Zespół Parkowo-Pałacowy Schöna
 nr rej. A-1241[1] z 10 kwietnia 1980[1]
| |
 Sztuczne wzniesienie w Parku Schoena | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Dzielnica |
Środula |
| Adres |
ul. Chemiczna 12-16 |
| Powierzchnia |
5,6 ha |
| Data założenia |
1885 |
Położenie na mapie Sosnowca  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°17′59,47″N 19°08′30,73″E/50,299853 19,141869
| |
Park Schöna – zabytkowy park w stylu angielskim[2] w Sosnowcu założony w 1885 roku, zaprojektowany w stylu neoromantycznym wokół zespołu pałaców: Schöna i Wilhelma, stojących przy ul. Chemicznej 12 - 16[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Park założony w 1884 roku przez braci Schönów jako otoczenie pałaców[4]. Niegdyś rozległy, obecnie zajmuje obszar o wielkości 5,6 hektara[2]. Ograniczony od strony południowej zabudowaniami fabrycznymi, od północnej – drogą szybkiego ruchu, na wschodzie przylega do ul. Chemicznej, a od strony zachodniej sąsiaduje z ogródkami działkowymi. Został ukształtowany w typie pretzelgarten, który charakteryzował się sinusoidalnym układem alei i przenikających się wnętrz parkowych[5]. Jako część parku na jego skraju przy fabryce wybudowano neoromantyczne elementy architektoniczne: mury, ruiny i groty, a także domki dla służby. W 1901 roku powstał domek ogrodnika, a także szklarnie. Większość tych elementów parku, w tym XIX-wieczny układ alei, uległa zniszczeniu. Staw, który stanowił główny element założenia, zlikwidowano po 1945 roku.
Park[edytuj | edytuj kod]
Drzewostan Parku Schöna składa się z drzew należących do 41 gatunków, w tym 8 gatunków drzew iglastych[2]. Jedenaście z nich posiada status pomników przyrody[6].
Wśród drzewostanu znajdziemy: klon srebrzysty, topola czarna, dąb czerwony, dąb błotny, skrzydłorzech kaukaski, wiąz szypułkowy, klon pospolity, orzech czarny, świerk kłujący, platan klonolistny, tulipanowiec amerykański[4]. Występuje tutaj 15 różnych gatunków krzewów[2], między innymi: morwa biała.
Zabudowania[edytuj | edytuj kod]
Pałac główny, pałac ojca[3] - aktualnie budynek pałacu jest siedzibą Urzędu Stanu Cywilnego w Sosnowcu tzw. Pałacu Ślubów. Natomiast w podziemiach istnieje restauracja;
Pałacu Wilhelma, pałac syna[3] - piwnice zaadaptowano na pomieszczenia Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej Intertex: znajdują się tam salki treningowe ze stołami do gry w tenisa stołowego, mini-siłownia oraz pomieszczenia biurowe zarządcy;
Dom ogrodnika;
Budynek gospodarczy;
Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]
Historyczna zabudowa parku:
- grota,
- pawilon orientalny;
Na terenie parku znajdują się także dwa korty tenisowe.
Park ze względu na swoją budowę (wiele pagórków i terenów z różnorakimi podjazdami) eksploatowany jest również przez rowerzystów (amatorów jak i zawodowców). Przyjęła się także nazwa potoczna: Park Rowerowy[potrzebny przypis].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
-
Pałac Wilhelma -
Pomnik przyrody -
-
-
-
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 108 [dostęp 2011-02-13].
- ↑ a b c d Prognoza oddziaływania na środowisko lokalnego programu rewitalizacji miasta Sosnowca na lata 2010 - 2020, [online], sierpień 2010 [dostęp 2017-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-16].
- ↑ a b c województwo śląskie, [w:] Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, wyd. stan na 30 czerwca 2020 r., Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa, 1 lipca 2020.
- ↑ a b Park Schöena w Sosnowcu [online], www.parki.org.pl [dostęp 2017-07-28] (pol.).
- ↑ Anna Fabiańczyk: Parki zabytkowe. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, 25 kwietnia 2008. [dostęp 2011-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-15)].
- ↑ Kubajak i inni, Pomniki przyrody Sosnowca, [Krzeszowice]: Kubajak, 2004, ISBN 83-87971-69-3, OCLC 749820774.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Muzeum w Sosnowcu: Park Schönowski.
- Ośrodek Działań Ekologicznych "Źródła", Parki i ogrody: Park Schöena w Sosnowcu.
| Zamki, Dwory, Pałace | |
|---|---|
| Obiekty sakralne | |
| Parki i ogordy | |
| Obiekty zniszczone |
