Pojezierze Dzierzgońsko-Morąskie
 Jezioro Ewingi | |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion | |
| Mezoregion |
Pojezierze Dzierzgońsko-Morąskie |
| Zajmowane jednostki administracyjne |
|
Pojezierze Dzierzgońsko-Morąskie (314.91) – region geograficzny o krajobrazie wysoczyznowo-pojeziernym położony w północnej Polsce, między Malborkiem a Miłomłynem, stanowiący północną część Pojezierza Iławskiego. Występują tutaj jeziora rynnowe, z których największym jest Dzierzgoń (7,9 km²)[1].
Pojezierze Dzierzgońsko-Morąskie zostało wyodrębnione z makroregionu Pojezierza Iławskiego jako mezoregion z indeksem 314.91 w ramach wieloautorskiej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski opublikowanej w 2018 roku[2].
Środowisko przyrodnicze[edytuj | edytuj kod]
Region zajmuje obszar 1982 km² z miastami: Malbork, Kwidzyn, Morąg, Sztum, Dzierzgoń[1]. Graniczy z Pojezierzem Łasińskim, Równiną Iławską, Równiną Olsztynka, Pojezierzem Olsztyńskim, Równiną Warmińską, Żuławami Wislanymi i Doliną Kwidzyńską[2]. Ukształtowanie terenu ma postać falistych wysoczyzn morenowych, urozmaiconych obecnością rynien polodowcowych z jeziorami, przy czym najwyższe wzniesienie morenowe dochodzi do wysokości 198 m n.p.m. Poza Dzierzgoniem, największymi jeziorami są Ewingi (4,9 km²) i Dąbrówka (2,5 km²). Główne cieki odwadniające terytorium regionu to: Osa, Dzierzgoń i Kanał Elbląski[1].
Region ma charakter krainy rolniczej z urodzajnymi glebami brunatnymi wykształconymi na glinach zwałowych, choć pojawiają się też mniej korzystne pod uprawy rolne utwory płowe i rdzawe. Lasy zajmują niewielki areał (ok. 20% powierzchni). Południowy skrawek regionu znajduje się w zasięgu Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego[1]. Funkcjonuje też kilka rezerwatów przyrody, w tym Niedźwiedzie Wielkie z naturalnym siedliskiem buka oraz Zielony Mechacz z torfowiskiem wysokim i stanowiskiem maliny moroszki[3].
Różnice w podziałach geograficznych[edytuj | edytuj kod]
W podziale fizycznogeograficznym Polski według Jerzego Kondrackiego z 1994 roku, makroregion Pojezierza Iławskiego nie był podzielony na mezoregiony[3]. Geograf Rafał Kot (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) wyszczególnił w tym makroregionie trzy mezoregiony – Równinę Iławską z równinną rzeźbą terenu, przewagą piasków w podłożu i lasów w pokryciu; oraz rozdzielone doliną Liwy pojezierza Dzierzgońsko-Morąskie i Łasińskie, gdzie dominuje rzeźba wysoczyznowa i użytki rolne na podłożu gliniastym[4]. Podział ten przyjęto w wieloautorskiej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski z 2018 roku[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Mariusz Kistowski i inni, Pojezierze Iławskie (314.9), [w:] Andrzej Richling i inni red., Regionalna geografia fizyczna Polski, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 147–153.
- ↑ a b c Jerzy Solon i inni, Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data, „Geographia Polonica”, 91 (2), 2018, s. 143–170 (ang.).
- ↑ a b Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 46, 91–92.
- ↑ Rafał Kot, Propozycja weryfikacji regionalizacji fizycznogeograficznej Polski na przykładzie wybranych regionów Niżu Polskiego, „Problemy Ekologii Krajobrazu”, 29, 2011, s. 29–39.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Mapa fizycznogeograficznej regionalizacji Polski z 2018 roku – jako warstwa geoportalu Geoserwis GDOŚ w folderze „Inne dane środowiskowe”, warstwa „Mezoregiony fizycznogeograficzne”.