Kościół św. Jana Chrzciciela w Sosnowcu
 nr rej.:– A/1624/96 z 29.03.1996 (woj. katowickie)[1] – A/533/2019 z 31.07.2019 (woj. śląskie)[2] | |||||||
| kościół parafialny | |||||||
| |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||
| Wyznanie | |||||||
| Kościół | |||||||
| Parafia | |||||||
| Wezwanie | |||||||
| |||||||
| |||||||
Położenie na mapie Sosnowca  | |||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||
 50°14′14,600″N 19°09′23,699″E/50,237389 19,156583
| |||||||
Kościół św. Jana Chrzciciela w Sosnowcu – kościół znajdujący się w Sosnowcu – Niwce, przy skrzyżowaniu ul. Wojska Polskiego i Orląt Lwowskich.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Budowę nowego murowanego kościoła zainicjował kapelan filialny parafii zagórskiej w Niwce, ks. Jan Zmarzlik. 18 września 1897 ksiądz biskup Tomasz Teofil Kuliński położył kamień węgielny pod budowę projektowanej świątyni. Od 1907 budowę kontynuował ks. Franciszek Gola, któremu przydzielono wikariusza. Wówczas powstało probostwo i plebania. Parafianie przeprowadzali zbiórki funduszy na budowę świątyni. Budowę wsparło również francuskie Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich, właściciel kopalni „Jerzy”. W 1910 kościół konsekrował biskup kielecki Augustyn Łosiński.
Fundatorami kościoła byli górnicy kopalni „Jerzy”, francuskie Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich, hutnicy huty „Staszic” oraz mieszkańcy Niwki.
Projektantem kościoła był architekt Józef Pomian-Pomianowski. Wnętrze ozdabiała polichromia wykonana przez artystów krakowskich: Piotra Nizińskiego i pomagających mu malarzy ze szkoły Jana Matejki (nie zachowana)[3].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kościół św. Jana Chrzciciela jest neogotycką, trzynawową pseudohalą z dużą liczbą szczytów, wieżyczek, fryzów arkadowych i gzymsów. Wymurowany jest z czerwonej, nieotynkowanej cegły[3]
Fasada z dominującą, 65-metrową wieżą – dzwonnicą, znajduje się od strony północnej[3], nad głównym wejściem umieszczony jest witraż. Wieża flankowana jest mniejszymi wieżyczkami. Dekorują ją wsporniki w kształcie ludzkich głów oraz gargulce, które zwrócone są w cztery strony świata. Na każdej z czterech ścian dzwonnicy znajdują się okna z witrażowymi przeszkleniami.
Elewacje boczne są 5-osiowe z przyporami.
Drzwi do kościoła są wykonane z dębu, ozdobione okuciami o motywach roślinnych.Okna ostrołukowe, wypełnione witrażami.
Sklepienie naw jest krzyżowo-żebrowe, zdobione licznymi malowidłami przedstawiającymi sceny biblijne oraz postacie świętych.
Zabytkowy wystrój i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]
- ołtarz główny i dwa ołtarze boczne, dębowe, wykonane przez artystę z Olkusza – Pawła Turbasa[3]
- ambona
- konfesjonały
- organy wykonane w firmie J. Śliwińskiego we Lwowie na początku XX wieku
- 14 obrazów przedstawiających stacje drogi krzyżowej
Otoczenie kościoła[edytuj | edytuj kod]
W otoczeniu znajduje się zabytkowa kaplica na rzucie ośmioboku, wykonana z czerwonej cegły. Wejście do niej prowadzi przez ostrołukowe drzwi. Oryginalne stare ogrodzenie zastąpiono nowym.
Stan zabytku[edytuj | edytuj kod]
W kościele widać skutki szkód górniczych, Najbardziej uszkodzoną częścią kościoła jest wieża główna. wraz z dzwonnicą której hełm został przebudowany i nieznacznie obniżony.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-05-20].
- ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 1 listopada 2019 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-05)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2019-11-02].
- ↑ a b c d Historia Parafii [online], www.niwka.sosnowiec.pl [dostęp 2019-08-17].
| Zamki, Dwory, Pałace | |
|---|---|
| Obiekty sakralne | |
| Parki i ogordy | |
| Obiekty zniszczone |
