Wysokie Taury

Wysokie Taury
Kontynent	Europa
Państwo	Austria
Najwyższy szczyt	Grossglockner; (3798 m n.p.m.)
Jednostka dominująca	Alpy Centralne
	Położenie na mapie Austrii Wysokie Taury
	47°10′N 12°30′E/47,166667 12,500000
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach

Wysokie Taury^[2] (niem. Hohe Tauern) – najwyższe pasmo górskie w Austrii, położone w głównej grani Alp. Maksymalna wysokość – 3798 m n.p.m. (Grossglockner – najwyższy szczyt Austrii). Wysokie Taury stanowią potężny masyw w obrębie Alp Centralnych. Od położonych na wschód Niskich Taurów oddzielone są przełęczą Murtörl, od położonych na zachód Alp Zillertalskich – przełęczą Birnlücke. Wysokie Taury leżą na terenie trzech austriackich landów: Tyrolu, Karyntii i Salzburga, ich niewielki fragment znajduje się w Południowym Tyrolu we Włoszech.

Zbudowane są głównie ze starych skał metamorficznych (gnejsy, łupki krystaliczne) wchodzących w skład krystalicznego rdzenia Alp Centralnych. Skały krystaliczne pokryte są fragmentarycznie jurajskimi skałami osadowymi. Z tektonicznego punktu widzenia znaczna część Wysokich Taurów stanowi tzw. Tauryjskie Okno Tektoniczne, w którym skały metamorficzne pokryte częściowo autochtonicznymi osadami mezozoicznymi ukazują się spod zerodowanych płaszczowin nasunięć tektonicznych.

Posiadają typowo alpejską rzeźbę terenu z ostrymi graniami, niemal pionowymi ścianami skalnymi i głębokimi dolinami. Rzeźba ta jest wynikiem działalności lodowców, które zachowane są w wyższych partiach masywu (najdłuższy Pasterze). Wysokie Taury mają układ niemal idealnie równoleżnikowy. Od ich głównej grani w kierunku północnym i południowym odchodzą granie boczne. W jednej z takich grani bocznych położony jest najwyższy szczyt masywu – Grossglockner. Wysokie Taury stanowią hydrologiczną granicę między zlewiskiem Morza Północnego i Morza Śródziemnego. Duże zasoby licznych rzek górskich pozwalają na ich wykorzystanie w hydroenergetyce (największa zapora wodna – Kapruner Ache).

Tworzą rozległy łańcuch, w składzie którego wyróżnia się zwykle szereg podgrup.

Podgrupy górskie Wysokich Taurów^[3]
Nazwa	Państwo	Najwyższy szczyt	Wys.^[i]
Venedigergruppe^[ii]	Austria Austria, Włochy	Grossvenediger Grossvenediger	3666
Granatspitzgruppe	Austria Austria	Muntanitz Grosser Grosser Muntanitz	3232
Glocknergruppe	Austria Austria	Grossglockner Grossglockner	3798
Goldberggruppe	Austria Austria	Hocharn	3254
Ankogelgruppe	Austria Austria	Hochalmspitze	3360
Rieserfernergruppe^[iii]	Włochy Włochy, Austria	Hochgall	3436
Villgratner Berge^[iv]	Austria Austria, Włochy	Spitze Weisse Weisse Spitze	2962
Schobergruppe	Austria Austria	Petzeck	3283
Kreuzeckgruppe	Austria Austria	Polinik Molltaler Mölltaler Polinik	2784

↑ Wysokość w m n.p.m.
↑ Włoski endonim: Gruppo del Venediger.
↑ Włoski endonim: Vedrette di Ries.
↑ Włoski endonim: Monti del Villgraten.

Najwyższe szczyty to:

Grossglockner (3798 m),
Grossvenediger (3662 m),
Grosses Wiesbachhorn (3564 m),
Dreiherrnspitze (3499 m),
Rötspitze (3496 m),
Johannisberg (3453 m),
Hochgall (3436 m),
Hoher Eichham (3371 m),

Hoher Tenn (3368 m),
Malhamspitze (3368 m),
Hochalmspitze (3360 m),
Grosser Geiger (3360 m),
Schneebiger Nock 3358 m),
Fuscherkarkopf (3331 m),
Weissspitze (3300 m),

Keeskogel (3291 m),
Schlieferspitze (3290 m),
Petzeck (3283 m),
Roter Knopf (3281 m),
Hocharn (3254 m),
Ankogel (3252 m),
Grosser Muntanitz (3232).

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

W obrębie głównej grani Wysokich Taurów brak nisko położonych przełęczy dogodnych dla komunikacji kolejowej i drogowej. Dwa ważne, biegnące w poprzek masywu tunele posiadają istotne znaczenie dla komunikacji międzynarodowej: kolejowy Tunel Tauryjski łączący Bad Gastein od północy i Mallnitz od południa oraz tunel drogowy Felbertauern. Ponadto przez wysoką przełęcz Hochtor (2506 m) prowadzi jedna z najwyżej położonych dróg w Europie (tzw. Großglockner-Hochalpenstraße).

Ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]

Większą część grupy górskiej obejmuje powołany w 1981 r. Park Narodowy Wysokich Taurów – najstarszy i największy w całej Austrii, a jednocześnie największy obszar chroniony w całych Alpach. Obejmuje ponad 1800 km² (z tego 1189 km² ścisłej strefy ochrony i 627 km² otuliny).

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Obszar Wysokich Taurów jest ważnym regionem turystyki górskiej i sportów zimowych. Większość szczytów jest dość trudno dostępna, na niektóre prowadzą drogi odpowiednie dla bardziej doświadczonych turystów. Główne ośrodki turystyczne: Heiligenblut, Kals, Neukirchen, Dolina Kaprun, Mallnitz oraz położone na obrzeżu łańcucha Zell am See stanowią jednocześnie ważne ośrodki narciarskie.

Na szczycie Hoher Sonnblick znajduje się obserwatorium meteorologiczne.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Großglockner-Hochalpenstraße

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Lienz, Schobergruppe, Nationalpark Hohe Tauern; Kompass Wanderkarte + Lexikon, Nr. 48. Mapa 1:50 000. ISBN 978-3-85491-182-1
↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 12. Europa, Część II, s. 24, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2010. [dostęp 2014-06-27].
↑ Podział na podgrupy górskie według SummitPost.org: Hohe Tauern GROUP. [dostęp 2015-04-28].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Wysokie Taury na SummitPost

[4] Wysokość w m n.p.m.

[5] Włoski endonim: Gruppo del Venediger.

[6] Włoski endonim: Vedrette di Ries.

[7] Włoski endonim: Monti del Villgraten.

[1] Lienz, Schobergruppe, Nationalpark Hohe Tauern; Kompass Wanderkarte + Lexikon, Nr. 48. Mapa 1:50 000. ISBN 978-3-85491-182-1

[2] Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 12. Europa, Część II, s. 24, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2010. [dostęp 2014-06-27].

[SP-3] Podział na podgrupy górskie według SummitPost.org: Hohe Tauern GROUP. [dostęp 2015-04-28].

[1]

[2]

[3]

[i]

[ii]

[iii]

[iv]