Armchair Theatre, pod tytułem The End of the Line wyemitowanego w 1970 roku

W 1971 rozwiódł się, a następnie ożenił z Valerie Jane Eustace.

Wystąpił jako dowódca w filmie Mała doboszka z 1984 roku.

W 2020 został laureatem Nagrody im. Olofa Palmego za 2019 rok.

Publikacje

Powieści

• Call for the Dead (1961); Budzenie zmarłych (Wydawnictwo Amber, 2002, przeł. Radosław Januszewski)
• A Murder of Quality (1962); Perfekcyjne morderstwo (1992, przeł. Michał Ronikier); Morderstwo doskonałe (Wydawnictwo Sonia Draga, 2013, przeł. Monika Wiśniewska); powieść detektywistyczna
• The Spy Who Came in from the Cold (1963); Ze śmiertelnego zimna (1986, przeł. Piotr Pieńkowski i Adam Szostkiewicz, 2. obieg; 1990, przeł. Robert Stiller); Uciec z zimna (Wydawnictwo Amber, 2002, przeł. Jan Kraśko); Z przejmującego zimna (2008, przeł. Jan Kraśko)
• The Looking-Glass War (1965); Wojna w lustrze (1993, przeł. Ludwik Dorn); Za późno na wojnę (Wydawnictwo Amber, 2003, przeł. Radosław Januszewski)
• A Small Town in Germany (1968); Miasteczko w Niemczech (2002, przeł. Radosław Januszewski); Małe miasteczko w Niemczech (Wydawnictwo Sonia Draga, 2010, przeł. Jan Rybicki)
• The Naïve and Sentimental Lover (1971); Naiwny i sentymentalny kochanek (1993, przeł. Tomasz Bieroń); powieść psychologiczna
• Tinker, Tailor, Soldier, Spy (1974); Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg (2000, przeł. Ewa Życieńska; 2010, przeł. Jan Rybicki); Szpieg (Świat Książki, 2011, przeł. Jan Rybicki)
• The Honourable Schoolboy (1977); Jego uczniowska mość (1996, przeł. Robert Sudół)
• Smiley’s People (1979); Ludzie Smileya (1999, przeł. Maciej Świerkocki)
• The Little Drummer Girl (1983); Mała doboszka (1994, przeł. Ewa Życieńska; 2009, przeł. Bohdan Maliborski)
• A Perfect Spy (1986); Szpieg doskonały (1996, przeł. Paweł Korombel; 2003, przeł. Jan Rybicki)
• The Russia House (1989); Russia House (1991, przeł. Ewa Życieńska; Wydawnictwo Sonia Draga, 2013, przeł. Monika Wiśniewska)
• The Secret Pilgrim (1991); Znakomity uczeń (1996, przeł. Jerzy Morka); Tajny pielgrzym (2000, przeł. Jerzy Kozłowski)
• The Night Manager (1993); Nocny recepcjonista (1995, przeł. Paweł Korombel)
• Our Game (1995); Nasza gra (1995, przeł. Maciej Pertyński)
• The Tailor of Panama (1996); Krawiec z Panamy (1997, przeł. Paweł Korombel; Wydawnictwo Sonia Draga, przeł. Jerzy Kozłowski)
• Single & Single (1999); Single & Single (1999, przeł. Ewa Życieńska)
• The Constant Gardener (2001); Wierny ogrodnik (2001, przeł. Radosław Januszewski)
• Absolute Friends (2003); Przyjaźń absolutna (2004, przeł. Jan Rybicki)
• The Mission Song (2006); Pieśń misji (2007, przeł. Jan Rybicki)
• A Most Wanted Man (2008); Bardzo poszukiwany człowiek (Wydawnictwo Sonia Draga, 2009, przeł. Jan Rybicki)
• Our Kind of Traitor (2010); Zdrajca w naszym typie (Wydawnictwo Sonia Draga, 2011, przeł. Jan Rybicki)
• A Delicate Truth (2012); Subtelna prawda (Wydawnictwo Sonia Draga, 2013, przeł. Paweł Korombel)
• The Pigeon Tunnel: Stories from My Life (2016); Tunel z gołębiami: opowieści z mojego życia (Wydawnictwo Sonia Draga, 2017, przeł. Jan Rybicki)
• A Legacy of Spies (2017); Szpiegowskie dziedzictwo (Wydawnictwo Sonia Draga, 2018, przeł. Jan Rybicki)
• Agent Running in the Field (2019); Agent w terenie (Wydawnictwo Sonia Draga, 2021, przeł. Jan Rybicki)
• Silverview (2021); Silverview (Wydawnictwo Sonia Draga, 2022, przeł. Jan Rybicki)

Nowele

• Dare I Weep, Dare I Mourn? (1967) opublikowana w „The Saturday Evening Post” 28 stycznia 1967
• What Ritual is Being Observed Tonight? (1968) opublikowana w „The Saturday Evening Post” 2 listopada 1968
• The Writer and The Horse (1968) opublikowana w „The Savile Club Centenary Magazine” i „The Argosy”

Wydania zbiorowe

• The Incongruous Spy (1964) zawierająca Budzenie zmarłych, Perfekcyjne morderstwo
• The Quest for Karla (1982) zawierająca Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg, Jego uczniowska mość, Ludzie Smileya

Ekranizacje

Rok	Tytuł polski	Tytuł oryginalny	Tytuł(y) powieści	Reżyser	Dodatkowe informacje
1965	Szpieg, który przyszedł z zimnej strefy	The Spy Who Came In from the Cold	Ze śmiertelnego zimna; Z przejmującego zimna	Martin Ritt
1966	Śmiertelna sprawa	The Deadly Affair	Budzenie zmarłych	Sidney Lumet
1969	Cudzymi rękoma	The Looking Glass War	Wojna w lustrze; Za późno na wojnę	Frank Pierson
1979	Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg	Tinker, Tailor, Soldier, Spy	Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg		miniserial; scenarzysta le Carré
1982	Ludzie Smileya	Smiley’s People	Ludzie Smileya		miniserial; scenarzysta le Carré
1984	Mała doboszka	The Little Drummer Girl	Mała doboszka	George Roy Hill	le Carré wystąpił jako dowódca
1987	brak oficjalnego tłumaczenia tytułu	A Perfect Spy	Szpieg doskonały		miniserial; scenarzysta le Carré
1990	Wydział Rosja	The Russia House	Russia House	Fred Schepisi
1991	brak oficjalnego tłumaczenia tytułu	A Murder of Quality	Perfekcyjne morderstwo; Morderstwo doskonałe	Gavin Millar	produkcja TV; scenarzysta le Carré
2001	Krawiec z Panamy	The Tailor of Panama	Krawiec z Panamy	John Boorman	scenarzysta i producent wykonawczy le Carré
2005	Wierny ogrodnik	The Constant Gardener	Wierny ogrodnik	Fernando Meirelles
2011	Szpieg	Tinker Tailor Soldier Spy	Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg	Tomas Alfredson	producent wykonawczy le Carré; można go zobaczyć wśród gości na przyjęciu bożonarodzeniowym
2014	Bardzo poszukiwany człowiek	A Most Wanted Man	Bardzo poszukiwany człowiek	Anton Corbijn
2016	Zdrajca w naszym typie	Our Kind of Traitor	Zdrajca w naszym typie	Susanna White
2016	Nocny recepcjonista	The Night Manager	Nocny recepcjonista	Susanne Bier	miniserial

Bibliografia

• Ludwik Dorn. Szpiedzy: Zgrzybiałe, niepotrzebne dzieci. „Literatura na Świecie”. 7(216), s. 137–172, lipiec 1989.