Partizione delle Alpi

Kolor czerwony: Alpi Occidentali (Alpy Zachodnie), kolor żółty: Alpi Centrali (Alpy Środkowe), kolor niebieski: Alpi Orientali (Alpy Wschodnie)

Partizione delle Alpi (z wł. „Podział Alp”; fr. Partition des Alpes, niem. Einteilung der Alpen) – klasyfikacja pasm górskich w Alpach używana przede wszystkim we Włoszech, ale także we Francji i Szwajcarii. Zgodnie z nim Alpy dzielą się na trzy główne części: Alpi Occidentali („Alpy Zachodnie”), Alpi Centrali („Alpy Środkowe”) i Alpi Orientali („Alpy Wschodnie”), które z kolei dzielą się na 26 sekcji i 112 grup.

Klasyfikację tę zaproponowano w 1924 roku na IX kongresie Congresso Geografico Italiano w Genui, została wprowadzona w 1926 roku.

Klasyfikacja Partizione delle Alpi została opublikowana i opisana w dokumencie pt. Nomi e limiti delle grandi parti del Sistema Alpino („Nazwy i granice dużych części systemu alpejskiego”).

Odbiór klasyfikacji

Klasyfikacja obejmuje całościowo cały łańcuch górski Alp. Pomimo że klasyfikacja obejmuje całe Alpy, uważana jest za typowy podział włoski, ponieważ nie uwzględnia w swoim zestawieniu dwustopniowego podziału Alp (Alpy Zachodnie i Alpy Wschodnie), który stosowany jest w innych państwach. Wśród wad klasyfikacji Partizione delle Alpi wymieniano również włączenie w jej struktury regionów, które nie stanowią części Alp.

Przykładowe braki i nieścisłości były przytaczane przez włoskiego naukowca Sergia Marazziego. Wskazywał on m.in. na takie błędy jak:

• włączenie południowej części Prowansji (np. pasma górskiego Massif des Maures), która nie jest położona na obszarze Alp;
• włączenie niektórych północnych obszarów Prealpów Szwajcarskich do łańcucha alpejskiego, które według literatury szwajcarskiej należą do Wyżyny Szwajcarskiej;
• Alpy Noryckie w klasyfikacji obejmują zbyt duży obszar w porównaniu z literaturą austriacką (dodatkowo w klasyfikacji przypisane zostały do Alp Noryckich pasma: Tuxer Alpen, Tauern oraz pasma górskie położone w Styrii i Karyntii);
• stosowanie archaicznych terminów (np. Alpi bavaresi, Alpi salisburghesi i Alpi austriache), które stosowane są tylko w niemieckojęzycznych regionach;
• włączenie płaskowyżu Kras w łańcuch górski Alp, który obecnie uważany jest za część Gór Dynarskich.

W 2005 roku Sergio Marazzi zaproponował i przedstawił nową klasyfikację Alp w celu ujednolicenia istniejących podziałów – Suddivisione Orografica Internazionale Unificata del Sistema Alpino (SOIUSA). Klasyfikacja Partizione delle Alpi została poprawiona i opublikowana w takich pracach jak: Dictionaire encyclopédie des Alpes (2006) oraz Il Grande Dizionario Enciclopedico delle Alpi (2007).

Klasyfikacja

Uwagi

• W klasyfikacji zachowano włoskie nazewnictwo.
• Pogrubioną czcionką wyróżniono sekcje oraz oznaczenie cyfrowe danej sekcji, np. Alpi Graie (3).
• Normalną czcionką zapisano grupy oraz oznaczenie cyfrowe i literowe danej grupy, np. Gruppo del Gran Paradiso (3.a).

Alpi Occidentali

Alpi Occidentali (pol. zachodnie) ciągną się od przełęczy Colle di Cadibona (Włochy) do przełęczy Col du Grand Ferret (pogranicze włosko-szwajcarskie), położony jest tu najwyższy szczyt Alp – Mont Blanc (4810 m n.p.m.) i dzielą się na:

• Alpi Marittime (1)
  • Alpi liguri (1.a)
  • Alpi del Varo (1.b)
• Alpi Cozie (2)
  • Alpi del Monviso (2.a)
  • Alpi del Monginevro (2.b)
  • Alpi del Moncenisio (2.c)
• Alpi Graie (3)
  • Gruppo del Gran Paradiso (3.a)
  • Alpi della Tarantasia (3.b)
  • Gruppo del Monte Bianco (3.c)
• Alpi di Provenza (4)
  • Gruppo dell'Asse (4.a)
  • Gruppo della Bleone (4.b)
• Alpi del Delfinato (5)
  • Gruppo del Champsaur (5.a)
  • Massiccio del Pelvoux (5.b)
  • Alpi di Moriana (5.c)
• Prealpi di Provenza (6)
  • Chaînes des Plans (6.a)
  • Montagna di Sainte Victoire (6.b)
  • Massiccio della Sainte Baume (6.c)
  • Monti dei Maures e dell' Esterel (6.d)
• Prealpi del Delfinato (7)
  • Montagna del Luberon (7.a)
  • Montagne di Valchiusa (7.b)
  • Massiccio del Dévoluy (7.c)
  • Vercors (7.d)
• Prealpy Sabaudzkie (8)
  • Alpi dello Sciablese (8.a)
  • Catena del Reposoir (8.b)
  • Bauges (8.c)
  • Massiccio della Grande Chartreuse (8.d)

