Robert Schälzky
Robert Schälzky OT (ur. 13 sierpnia 1882 w Rýžoviště, zm. 28 stycznia 1948 w Lana) – wielki mistrz zakonu krzyżackiego w latach 1936–1948.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się, podobnie jak wielki mistrz zakonu krzyżackiego Norbert Klein, w Brunseif (obecnie Rýžoviště), w powiecie Bruntal (niem. Bezirk Freudenthal) na Śląsku Opawskim. Do zakonu krzyżackiego wstąpił po osiągnięciu pełnoletniości. Studiował teologię w Brixen. W 1907 przyjął święcenia kapłańskie. Był mocno zaangażowany w życie polityczne na terenie Czech. Należał do Niemieckiej Chrześcijańsko-Socjalnej Partii Ludowej Moraw. W latach 1920–1925 zasiadał jako poseł w czeskim parlamencie.
Od lat dwudziestych XX wieku uczestniczył w reformie zakonu krzyżackiego, która w 1929 przekształciła zakon rycerski w zakon klerycki. W 1936, po śmierci Paula Heidera, wybrany został wielkim mistrzem zakonu.
Pełnienie przez niego urzędu wielkiego mistrza zbiegło się z dojściem do władzy w Niemczech i Austrii nazistów. Schälzky początkowo ustosunkowany pozytywnie do NSDAP jako siły mogącej odbudować znaczenie zakonu[potrzebny przypis] srogo się na niej zawiódł, gdy hitlerowcy pozbawili zgromadzenie większości posiadanych dóbr oraz dążyli do jego rozwiązania.
Od 1936 Robert Schälzky rezydował w pałacu w Bruntálu. Po układzie monachijskim z 30 września 1938 próbował powstrzymać likwidację zakonu krzyżackiego. Rozmawiał w tym celu z Konradem Henleinem i pisał do Adolfa Hitlera. Mimo jego starań zakon został zlikwidowany 7 lutego 1939. Wówczas wielki mistrz musiał opuścić pałac w Bruntálu i zamieszkał w miejscowości Podlesí, w powiecie Karwina na Śląsku Cieszyńskim.
Po II wojnie światowej, w 1945, Robert Schälzky powrócił na krótko do Opawy, chcąc odzyskać majątek zgromadzenia i reaktywować zakon krzyżacki. Rząd Czechosłowacji nie wyraził jednak na to zgody i w 1946 ponownie skonfiskował zakonny majątek, zarzucając zakonowi, że działał wraz z hitlerowcami na rzecz germanizacji i popierał władze nazistowskie, a nawet że mordował Słowian w średniowieczu. Zakonnicy odwołali się do czechosłowackiego Najwyższego Sądu Administracyjnego, który orzekł nieważność konfiskaty, ale wskutek przejęcia władzy przez komunistów pozostała ona w mocy. Schälzky został zmuszony do wyjazdu do Wiednia i dopiero tam odnowił zakon krzyżacki. Siedzibą wielkiego mistrza jest dom zakonny w Wiedniu przy Singerstraße 7, obok archikatedry św. Szczepana.
Przed śmiercią zamieszkał w klasztorze w Lana, w prowincji Bolzano, w regionie Trydent-Górna Adyga, we Włoszech.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Paweł Pizuński: Poczet wielkich mistrzów krzyżackich 1198-2000. Gdańsk: 2003. ISBN 83-909057-7-9.