Alpi Centrali

Alpi Centrali (pol. środkowe) rozciągają się od przełęczy Col du Grand Ferret (pogranicze włosko-szwajcarskie) i ciągną się do przełęczy Brenner (pogranicze austriacko-włoskie). Najwyższym masywem górskim położonym w Alpach Środkowych jest Monte Rosa (4634 m n.p.m.). Alpy Środkowe dzielą się na:

• Alpi Pennine (9)
  • Alpi del Vallese (9.a)
  • Gruppo della Val Sesia (9.b)
• Alpi Lepontine (10)
  • Gruppo del Monte Leone (10.a)
  • Gruppo dell'Adula (10.b)
  • Alpi Ticinesi (10.c)
• Alpi Retiche (11)
  • Gruppo dell'Albula e Silvretta (11.a)
  • Gruppo del Plessur (11.b)
  • Catena del Reticone (11.c)
  • Gruppo del Fervall (11.d)
  • Gruppo del Bernina (11.e)
  • Gruppo dell'Umbraglio (11.f)
  • Alpi Venoste (11.g)
  • Alpi Breonie (11.h)
  • Alpi Sarentine (11.i)
  • Gruppo dell’Ortles (11.j)
  • Monti della Val di Non (11.k)
  • Gruppo dell’Adamello (11.l)
  • Dolomiti di Brenta (11.m)
• Alpi Bernesi (12)
  • Massiccio del Finsteraarhorn (12.a)
  • Gruppo del Wildhorn (12.b)
  • Alpi Urane (12.c)
• Alpi Glaronesi (13)
  • Gruppo del Tödi (13.a)
  • Gruppo della Sardona (13.b)
• Prealpi Svizzere (14)
  • Prealpi della Simmental (14.a)
  • Prealpi dell'Emmental (14.b)
  • Prealpi della Linth (14.c)
• Alpi Bavaresi (15)
  • Alpi dell'Algovia (15.a)
  • Alpi della Lechtal (15.b)
  • Monti dell'Achensee (15.c)
• Prealpi Lombarde (16)
  • Prealpi Luganesi (16.a)
  • Alpi Orobie (16.b)
  • Prealpi Bergamasche (16.c)
  • Prealpi Bresciane (16.d)
  • Prealpi Giudicarie (16.e)
  • Gruppo del Monte Baldo (16.f)

Alpi Orientali

Alpi Orientali (pol. wschodnie) rozpoczynają swój bieg od przełęczy Brenner (pogranicze austriacko-włoskie) i ciągną się do miasta Rijeka (Chorwacja). Najwyższy szczyt Alp Wschodnich – Großglockner, mierzy 3798 m n.p.m. Alpy Wschodnie dzielą się na:

• Alpi Noriche (17)
  • Tuxer Gebirge (17.a)
  • Alpi della Zillertal (17.b)
  • Alti Tauri (17.c)
  • Bassi Tauri (17.d)
  • Alpi Carinziane (17.e)
• Dolomiti (18)
  • Alpi di Gardena e Fassa (18.a)
  • Gruppo della Marmolada (18.b)
  • Alpi di Ampezzo e Cadore (18.c)
  • Alpi della Valsugana e di Primiero (18.d)
• Alpi Carniche (19)
  • Alpi della Gail (19.a)
  • Alpi di Tolmezzo (19.b)
• Alpi Giulie (20)
  • Alpi Giulie settentrionali (20.a)
  • Alto Carso (20.b)
    • Altopiano della Bainsizza (20.b.a)
    • Selva di Tarnova (20.b.b)
  • Carso Corniolino (20.c)
    • Selva Piro (20.c.a)
    • Carso di Postumia (20.c.b)
    • Carso della Carniola (20.c.c)
• Caravanche (21)
  • Catena delle Caravanche (21.a)
  • Bacher (21.b)
• Alpi Salisburghesi (22)
  • Alpi di Kitzbühel (22.a)
  • Steinernes Meer (22.b)
  • Kaisergebirge (22.c)
  • Leoganger Steinberge (22.d)
  • Tennengebirge (22.e)
  • Dachstein (22.f)
• Alpi austriache (23)
  • Totes Gebirge (23.a)
  • Gruppo del Pyhrgass (23.b)
  • Sengsengebirge (23.c)
  • Alpi di Ennstaler (23.d)
  • Hochschwab (23.e)
  • Raxalpe (23.f)
  • Schneeberg (23.g)
  • Prealpi dell'Ötscher (23.h)
  • Selva Viennese (23.i)
• Prealpi di Stiria (24)
  • Alpi di Stub (24.a)
  • Alpi di Glein (24.b)
  • Alpi di Hoch (24.c)
  • Alpi di Kor (24.d)
  • Windichen Bühel (24.e)
  • Monti Stiriani (24.f)
  • Bucklige Welt (24.g)
  • Rosalien-Gebirge (24.h)
• Prealpi Trivenete (25)
  • Monti Lessini (25.a)
  • Altopiano di Asiago (25.b)
  • Monte Grappa (25.c)
  • Prealpi Bellunesi (25.d)
  • Prealpi Carniche (25.e)
  • Prealpi Giulie (25.f)
• Carso (26)
  • Piccolo Carso (26.a)
    • Carso Monfalconese (26.a.a)
    • Carso Triestino (26.a.b)
    • Carso della Cicceria (26.a.c)
    • Carso di Castua (26.a.d)
  • Carso Istriano (26.b)